Yerel mahkeme Anayasa Mahkemesi'nin kararını uygulamadı, Can Atalay dosyası yeniden Yargıtay'da

İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi, Anayasa Mahkemesi'nin (AYM) ikinci kez hak ihlali kararı verdiği Türkiye İşçi Partisi (TİP) Milletvekili Can Atalay hakkında karar vermesi için dosyanın Yargıtay'a gönderilmesine karar verdi. YEREL MAHKEME, AYM'NİN KARARINI UYGULAMADI İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi, Anayasa Mahkemesinin Atalay hakkındaki "seçilme ve siyasi faaliyette bulunma", "kişi hürriyeti ve güvenliği" ile "bireysel başvuruda bulunma" haklarının ihlal edildiği kararına ilişkin değerlendirmesini tamamladı. Heyet, Anayasa Mahkemesince verilen bireysel başvuruya konu ihlal kararının, yerel mahkemece alınan karara ilişkin olmadığını değerlendirdi.İhlal kararının, ilgili Yargıtay Ceza Dairesince verilen tahliye talebinin reddi kararına ilişkin olduğunu bildiren heyet, dosyanın ilgili Yargıtay Ceza Dairesi önünde bulunduğu sırada Atalay'ın milletvekili seçildiğini belirtti. Heyet, bireysel başvuruya konu ihlalin Yargıtay kararından kaynaklandığını, ayrıca bireysel başvuru yapıldıktan sonra ilgili Ceza Dairesince dosyanın esastan incelendiğini ve karara bağlandığını kaydetti. DOSYA YENİDEN YARGITAY'DA Bu nedenle oluşan yeni hukuki durum karşısında Yargıtay 3. Ceza Dairesince yeni bir değerlendirme yapılmasının zorunlu olduğuna hükmeden heyet, dosyanın Yargıtay 3. Ceza Dairesine ulaştırılmak üzere Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığına gönderilmesine karar verdi. NE OLMUŞTU? AYM, 25 Ekim'de de Gezi Davası'nda 18 yıl hapis cezasına mahkum edilen milletvekili Can Atalay'ın "seçilme hakkı" ve "kişi hürriyeti ve güvenliği"nin ihlal edildiğine karar vermişti. Karar ise 9'a karşı 5 oyla alınmıştı. Bunun üzerine tahliyesi beklenen Can Atalay hakkındaki karar uygulanmadı. Atalay tahliye edilmedi ve dosya yeniden Yargıtay'a gönderildi. YARGITAY, AYM ÜYELERİNE SUÇ DUYURUSUNDA BULUNMUŞTU Yargıtay bunun üzerine Atalay hakkında hak ihlali kararı veren AYM üyelerine suç duyurusunda bulunmuştu. Yaptıkları açıklamayla Meclis'ten Can Atalay'ın vekilliğini düşürmesini istemişti. AYM 2. KEZ HAK İHLALİ KARARI VERDİ Atalay'ın avukatlarının ikinci kez AYM'ye bireysel başvuruda bulunması üzerine 13 Aralık'ta toplanan Yüksek Mahkeme, dosyayı Genel Kurul'a sevk etmişti. Anayasa Mahkemesi (AYM), Can Atalay hakkındaki ikinci ihlal başvurusunu görüştü. Atalay'ın kişi hürriyeti ve güvenliği hakkının ihlal edildiğine karar verildi. Mahkeme, 3 karşı oy ve oy çokluğu ile hak ihlali olduğuna hükmetti. AYM KARARIN GEREKÇESİNİ AÇIKLADI Anayasa Mahkemesinin (AYM), Türkiye İşçi Partisinden (TİP) milletvekili seçilen Gezi Parkı davası hükümlüsü Can Atalay hakkındaki ihlal kararına uyulmaması nedeniyle yapılan ikinci başvuruda, "seçilme ve siyasi faaliyette bulunma", "kişi hürriyeti ve güvenliği" ile "bireysel başvuruda bulunma" haklarının ihlal