Gök Sultan Abdülhamid Han" Sahneye Taşınıyor

Usta gazeteci, roman ve tiyatro yazarı Üstün İnanç'ın 79 yaşında yazdığı "Gök Sultan Abdülhamid Han" oyunu Mart ayında tiyatroseverlerle buluşacak.

İnanç, AA muhabirine yaptığı açıklamada, "Gök Sultan Abdülhamid Han" adlı yeni bir oyunun hazırlık sürecinde olduğunu belirterek, "79 yaşında yeniden bir tiyatro oyunu yazmaya karar verdim çünkü Abdülhamid Han, yıkılmakta olan bir duvarı elleriyle tutan adamdır. Duvar dediğim Osmanlı Devleti'dir. Onun hakkında yanlış bilinenleri tiyatro yoluyla izleyiciye aktarmak için bu oyunu yazmaya karar verdim" dedi.

Tiyatro sahnelerinde bugüne kadar Sultan Abdülhamid aleyhine yapılmış birçok oyun sahneye koyulduğuna dikkati çeken İnanç, şu bilgiyi paylaştı:

"1967-68 yıllarında, meşhur bir aktör olan Engin Cezzar, Sultan Abdülhamid aleyhine sahneye oyun koymuştu. Şimdi rahatsızmış tabii, Allah şifa versin, biz kimseye husumet beslemeyiz, fakat böyle kötü bir iş yaptı vaktinde. Biz de o zaman rahmetli Necip Fazıl Kısakürek'in yazdığı 'Sultan Abdülhamid' oyununu sahneye koyduk."

"Biz dar imkanlarla tiyatro yapmaya çalışıyorduk" diyen İnanç, şunları anlattı:

"Cezzar ise oyununa büyük bir para koydu, artık nereden buldularsa bilemiyorum, o zamanın parası ile 500 bin lira, doların 280 kuruş olduğu bir zamandı. Oyunu da Güngör Dilmen'e yazdırmışlardı. 'Dünya Sineması' diye bir sinema vardı, orayı kiraladılar. Biz bir figüran tutmak için sıkıntı içindeyken, onlar Harbiye'deki merkezden bir tabur kostümlü asker getirdiler oyuna. Görsel zenginliği düşünebiliyor musunuz? Ama Allah'ın hikmeti, 15 gün oynadılar ve bitti oyun, kaldırdılar çünkü izleyen olmadı, tutmadı izleyici, basın dahi oyunu tutmadı."

"Kemal Tahir, Sultan Abdülhamid aleyhine oyunu beğenmedi"

İnanç, o dönem Kemal Tahir'in Cezzar'ın oyunu hakkında yaptığı yorumu şu sözlerle aktardı:

"Rahmetli Ayşe Şasa anlatmıştı bana, Kemal Tahir oyuna gitmiş ve izledikten sonra Güngör Dilmen'e, "Güngör, yazmasaydın keşke böyle bir şey" demiş. Engin Cezzar'a da, "Sen şöhreti olan bir tiyatrocusun, keşke koymasaydın bunu sahneye" demiş. Kemal Tahir de Sultan Abdülhamid aleyhine olan oyunu beğenmemiş, yaptıklarını doğru bulmamış."

Kısakürek'in yazdığı "Abdülhamid Han" oyununun ise, Türkiye'nin birçok ilinde 519 kez sahnelendiğini söyleyen İnanç, kendisinin de oyunu yönetmenin yanı sıra, 200 temsilinde Sultan Abdülhamid rolünü canlandırdığını ifade etti.

İnanç, Sultan Abdülhamid aleyhine oyunlar sahnelenmeye devam edildiğine dikkati çekerek, şu değerlendirmede bulundu:

"Bu da bizim marifetimiz, Abdülhamid aleyhine bugünlerde, Şehir Tiyatroları'nda Fehim Paşa Konağı oyunu sahnelenmeye başlandı. Olmasın mı, olsun tabii ama biraz da biz doğruyu anlatan oyunlar yapalım. Kısmet olursa, lehinde bir oyun olacak şu an hazırladığım oyun."

