Haftanın Tarihine Bakış

Millet Mekteplerinin 1928'de açılışı ve Atatürk'ün başöğretmenliği kabul tarihi olan 24 Kasım, 1981 yılından bu yana Öğretmenler Günü olarak kutlanıyor.

Her ülkede farklı tarihlerde kutlanan Öğretmenler Günü'nün Türkiye'de, Atatürk'ün 100. doğum yılı olan 1981'de, "başöğretmen" oluşunun yıl dönümlerinde ülke çapında kutlanmasına karar verildi.

Öğretmenler Günü, 26 Kasım 1992'de Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren yönetmelik çerçevesinde kutlanıyor.

Belli başlı öteki olaylar

21 Kasım

1783- Jean de Rozier ve Marquis d'Arlandes, Paris'te 500 feetin üzerine çıkarak balonla ilk uçuşu gerçekleştirdi.

1877- Edison, fonografı icat ettiğini duyurdu.

1922- Lozan Konferansı çalışmalarına başladı.

1923- Mustafa Kemal Paşa, Fevzi Paşa, İsmet Paşa, Kazım Karabekir Paşa, Ali Fuat Paşa, Kazım Paşa, Refet Paşa, Fahrettin Paşa, Cafer Tayyar Paşa ve cephede kahramanlık ve fedakarlık gösteren bazı sivil mebuslara, yeşil kırmızı şeritli İstiklal Madalyası verilmesi hakkında Başbakanlık Tezkeresi TBMM'de kabul edildi.

1927- Samsun-Amasya demiryolu hattı işletmeye açıldı.

1938- Atatürk'ün naaşı, törenle Etnografya Müzesi'ndeki geçici istirahatgahına getirildi.

1940- Tüm Türkiye'de hava saldırılarına karşı karartma uygulamasına başlandı.

1941- Yükseköğretimde "Türk İnkılap Tarihi" dersi zorunlu tutuldu.

1952- ABD, ilk hidrojen bombasını Pasifik'te patlattı.

1972- Ankara Radyosu, yurdun her yerine yayın yapmaya başladı.

1980- ABD'de tahminen 83 milyon TV izleyicisi, "Dallas" dizisinde, JR'ı kimin vurduğunu öğrenmek amacıyla televizyonlarının karşısına geçti.

1996- Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Konferansı (AGİK) Antlaşması Paris'te imzalandı.

2002- Prag'taki NATO Zirvesi'nde Litvanya, Letonya, Estonya, Bulgaristan, Romanya, Slovakya ve Slovenya'nın ittifaka katılmaları kabul edildi.

2005- Türkiye'nin, Oscar ödüllerinin "En İyi Yabancı Film" dalındaki temsilcisi "Gönül Yarası", New York'ta düzenlenen Uluslararası Queens Film Festivali'nde "En İyi Film" ödülünü aldı.

2012- NATO Genel Sekreteri Anders Fogh Rasmussen, Türkiye-Suriye sınırına yerleştirilmek amacıyla Türk hükümetinden patriot füzesi talebi aldıklarını açıkladı.

2012- Kültür ve Turizm Bakanı Ertuğrul Günay, 2005 yılında Uşak Arkeoloji Müzesi'nden çalınan Karun Hazinesi'nin en önemli parçası olan "Kanatlı Denizatı" diye bilinen broşun Almanya'da bulunduğunu ve gelecek yıl Türkiye'ye getirileceğini açıkladı.

2013- Nobel Kimya ödülüne iki kez layık görülen İngiliz bilim adamı Frederick Sanger, 95 yaşında hayata veda etti.

2013- Ukrayna hükümeti, AB ile serbest ticaret anlaşmasının imzalanmasına yönelik hazırlıkları askıya aldı.

2015- Çin'de maden ocağında çıkan yangında 21 kişi öldü.

22 Kasım

1332- Şair Aşık Paşa öldü.

1617- Sultan I. Ahmet öldü; I. Mustafa tahta çıktı.

1906- Öykü yazarı Sait Faik Abasıyanık doğdu.

1906- SOS tehlike sinyali, Berlin'deki uluslararası radyo telgraf konvansiyonunda kabul edildi.

1909- İstanbul'da, tıp fakültesine bağlı olarak "dişçilik" eğitimi veren yüksekokul açıldı.

