10 Soruda Dede Korkut Hikayeleri
Türk kültürünün ve Türk edebiyatının bilgi hazinesi olan Dede Korkut Hikayeleri, UNESCO Dünya Somut Olmayan Kültür Mirası Temsili Listesinde yerini almıştır. Oğuz Türklerinin yaşadığı coğrafyayı ve yaşayışını ele alan hikayeler Türk kültürünün köklerine ışık tutuyor.
1. DEDE KORKUT HİKAYELERİ NE ZAMAN ORTAYA ÇIKMIŞTIR?
10. yüzyıl ve 11. Yüzyıllarda ortaya çıktığı düşünülen Dede Korkut Hikayelerinde kimi hikayelerin 5. ve 6. Yüzyıla kadar dayanıyor.
2. HİKAYELERDE HANGİ KONULAR ANLATILMIŞTIR?
Dede Korkut hikayelerinde Oğuz Türklerinin diğer boylarla olan ilişkileri konu edinmiştir. Konuların genel içeriği ise, kahramanlık, savaş ve yiğitlik gibi konulardır. Konular içinde aşk konusu da vardır.
3. ANLATILAN HİKAYELER GEÇTİĞİ YERLER NERELERDİR?
Hikayelerin geçtiği yerler, Oğuzların ana yurdu Orta Asya'da oluşmaya başlamıştır. Türklerin orta Asya'dan çıkıp Anadolu'ya geçişiyle Kuzey Anadolu'nun farklı kısımların devam etmiştir.
4. DEDE KORKUT GERÇEK HAYATTA KİMDİR?
Bu konuda çok fazla rivayet vardır. Kimi görüşe göre bir şaman, kimine göre ise Oğuz soyundan gelerek 295 yıl yaşayıp İslamiyet'e geçişi hızlandırmış bir rehber kişidir.
5. HİKAYELER GERÇEK HAYATTA YAŞANDI MI?
Hikayelerde anlatılan olaylar Türk kültürünün yapısıyla büyük oranda uyuşmaktadır. Bu konuda yapılan araştırmalarda Dede Korkut kaynak olarak esas alınır. Türk mitolojisi ve Türk gelenekleri hikayelerde fazlaca yer almaktadır.
6. 12 HİKAYEDE YER ALAN KARAKTERLER KİMLERDİR
Deli Dumrul, Dirse Han ile Boğaç Han, Kazan Bey'le oğlu Uruz, Bamsı Beyrek, Kanturalı, Yegenek, Begil Oğu Emren, Basat ve Tepegöz, Segrek ve Aruz, Dede Korkut'ta geçen başlıca kahramanlardır.
7. DEDE KORKUT HİKAYELERİNİ KİM YAZIYA AKTARDI?
Dede Korkut Hikayelerinin 15. Yüzyılda geçirildiği düşünülmektedir. Akkoyunlular tarafından yazıya geçirildiği düşünülen kitabın orijinal adı, "Oğuzların Diliyle Dede Korkut Kitabı" anlamında olan " Kitabı Dede Korkut Ala Lisanı Taifei Oğuzhan" dır.
8. DEDE KORKUT HİKAYELERİNİN ÖZELLİKLERİ NELERDİR?
Yazarı bilinmeyen Dede Kokut, 12 hikayeden meydana gelmektedir. Eserde nazım ve nesir iç içe geçmiştir. Düz yazı ile şiirin karışık olarak kullanıldığı kitap, Azeri Türkçesi ile yazıldığı düşünülse de tam olarak Azeri Türkçesi özelliklerine uygun değildir.
9. DEDE KORKUT HİKAYELERİNİN EN ESKİ NÜSHASI GÜNÜMÜZDE NEREDEDİR
Eserin iki adet nüshası vardır. 19. yüzyılda Almanya'nın Dresden şehrinde ve 20. yüzyılda Vatikan'da olmak üzere iki nüshası vardır. Dresden nüshanın 12 adet hikayeden oluşmaktadır. Dresden nüshası tam nüsha olarak anılmaktadır. Vatikan nüshası ise 6 hikayeden meydana gelmektedir. Her iki nüshada birbirinden farklı dil özellikleri ile yazıya geçirilmiştir. 15. yüzyıla ait olan Dresden ve Vatikan nüshaları,Vatikan ve Dresden kütüphanesinde yer almaktadır.
10. DEDE KORKUT HİKAYELERİ EN ZAMAN ÇOĞALTILDI
Dede Korkut Kitabı ilk olarak Kilisli Rıfat Bilge tarafından kitap olarak basılmıştır. 1916 yılında Almanya'daki nüshadan yola çıkarak yapılan baskı ile Dede Korkut Hikayeleri herkes tarafından okunup anlaşılabilecek forma kavuşmuştur. İstanbul'da yapılan ilk baskı Arap harfli olarak basılmıştır. Kitabın ilk Latin harfli baskısı Orhan Şaik Gökay 1938 yılında gerçekleştirmiştir. Kitabın adı da "Dede Korkut" olarak belirlenmiştir. 1950-51'de Rusça, 1952'de İtalyanca, 1958'de Almanca, 1972-78 de de İngilizce'ye çevrilmiştir.