Mardin'deki Uluköy Mağarası'nda 350 Bin Yıllık Buluntular Elde Edildi

Mardin'in Kızıltepe ilçesinde farklı dönemlere ait birçok tarihi kalıntı ve taş evin bulunduğu Gurs Vadisi'ndeki Uluköy Mağarası'nda yürütülen arkeolojik kazılarda 350 bin yıllık buluntular elde edildi.

Mardin'e 20 kilometre uzaklıkta, Geç Roma, Erken Bizans, Selçuklu ve Osmanlı dönemlerinde yerleşim gören, tarihi kaleler, köşkler, türbeler, camiler, hanlar ve kilise kalıntıları ile taş evlerin yer aldığı vadideki Uluköy Mahallesi'nde bulunan mağarada, Mardin Müze Müdürlüğü başkanlığında başlatılan kurtarma kazılarının ikinci sezonu tamamlandı.

Geçen yıl Paleolitik Çağ'a (Kaba Taş Devri) ait çakmak taşından yapılan çok sayıda kesici ve delici alet ile yonga bulunan 23 metre uzunluğa, 16 metre derinliğine sahip mağarada bu yıl Mardin Artuklu Üniversitesi (MAÜ) Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümünde Öğretim Üyesi Dr. Eşref Erbil'in bilimsel danışmanlığında, Kızıltepe Kaymakamlığının desteğiyle gerçekleştirilen kazıda yaklaşık 4 metre kalınlığa sahip arkeolojik dolguya ulaşıldı.

MAÜ Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ergül Kodaş, Antropoloji Bölümünde Araştırma Görevlisi Dr. Çağdaş Erdem, Antropolog Dr. Birkan Gülseven, Araştırma Görevlisi Bahattin İpek, Arkeolog Mehmet Şan ve gönüllü öğrencilerin titizlikle yürüttüğü kazılarda Paleolitik Dönem'in ardından bu yıl Alt Paleolitikten Orta Paleolitik Dönem'e geçişin izlerini taşıyan bulgular tespit edildi.

Ulaşılan silahlar, kazıyıcılar, insanların avladıkları hayvanlara ait kemik kalıntılarının Mardin Müzesi bünyesinde kurulan restorasyon konservasyon ve analiz laboratuvarında uzmanlar tarafından temizlenerek analizleri yapılıyor.

"Mağaranın en erken yaşı 350 bin yıl"

Kazının bilimsel danışmanı Dr. Eşref Erbil, AA muhabirine, Gurs Vadisi'ndeki Uluköy Mağarası'nın 2 yıl önce Doç. Dr. Ergül Kodaş'ın bölgede yaptığı yüzey araştırmasında keşfedildiğini söyledi.

Kültür ve Turizm Bakanlığının izni, Mardin Müze Müdürlüğünün başkanlığında 2 sezondur bu alanda kurtarma kazıları gerçekleştirdiklerini ifade eden Erbil, bu sezon yürüttükleri kazılarda, yaklaşık 4 metrelik arkeolojik dolguya ulaştıklarını belirtti.

Elde ettikleri sonuçlar doğrultusunda Epipaleolitik, Üst Paleolitik, Orta Paleolitik ve Alt Paleolitikten Orta Paleolitik Dönem'e geçişi yansıtan bulgularla karşılaştıklarını anlatan Erbil, uzunluğu 23 metre ve derinliği 16 metre olan mağarada, şimdilik 5 metrekarelik bir alanda kurtarma kazısı yürüttüklerini söyledi.

Erbil, bu 5 metrekarelik alanın hemen üstünde yoğun bir tahribat olduğunu dile getirerek, buradaki arkeolojik verinin bir an önce kurtarılması gerektiğini ifade etti.

Kemiklerin hangi hayvan türlerine ait olduğu araştırılacak

Tahribatın yoğun ve büyük boyutlu olması nedeniyle mümkün olan en kısa sürede en doğru veriyi alabilmek adına mağarada iki dönemdir sistemli kazılar gerçekleştirdiklerini dile getiren Erbil, şunları kaydetti:

"Küçük sondaj niteliğinde kazılar gerçekleştirdik ve ana kayaya ulaşarak mağaranın tüm kültürel tabakalanmasını ortaya çıkarmış olduk. Yontmataşlar, bu yontmataşlardan ürettikleri silahlar, kazıyıcılar, insanların avladıkları hayvanlara ait kemik kalıntıları elimize geçti. Bunların çoğunluğu otçul hayvanlara ait. Bunların hangi hayvan türlerine ait olduğu önümüzdeki günlerde uzmanlar tarafından gerçekleştirilecek çalışmalarla ortaya çıkarılacak. Tekno-tipolojik açıdan söz konusu seviyeler yaklaşık 350 bin yıl öncesine dayanıyor."

Mağarada bölgenin tarihine ilişkin önemli verilerin tespit edildiğine dikkati çeken Erbil, Uluköy Mağarası'nın kuzey Mezopotamya'da kazı çalışması yapılan tek mağara olduğunu vurguladı.

Erbil, şunları söyledi:

"Bölgede yaptığımız yüzey araştırmalarında Paleolitik Çağ'a ait kanıtlar buluyorduk ancak bunları bir arkeolojik dolgu içerisinde tabakalı olarak bulmak çok önemli. Burada yapacağımız yaşlandırma çalışmaları avcı toplayıcı insan faaliyetlerini daha iyi anlamamıza olanak sağlayacak."

Kültür ve Turizm İl Müdürü Ayhan Gök de geçen sene Mardin Müze Müdürlüğü başkanlığında başlatılan kazı çalışmalarının titizlikle yürütüldüğünü, bunun kentte yürütülen tek mağara kazısı olduğunu belirtti.

"Burası Gurs Vadisi ile bütünleşik bir alan. Vadiyi halkımız sık kullanıyor." diyen Gök, bulunacak eserlerle bu alanın yeni bir destinasyon olmaya aday olduğunu ifade etti.