1948- II. Türkiye İktisat Kongresi toplandı.

1950- Dünya Barış Konseyi, şair Nazım Hikmet'e, İspanya'dan Pablo Picasso, Şili'den Pablo Neruda, Amerika'dan Paul Robeson ve Polonya'dan Wanda Jakubowska ile beraber Uluslararası Barış Ödülü verdi.

1962- Hükümetin davetlisi olarak Türkiye'yi ziyaret eden Kıbrıs Cumhurbaşkanı Makarios'un gezisi olaylı geçti.

1963- ABD Başkanı John F. Kennedy, Dallas'ta suikastta öldü.

1968- Ankara'da Dr. Kemal Beyazıt ve ekibi, ilk kalp naklini gerçekleştirdi. Maviş Karakurt adlı hasta 18 saat yaşayabildi.

1975- Monarşi İspanya'ya geri döndü; Carlos İspanya Kralı oldu.

1976- Yazar Sevgi Sosyal 40 yaşında öldü.

1982- Açıköğretim uygulaması başladı.

1982- Türkiye I. Pul Kongresi Ankara'da yapıldı.

1983- TRT Genel Müdürü Macit Akman, "Yorgun Savaşçı" filminin yaktırıldığını açıkladı.

1994- Tiyatro oyuncusu Asuman Korad, Ankara'da öldü.

2005- Atatürk'ün Nutuk'u orijinal metninden Rusça ve Yunancaya çevrildi.

2006- Dünya Ekonomik Forumu Türkiye Zirvesi İstanbul'da başladı.

2010- Kamboçya'da bir festivalde çıkan izdihamda 345 kişi öldü, 440 kişi yaralandı.

2012- EXPO 2020 için İzmir'in sunumu Fransa'nın başkenti Paris'te yapıldı.

2012- Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı Genel Başkanı Prof. Dr. Turan Yazgan, 74 yaşında İstanbul'da vefat etti.

2013- Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın imzasıyla Resmi Gazete'de yayımlanan genelgeyle karşılama ve uğurlama törenleri ile temel atma, açılış ve benzeri törenlerde kırmızı halı serilmesi uygulamasına son verildi. Genelgeden sonra Başbakanlık Merkez Binası'ndaki kırmızı halılar, turkuaz renkli halılarla değiştirildi.

2013- Tiyatro sanatçısı Tuncay Özinel, 71 yaşında İstanbul'da vefat etti.

2013- Bilim adamları, Güney Kutbu'nda dış uzaydan gelen ve evrenin kökenlerinin sırrını çözebilecek çok sayıda nötrino buldu.

2015- Myanmar'ın kuzeyindeki Kaçin eyaletinde bir yeşim taşı madeninde meydana gelen heyelanda 113 kişi yaşamını yitirdi, 100'den fazla kişi kayboldu.

23 Kasım

1918- Fransız generali Franchet d'Esperey, işgal orduları komutanı olarak İstanbul'a girdi. Beyaz ata binen Franchet d'Esperey'e, "bir kral gibi" tören yapılması tepki çekti.

1925- Şurayı Devlet (Danıştay) kanunu kabul edildi.

1936- Henry R. Luce tarafından yayınlanan Life dergisinin ilk sayısı çıktı.

1942- "Casablanca" filminin ilk gösterimi New York'ta yapıldı.

1967- ABD Başkanı Johnson'un Kıbrıs özel temsilcisi Cyrus Vance, Kıbrıs krizini görüşmek üzere Ankara'ya geldi. Daha sonra Türkiye'ye gelen BM Genel Sekreteri U. Thant'ın özel temsilcisi Rolz Bennet ile Vance, temaslarından sonuç alamayınca Atina'ya geçti.

1970- Türkiye'nin Ortak Pazar'a üyeliği için 22 yıllık geçiş dönemi öngören Katma Protokol, Brüksel'de imzalandı.

1976- Fransız düşünürü Andre Malraux öldü.

1985- DSP Genel Başkanlığı'na Rahşan Ecevit seçildi.

1990- Prof. Dr. Tansu Çiller, DYP'den siyasete atıldı.

1992- Türk tiyatrosunun önemli isimlerinden sanatçı Vasfi Rıza Zobu 90 yaşında öldü.