edildiğine ilişkin kararının gerekçesi açıklandı. Kararda, Yüksek Mahkemenin daha önce verdiği ihlal kararının gereğinin yerine getirilmediği anımsatılarak, AYM kararlarının yerine getirilmemesinin, Anayasa Mahkemesi kararlarının yasama, yürütme ve yargı organlarını, idare makamlarını, gerçek ve tüzel kişileri bağlayacağı hükmü ile çatışan bir durum olduğu belirtildi. "YARGITAY'IN YENİDEN YARGILAMA YETKİ VE GÖREVİ BULUNMAMAKTA" Yüksek Mahkemenin kararında, Anayasa'nın 153. maddesinin son fıkrasında, Anayasa Mahkemesi kararlarına uyma ve bu kararları değiştirmeksizin yerine getirme hususunda yasama, yürütme ve yargı organları ile idare makamlarına herhangi bir takdir yetkisinin tanınmadığı veya bu konuda bir istisnaya da yer verilmediği aktarıldı.Kararda, "Öte yandan somut başvuruya konu yargılamada Anayasa Mahkemesi, ilk derece mahkemesini ilgili mahkeme olarak belirlediği için Yargıtay'ın 6216 sayılı Kanun kapsamında yeniden yargılama yetki ve görevi bulunmamaktadır. İhlal kararının gönderildiği ilk derece mahkemesi ise Anayasa Mahkemesinin kararı uyarınca önüne gelen dosyada yeniden yargılamayla ilgili görevini yerine getirmemiş; başvurucunun anayasal haklarını da gözeten bir yargılama yapmamıştır." ifadesi kullanıldı. Kararda, kamu gücünün eylem, işlem ve ihmallerinin Anayasa'ya uygunluğunu kesin ve bağlayıcı olarak karara bağlama yetkisinin münhasıran Anayasa Mahkemesine ait olduğu belirtildi.Bu bağlamda AYM'nin bireysel başvuru yoluyla bir temel hak ve özgürlüğün ihlal edildiğine karar verdiğinde, herhangi bir merciin bu kararın Anayasa'ya veya kanuna uygun olup olmadığını inceleme ve denetleme yetkisinin bulunmadığına vurgu yapılan kararda, şunlar kaydedildi:"Anayasa ve kanunlar, Anayasa Mahkemesi kararını yerine getirme yükümlülüğü altında olan kamu makamlarına ve somut olayda ilk derece mahkemesine dosyayı farklı bir yargı merciine gönderme yetkisi vermediği gibi herhangi bir yargısal makamı da Anayasa Mahkemesi kararlarının bağlayıcılığını tartışma konusunda yetkilendirmemiştir. Anayasa Mahkemesi kararının bağlayıcılığı, ihlalin ve sonuçlarının ortadan kaldırılması için yapılması gerekenleri kapsadığı gibi ihlali ve sonuçlarını ortadan kaldıracak merciin belirlenmesini de kapsar. Anayasa Mahkemesi kararının uygulanmasının reddedilmesi ve hukukun emrettiği yöntemler izlenerek ihlalin ve sonuçlarının ortadan kaldırılmaması Anayasa'nın 153. maddesinin sözüyle açıkça çelişen, Anayasa koyucunun iradesine aykırı bir yorum ve uygulama olmuştur."Kararda, "Sonuç olarak ilk derece mahkemesinin yetkisi dahilindeki bir dosyayı Yargıtay'a göndermesiyle başlayan, Yargıtay'ın da Anayasa hükümlerini göz ardı ederek verdiği bir kararla şekillenen süreç Anayasa'nın sözüne açıkça aykırılık oluşturmuş ve neticede başvurucunun bireysel başvuru hakkı, seçilme ve siyasi faaliyette bulunma hakkı ile kişi hürriyeti ve güvenliği hakkının ihlaline yol açmıştır." ifadelerine yer verildi.