2 Bin 300 Yıllık Tapınak Restore Ediliyor

MEHMET BAYER - Ayvacık ilçesinin Gülpınar beldesindeki 2 bin 300 yılık Apollon Smintheus Tapınağı'nda, restorasyon çalışması başlatıldı.

Kazı ekibinden Ondokuz Mayıs Üniversitesi (OMÜ) Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Davut Kaplan, AA muhabirine yaptığı açıklamada, 1980 yılından bu yana Prof. Dr. Coşkun Özgünel başkanlığında kazı çalışmaları süren kutsal alandaki tapınağın ön cephe temel güçlendirme ve üst yapı restorasyon çalışmalarına başlandığını söyledi.

Tapınağın restorasyonuna başlamadan önce çevre düzenlemesini gerçekleştirdiklerini dile getiren Kaplan, "Türkiye'de ilk kez bir kazı alanında çevre düzenlemesi olarak çimlendirme yapıldı. Bundaki amacımız, ziyaretçilerin güvenliğini sağlamak, temiz bir ortam ve alanda restorasyon gerçekleştirmek" dedi.

Kaplan, çevreye rahatsızlık vermeden yaptıkları tüm restorasyon ve kazı çalışmalarını, ziyaretçilerin yakından görmesiyle her zaman ki gibi halkla bütünleştiklerini ifade ederek, "Bunu başardık ve kutsal alanı ziyarete gelenleri yeşil bir alanla karşıladık. Bunu başardığımız için mutluyuz. 2014 kazı sezonunda üst yapı çalışmalarına başlayıp tapınağın ön cephesini çoğunluğu özgün malzemeyle olmak üzere ayağa kaldırmak istiyoruz" diye konuştu.

Tapınağın cephesinde 1990 yılında yapılan restorasyona ek olarak tüm ön cephenin ayağa kaldırılması için iki aşamalı çalışma gerçekleştirildiğini anlatan Kaplan, şu bilgileri verdi:

"Çalışmanın birinci aşamasında temel güçlendirme ve statik çalışmalara ek olarak imitasyon basamakların dökümünü yaptık. İmitasyon malzeme sadece alt yapıda kullanıldı. Çünkü alt yapıya ve basamaklara ait özgün malzeme elimizde mevcut değil. Uygulamanın yapıldığı alanda tapınak yapısının tüf temelleri tahrip olduğundan restorasyon cephesi olarak yine ön cephe tercih edildi. Ardından özgün hali korunmamış andezit basamakların imitasyonu gerçekleştirildi. Bu sezon gerçekleştirilen temel güçlendirme çalışmalarının ardından, 2014 yılında yapılacak sütun kaideleri, tamburları ve başlıkları için çalışmalar da tamamlandı."

Kaplan, tapınağın üst yapısının ise özgün malzemeyle tamamlanacağına işaret ederek, şunları kaydetti:

"Coşkun hocamızın 35 yıl boyunca kazıp çıkardığı tüm mermer kaideleri, özgün yerlerine konacak şekilde hazırladık. Elde olmayan başlıklar için ise özgün örneklere dayanılarak yapılan üst yapı mimari restorasyon projesi doğrultusunda negatif kalıp hazırlandı ve 2014 yılı için hazır hale getirildi. Önümüzdeki kazı sezonunda ziyaretçiler daha görsel bir tapınakla karşılaşacak."

Apollon Smintheus Tapınağı

Tapınak, eski adıyla Külahlı olarak bilinen Ayvacık ilçesine bağlı Gülpınar beldesinin kuzeybatısı ile kuzeydoğusu arasında kalan vadinin başlangıç eteklerinde, Bahçeleriçi mevkisinde yer alıyor. Troas bölgesinde bugün için tek örnek olduğu belirtilen tapınakta Helenistik Çağ Anadolu mimarlığına imzasını atan mimar Hermogenes'in uyguladığı pseudodipteros (yalancı iki sıralı sütun) plan tasarımı kullanılmış, ön ve arka cephelerinde 8, uzun kenarlarında ise 14'er sütun dizisi bulunuyor.

Smintheion Antik Kenti'nde bulunan tapınakta mermer bloklarla döşenen kutsal alanda pronaos (kutsal ön oda), naos (kutsal oda) ve opisthodomos (arka oda) olmak üzere 3 oda, naosta Paroslu heykeltıraş Skopas'ın yaptığı ve 110 santimetrelik bacak parçası bulunan, tanrı Apollon'un heykeli yer alıyor.

Kaynaklarda, ünlü coğrafyacı ve seyyah Strabon'un 2 bin yıl önce yazdığı "Geographica" adlı kitapta, kenti Yunanistan'dan gelen İonlar kuşattığı zaman, gece topraktan çok miktarda tarla faresinin çıkarak askerlerin silah ve teçhizatlarının deri kısımlarını kemirip kopardıkları ve bu yüzden kenti kuşatan İonların savaşı kaybettiğini yazdığı ve Lekton halkının minnet göstergesi olarak bu tapınağı inşa etmiş olabileceği belirtiliyor.

Bölgede ilk kazıların 1866 yılında başlatıldığı, ara verildikten sonra 1984 yılında yeniden başlanan kazı ve restorasyon çalışmalarının sürdürüldüğü kaydediliyor. - Çanakkale