1993- Seramik sanatçısı Ünal Cimit 59 yaşında öldü.

2003- Çin'de yapılan Dünya Liseler Futbol Şampiyonası'nda Trabzon Lisesi, ev sahibi ülke temsilcisini 1-0 yenerek ilk kez şampiyon oldu.

2011- Başbakan Erdoğan, Dersim olaylarıyla ilgili, "Eğer devlet adına özür dilemek gerekiyorsa ve böyle bir literatür varsa ben özür dilerim ve diliyorum." dedi. Erdoğan, Dersim olaylarına ilişkin bazı belgeleri de açıkladı.

2011- Türk Sanat Müziği sanatçısı Şükran Ay, İstanbul'da 78 yaşında vefat etti.

2012- Mısır Cumhurbaşkanı Muhammed Mursi'nin yeni anayasal düzenlemeler çerçevesinde aldığı kararları protesto amacıyla ülke genelinde düzenlenen gösterilerde olaylar çıktı.

2013 - Türkiye ile Mısır arasında büyükelçilerin karşılıklı geri çağrılmasıyla diplomatik temsil düzeyi düşürüldü. Mısır'ın Kahire büyükelçisini gönderme kararına Türkiye aynı şekilde karşılık verdi.

24 Kasım

1870- Türkiye'nin ilk mizah gazetesi "Diyojen" yayımlandı.

1927- Ankara'da, Heinrinck Krippel tarafından yapılan Zafer Abidesi açıldı.

1934- Cumhurbaşkanı Gazi Mustafa Kemal, Meclisten çıkan kanunla "Atatürk" soyadını aldı.

1941- II. Dünya Savaşı ortamında; pasta ve unlu yiyeceklerin yapımı yasaklandı.

1961- BM, nükleer silah yasağını ABD'nin protestosuna karşın kabul etti.

1963- ABD Başkanı John Kennedy'nin katil zanlısı Lee Harvey Oswald, Jack Ruby tarafından öldürüldü.

1976- Van ve çevresinde, Çaldıran-Muradiye'de etkili olan 7,2 büyüklüğündeki depremde 3 bin 840 kişi öldü.

1977- Yunanistan, Büyük İskender'in babası Kral II. Philip'in mezarının bulunduğunu açıkladı.

1979- Basın Şeref Kartı sahibi Ahmet İhsan Bahçıvangil 69 yaşında öldü.

1981- Millet Mekteplerinin 1928'de açılışı ve Atatürk'ün Başöğretmenliği kabul tarihi olan 24 Kasım, bu yıldan itibaren Öğretmenler Günü olarak kutlanmaya başlandı.

1988- Sürgünde Bağımsız Filistin Devleti kuruldu.

1989- Hakkari'nin Yüksekova ilçesi İkiyaka köyünde, çoğu kadın ve çocuk olmak üzere 28 vatandaş, teröristlerce öldürüldü.

1991- Quenn topluluğunun solisti Freddy Mercury, AIDS ile gelen zatürre yüzünden Londra'da öldü.

1996- ANAP Genel Başkanı Mesut Yılmaz'a Budapeşte'de Hilton Oteli lobisinde yumruklu saldırıda bulunuldu.

2005- "Picasso İstanbul'da" sergisi Sabancı Üniversitesi Sakıp Sabancı Müzesi'nde açıldı.

2011- Sporda şike, spor alanlarına yasak madde sokma, hakaret içeren tezahüratta bulunma cezalarını azaltan yasa teklifi, TBMM Genel Kurulu'nda kabul edilerek yasalaştı.

2012- Uluslararası Atletizm Federasyonları Birliği, erkeklerde Jamaikalı sprinter Usain Bolt'u, bayanlarda ABD'li sprinter Allyson Felix'i "Yılın atleti" seçti.

2013- Anadolu Ajansı Amerika Bölge Direktörlüğü New York Ofisi, Başbakan Yardımcısı Bülent Arınç'ın katılımıyla açıldı.

2013- İran ile BM Güvenlik Konseyi'nin 5 daimi üyesi ve Almanya (5+1) arasında, İran'ın nükleer programına ilişkin müzakerelerde 6 aylık geçici anlaşmaya varıldı.

