Manguel Hem Kendisine Hem de Beş Şehir'e Yazık Etti"

Tanpınar'ın "Beş Şehir" eserinin özel baskısını yayıma hazırlayan yazar Beşir Ayvazoğlu, "Tanpınar, beş uzun metinden oluşan bu kitabı yazarken zaman zaman hafızasına fazla güvendiği ve hatırladıklarını tahkik etme imkanı bulamadığı için bazı yanılgılara düşmüştür." dedi.

Ahmet Hamdi Tanpınar'ın ünlü "Beş Şehir" kitabını notlandırarak yayıma hazırlayan Ayvazoğlu, AA muhabirine yaptığı açıklamada, kitabın kapsamlı bir girişin ardından Tanpınar'ın metinleri, dönemin fotoğrafları ve kitabın sonunda kendisinin kaleme aldığı 250 civarında bilgi ve düzeltme notu eşliğinde Dergah Yayınevi tarafından okuyucuyla buluşturulduğunu belirtti.

Ayvazoğlu, şöyle konuştu:

"Kitabın giriş bölümünde Beş Şehir'in yazılış ve yayımlanış hikayesini ayrıntılı bir şekilde anlattım. Tasarımı, kağıdı ve baskısıyla çok özel olan bu baskıda ayrıca söz konusu şehirler, Tanpınar'ın yaşadığı yıllarda çekilmiş fotoğraflarla desteklendi. Fotoğrafları Atatürk Kitaplığı, VEKAM, Bursa Büyükşehir Belediyesi, SALT ve Denizler Kitabevi gibi kurumların yanı sıra özel arşivlerden temin ettik."

Kitabı hazırlama teklifinin Dergah Yayınevi'nden geldiğini aktaran Ayvazoğlu, kendisinin de Tanpınar Sözlüğü yapılması gerektiği düşüncesinde olduğu için teklifi hemen kabul ettiğini kaydetti.

"Tanpınar'ın metinleriyle sahih bir ilişki kurmak için buna ihtiyaç vardı"

Ayvazoğlu, "Yaptığım sözlüğün, bu işin bir uzman ekip tarafından yapılması gerektiğine inandığım için yol açıcı olacağını düşünüyorum." diyerek, şöyle devam etti:

"Tanpınar'ın Beş Şehir'de kullandığı her bilginin kaynağına ulaşmak için ciddi bir emek sarf ettiğimi ve büyük bir kısmına ulaştığımı da belirtmek isterim. Tanpınar hayranlarının onun metinleriyle daha derin ve sahih bir ilişki kurabilmeleri için böyle bir çalışmaya ihtiyaç vardı. Çünkü Tanpınar'ın inanılmaz zenginlikte bir referans dünyası var. Özellikle Türk tarihi ve kültürüyle ilgili atıflarının zor anlaşıldığı kanaatindeyim. Acıklı olan da bu."

Tanpınar için yaptığı çalışmanın Avrupa'da birçok önemli yazar için yapıldığı bilgisini veren Ayvazoğlu, Türk edebiyatında da benzer çalışmaların yapılması gerektiği düşüncesini dile getirdi.

"Tanpınar'ın bazı bilgi hatalarını tespit ettim ve notlandırdım"

Ayvazoğlu, "Beş Şehir" kitabının akademik bir metin değil, edebi bir deneme olduğunu unutmamak gerektiğine vurgu yaparak, şunları anlattı:

"Tanpınar, beş uzun metinden oluşan bu kitabı yazarken zaman zaman hafızasına fazla güvendiği ve hatırladıklarını tahkik etme imkanı bulamadığı için bazı yanılgılara düşmüştür. Kitabı notlandırırken, bunları da tespit ederek gösterdim."

Tanpınar'ın eserin ikinci baskısını hazırlarken de yazdıklarını kontrol etme ihtiyacı hissetmediğinin anlaşıldığını vurgulayan Ayvazoğlu, "Tanpınar'ın Beş Şehir kitabında bizi büyüleyen, ansiklopedik bilgiler değil, Tanpınar'ın üslubu, herhangi biri kullandığında moloz yığınına dönüşebilecek bilgileri şahsileştirerek kendi 'masal'ını yaratma başarısıdır." dedi.

"Manguel, oryantalist klişelerden kurtulamamış"

Tanpınar'la ilgili yapılan çalışmaları yakından takip ettiğini ve yazılarında yer verdiğini aktaran Ayvazoğlu, Arjantinli yazar Alberto Manguel'in Tanpınar'ın Beş Şehir'ini gezerek yazdığı "Tanpınar'ın İzinde Beş Şehir" kitabı hakkında şu değerlendirmeyi yaptı:

"Ben Tanpınar'ın metinlerine herhangi bir yabancının hakkıyla nüfuz edebileceğine inanmıyorum. Ayrıca üçer beşer günlük gezilerle Tanpınar'ın yazdığı şehirlerin anlaşılabileceğine de inanmıyorum. Bu yüzden iyi niyetli olduğuna inanmak istediğim Manguel'in gezilerindeki rehberlerine fazla itimat ettiği ve her Avrupalının zihnine nakşedilmiş oryantalist klişelerden kurtulamadığı kanaatindeyim."

Ayvazoğlu, "Manguel'in iç dinamiklerini ve meselelerini bilmediği bir ülke hakkında bir 'taraf' olarak konuşması, politik göndermelerde bulunması çok tuhafıma gitti." şeklinde konuşarak, "Bazı eserlerini okuduğum ve sevdiğim Alberto Manguel, bilmediğim gerekçelerle ısmarlama bir kitap yazarak hem kendisine, hem de Beş Şehir'e yazık etti." yorumunda bulundu.

Kitap, önümüzdeki hafta okuyucularla buluşacak.