"Kuruluşundan 90. Yılına Türkiye Cumhuriyeti" Sempozyumu

TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi Rektör Danışmanı Dr. Hilmi Bengi, "Kuruluşundan 90. Yılına Türkiye Cumhuriyeti" Sempozyumu'nda "Cumhuriyet'in İlanı Sürecince Türk Basını" konulu bildiri sundu.

Dr. Bengi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Kongre ve Kültür Merkezi'ndeki sunumunda, milli mücadeleden itibaren Türk basınının gözlenmesi gerektiğini kaydetti.

Milli mücadele döneminde özellikle Anadolu basınının, mücadeleye büyük destek verdiğini ifade eden Bengi, şöyle konuştu:

"Ankara'da da Atatürk'ün kurduğu Hakimiyet-i Milliye gazetesi, Cumhuriyet'e önemli destek verdi. Burada Atatürk'ün Sivas'ta kurduğu İrade-i Milliye gazetesini de anmak gerekir. O dönemde 'mütareke basını' diye olumsuz nitelenen milli mücadele karşı basın vardı. Bunların, Cumhuriyet öncesindeki etkinliği kırılmıştı. Akşam ve İleri gazetelerinin Cumhuriyet'e gidiş sürecinde önemli destekler verdiğini görüyoruz. Bunlar dışındaki Tanin, Vatan, Tasvir-i Efkar gibi gazeteler de orta yolcu bir politika izlediler. Cumhuriyet'in ilanı öncesinde İstanbul basınında eleştireler haberlerin çıktığını görüyoruz.

Tevhid-i Efkar, Tanin ve Vatan gazetelerinden bu eleştiriler ağırlık kazanıyor. Cumhuriyet'in ilanından sonra İstanbul basınının bir şaşkınlık içerisinde olduğunu görüyoruz. Burada basının Cumhuriyet'in ilan olacağından haberinin olmamasının yansıması var. Cumhuriyet'in aceleye getirildiğine yönelik eleştiriler bulunuyordu. Ankara basınında da Cumhuriyet'in ilanına coşkulu destek vardı. Cumhuriyet'in ilanı sürecinde muhalif basın tasviye edilmiştir. İstanbul basınının içinde muhalefet yapan basının tutumu ise Cumhuriyet'in ilan biçimine dönük eleştirileri vardır."

Atatürk'ün basına ilgisi

Bengi, Gazi Mustafa Kemal'in okul döneminden itibaren basına büyük ilgisinin olduğuna değinerek, "Harbiye'de okurken gazete çıkartma teşebbüsünde bulunuyor. Daha sonra Fethi Okyar ile Minber gazetesine ortak oluyor. İrade-i Milliye, Hakimiyet-i Milliye gazetelerini çıkartıyor. Erzurum ve Sivas kongreleri, Ankara'da Meclis'in toplanması gibi önemli etkinliklerde basını haberdar ediyordu. Yabancı basını da bilgilendiriyordu. Atatürk'ün 1920 yılında Anadolu Ajansı'nı kurması basına verdiği önemin göstergesidir " dedi. - Eskişehir