2015- ABD'de Tüketici Güven Endeksi kasımda 90,4 ile son 14 ayın en düşük seviyesine geriledi.

2015- Türkiye Cumhuriyeti'nin 64. Hükümeti kuruldu. Cumhurbaşkanı Erdoğan, AK Parti Genel Başkanı ve Başbakan Ahmet Davutoğlu başkanlığında kurulan 64.Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti'ni onayladı.

2015- Suriye sınırında Türk hava sahasını ihlal eden milliyeti bilinmeyen bir uçak, 10 kez ikaz edilmesine rağmen ihlale devam edince angajman kuralları çerçevesinde Hava Kuvvetleri Komutanlığına ait iki F-16 uçağı tarafından düşürüldü. Uçağın, Rusya'ya ait Su 24 tipi jet olduğu ortaya çıktı.

25 Kasım

1893- Orhun Kitabeleri, Kopenhag Üniversitesi Genel Dil Bilimi Profesörü ve Danimarka Kraliyet İlimler Akademisi üyesi Wilhelm Ludwig Thomsen tarafından okundu. Thomsen, Orhun alfabesini çözdüğünü, 15 Aralık 1893'te Danimarka Kraliyet İlimler Akademisinde sunduğu bildiriyle bilim dünyasına açıkladı.

1925- Şapka giyilmesi konusundaki kanun, TBMM'de kabul edildi. Kanun, 28 Kasım'da yürürlüğe girdi.

1945- Bestekar Lemi Atlı 76 yaşında İstanbul'da öldü.

1958- Ahmet Adnan Saygun'un bestelediği Yunus Emre Oratoryosu, BM'nin yeni çalışma dönemi dolayısıyla New York'ta seslendirildi.

1967- ABD Başkanı Johnson'un Kıbrıs Özel Temsilcisi Cyrus Vance, Atina'nın önerilerini Ankara'ya getirdi. NATO Genel Sekreteri Brosio da arabuluculuk için Ankara'ya geldi. BM Güvenlik Konseyi, savaştan kaçınılması çağrısı yaptı.

1973- Yunanistan'daki ayaklanmalar sonunda Başbakan Georgios Papadopulos, cunta tarafından devrildi.

1979- Abdi İpekçi'nin katlinden sanık Mehmet Ali Ağca, Kartal Maltepe Askeri Ceza ve Tutukevi'nden kaçtı.

1998- 55. Hükümet, gensoru ile düşürüldü. Devlet Bakanı Güneş Taner'in bakanlık görevi sona erdi. Başbakan Mesut Yılmaz, istifasını Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel'e sundu.

1999- Yargıtay 9. Ceza Dairesi, terör örgütünün elebaşı Abdullah Öcalan hakkında verilen ölüm cezasını onadı.

2011- Türkiye, Kadınlara Yönelik Şiddet ve Aile İçi Şiddetin Önlenmesi ve Bunlarla Mücadeleye İlişkin Avrupa Konseyi Sözleşmesi'ni parlamentosunda onaylayan ilk ülke oldu.

2013- Endonezya'nın batısında Sinabung yanardağı güçlü patlamalarla kül ve lav püskürttü.

2013- Türkiye, Birleşmiş Milletler Uluslararası Denizcilik Örgütü'nün (IMO) daimi temsilcisi olarak 2013-2015 dönemi için Genel Kurul Başkanlığı'na seçildi.

26 Kasım

1548- Kanuni Sultan Süleyman komutasındaki Osmanlı ordusu, Halep'e girdi.

1812- Napolyon Bonapart komutasındaki Fransız ordusu, büyük kayba uğrayarak Rusya topraklarını terk etmek zorunda kaldı.

1926- Türkiye'nin ilk şeker fabrikası, Alpullu'da faaliyete geçti.

1934- Atatürk'ün önerisiyle İsmet Paşa'ya, "İnönü" soyadı verildi.

1934- Lakap ve unvanlar kaldırıldı. Kanunla "Ağa, hacı, hafız, hoca, molla, efendi, bey, beyefendi, paşa, hanım, hanımefendi, hazretleri" gibi lakap ve unvanlar kaldırıldı, bütün yurttaşların, kadın, erkek kanun karşısında ve resmi belgelerde yalnız adlarıyla anılacağı hükmü getirildi.