"Süper mürşidin oyunu burada oynanamaz"

İnanç, Kısakürek'in 1964 yılında yazdığı "Reis Bey" oyununun Şehir Tiyatroları tarafından "oyuncularının diretmesi nedeniyle" sahnelenemediğini savunarak, şunları anlattı:

"Kısakürek hapisteyken, yakın arkadaşı Muhsin Ertuğrul onu ziyaret ediyor ve "Benim oynayabileceğim bir oyun yaz" diyor. Çünkü, onun yazdığı 'Bir Adam Yaratmak' oyununu oynamış ve tadı damağında. ' Reis Bey'i yazdı verdi Necip Fazıl. Şehir Tiyatrosu'nda bir takım solcular ayağa kalktı ve 'Süper mürşidin oyunu burada oynanamaz' dediler. Necip Fazıl bana 'Git oyunu al" dedi, geri çekti yani oyunu. ' Reis Bey'i Şehir Tiyatroları'na benim repertuar kurulu üyesi olduğum yıllarda, 1995'ten sonra kabul ettirdik, ancak sahneye yeni yeni çıkıyor. Oynamaya adam bulunamıyor. Oyuncu rapor alıyor, oynamıyor. Çok vardır bu numaralar Şehir Tiyatrosu'nda."

"Şehir Tiyatroları'ndaki arkadaşlar iyilikten güzellikten anlamıyor. Her görüşten oyun zaten var repertuvarında" şeklinde konuşan İnanç, sözlerini "Böyle bir ayıbı var Şehir Tiyatroları'nın. Üstelik ' Reis Bey'de hiçbir ideolojik yön yoktur, Reis Bey'de merhamet vardır, adli hatayı düzeltme, idamları tenkit vardır" diyerek sürdürdü.

İnanç, konuşmasına şöyle devam etti:

"Gerek yaşım, gerek tecrübem itibariyle kavgayı doğru bulmuyorum. Biz kavgayı vaktinde Necip Fazıl'ın 'Abdülhamid Han' oyununu oynayarak yaptık, şimdi fikir zamanı. Bir gerçeği nazik bir şekilde anlatma zamanı. Eski dönem kavga dönemiydi. Bizim gençliğimizde Beyoğlu'nda aşağı yukarı 16 tiyatro salonu vardı. Bunların çoğu Devlet Tiyatrosu'nun 1950'de sol temizleme operasyonunda dışarı atılmış ustalarının yanına aldıkları gençlerle oluşturdukları kadrolardı. Bizim de Necip Fazıl'ımız vardı ama bir kişi ile olmuyor bu işler."

"Gök Sultan Abdülhamid Han" oyununda yedi karakter yer alacağını vurgulayan İnanç, konu olarak İttihatçıların baskısıyla başlayan "Hürriyet'in İlanı" arifesinde yaşananları, 31 Mart Vakası'nı işlediğini belirtti.

İnanç, oyunda "Filozof Rıza" namıyla bilinen, şair Rıza Tevfik Bölükbaşı'nın da canlandırılacağını paylaşarak, "Nedense hiç kimse Rıza Tevfik'i oyunlarda işlemiyor, halbuki o iki karakterli biri. Önce müthiş aleyhinde padişahın ve 31 Mart Vakası'nı tetikleyenlerin başında geliyor. İttihatçılık ve pişmanlık tarafını anlatacağım. Çünkü sonradan yaptıklarına çok pişman oluyor" dedi.

Oyunun adında yer alan "Gök Sultan" ibaresi hakkında bilgi veren İnanç, ifadeyi yazar Hüseyin Nihal Atsız'ın Büyük Doğu dergisinde yayımlanan bir makalesinde geçen "Sultan Hamid, kızıl değil 'Gök Sultan'dır" sözünden ilhamla koyduğunu belirtti.

İnanç, hem yazıp hem de yönettiği iki perdelik oyunun Mart ayında galasının gerçekleşeceğini sözlerine ekledi.