1935- Afyon-Isparta demiryolu açıldı.

1943- Tosya ve Ladik'te 7,2 büyüklüğündeki depremde 2 bin 824 kişi öldü.

1947- Eski milli eğitim bakanlarından, köy enstitülerinin başlangıcı sayılan okulları kuran Saffet Arıkan öldü.

1954- Kapalıçarşı'daki yangında 1394 dükkan harap oldu. Çarşı yanındaki 3 han ve birkaç bina büyük hasar gördü.

1986- Eski dışişleri bakanlarından Prof. Dr. Gündüz Ökçün öldü.

1993- Almanya, PKK'yı terör örgütü ilan ederek, bütün yan kuruluşlarıyla birlikte kapattı.

1996- Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Tansu Çiller, Susurluk kazasından söz ederken, "Devlet uğruna kurşun atan da yiyen de şereflidir." dedi.

2011- Başbakan Erdoğan, Marmara Üniversitesi Eğitim ve Araştırma Hastanesinde "laparoskopik" yöntemle sindirim sistemi ameliyatı oldu.

2011- Afganistan'daki NATO helikopterleri, Pakistan'ın kuzeybatısına geçerek, sınıra yakın askeri kontrol noktasına saldırı düzenledi. Saldırıda Pakistanlı 28 asker hayatını kaybetti. Pakistan, saldırı üzerine Afganistan'daki NATO birliklerine ikmali durdurdu ve Şemsi Amerikan Hava Üssü'nün 15 gün içinde tahliyesini kararlaştırdı.

2013- Özelleştirme İdaresi Başkanlığı, Milli Piyango İdaresine ait şans oyunlarının 10 yıllık lisans verilmesi suretiyle özelleştirilmesi için ihaleye çıktı.

27 Kasım

1526- Kanuni Sultan Süleyman, Avusturya seferine çıktı.

1780- Divan Edebiyatının kadın şairi Fitnat Hanım İstanbul'da öldü.

1895- Fransız romancı Alexandre Dumas 71 yaşında öldü.

1919- Bulgaristan, Müttefikler ile barış anlaşması imzaladı.

1942- Alman orduları, Toulon Limanı'na girerken; buradaki Fransız donanması kendini yok etti.

1947- İstanbul İnönü Stadyumu açıldı.

1950- Kore'de Kunuri Savaşı başladı.

1967- ABD Başkanı Johnson'un Kıbrıs Özel Temsilcisi Cyrus Vance, üçüncü kez Ankara'ya gelerek Dışişleri Bakanı İhsan Sabri Çağlayangil ile görüştükten sonra Türkiye'nin yeni önerilerini götürdü. Yunan cuntasından kesin cevabını vermesi istendi.

1970- İstanbul Kültür Sarayı (şimdi AKM) yandı.

1994- Bestekar, edebiyatçı, gazeteci, yazar ve 1983-1987'de Halkçı Parti'den milletvekili olan Rüştü Şardağ öldü.

1995- Türk müziği sanatçısı Abdullah Yüce kalp krizi sonucu hayatını kaybetti.

1995- Çevirmen, araştırmacı, denemeci ve tiyatro yazarı Aziz Çalışlar yaşamını yitirdi.

2012- Milli Eğitim Bakanlığına bağlı okullarda, belirli koşullarda öğrencilerin kılık kıyafetlerinin serbest olmasına ilişkin yönetmelik Resmi Gazete'de yayımlandı.

2012- Kamu Başdenetçiliğine eski Yargıtay üyesi Mehmet Nihat Ömeroğlu seçildi.

2013- EXPO 2020'nin hangi kentte düzenleneceğini belirlemek üzere toplanan Uluslararası Sergiler Bürosu Genel Kurulunda yapılan oylamada İzmir, 36 oy alarak ikinci turda elendi. Dubai, 116 oy alarak EXPO'ya ev sahipliği yapmaya hak kazandı.

2013- Türk basınının duayen isimlerinden ve Türkiye Spor Yazarları Derneği eski başkanlarından Necmi Tanyolaç, 85 yaşında İstanbul'da vefat etti.

2015- Anadolu 9. Sulh Ceza Hakimliğinin kararı doğrultusunda, Kaynak Holding'e bağlı olduğu tespit edilen 12 şirkete de kayyum atandı.