CHP'li Yanıkömeroğlu'ndan Kamu İhale Kanunu'na Sert Eleştiri

(TBMM) - CHP İstanbul Milletvekili Ayşe Sibel Yanıkömeroğlu, TBMM Genel Kurulu'nda Kamu İhale Kurumu'nun 2025 bütçesi üzerine yaptığı konuşmada, Kamu İhale Kanunu'na yönelik eleştirilerde bulundu. Yanıkömeroğlu, "2025 yılı bütçesinde Kamu Özel İşbirliği modeliyle yaptırılan projeler için 200 milyar TL'nin üzerinde kaynak ayrıldı. Yani müteahhitlere aktarılacak tutar 200 milyar. Buradan iktidara sesleniyorum; Bu paralar vatandaşın ödediği vergilerdir. Vatandaşın parasını yandaş şirketlerinize peşkeş çekemezsiniz. Bu istisnai yöntemi son 20 yıldır kural bulmuşçasına uyguladınız. Bunun açık adı yolsuzluktur" dedi.TBMM Genel Kurulu'nda; Ticaret Bakanlığı ile Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın 2025 yılı bütçelerinin görüşmeleri devam ediyor. Kamu İhale Kanunu üzerine söz alan CHP İstanbul Milletvekili Ayşe Sibel Yanıkömeroğlu, şöyle konuştu: "Bugün Kamu ihale Kanunu üzerinde konuşmak istiyorum. 2002 yılında bu kanun; özellikle altını çizerek belirtmek isterim ki yolsuzlukların önlenmesi, kamu kaynaklarının etkili ve verimli kullanılması, rekabetçi ve yenilikçi bir ortam sağlanması amacı ile hazırlanmıştı. Ne yazık ki yürürlüğe girmesinden bugüne kadar benzeri görülmemiş bir şekilde delik deşik edildi. İhalelerde açık ihale ve belli istekliler arasında ihale usulü temel unsurlardı. Pazarlık usulü ise istisnai bir durumdu ve sadece kanunda belirtilen özel hallerde uygulanacaktı."Pazarlık usulü o kadar hoşunuza gitti ki; iktidarda kaldığınız 265 ay boyunca neredeyse her aya..."21/b maddesinin ilk halini hatırlayalım. Doğal afetler, salgın hastalıklar, can ve mal kaybı tehlikesi gibi beklenmeyen veya idarece öngörülemeyen olaylar ortaya çıktığında, yani zorunlu hallerde pazarlık usulü ile ihaleye çıkılabilecekti. Gelelim 22 yılın sonunda yaşanan gerçeklere. Pazarlık usulü o kadar hoşunuza gitti ki; iktidarda kaldığınız 265 ay boyunca neredeyse her aya bir değişiklik düşecek sayıda düzenleme yaptınız. Bütün bu düzenlemeler istisnalar adı altında gerçekleşti. İstisna, bir ihale türünün İhale Kanunu'na tabi olamaması demektir. Yapılan bu değişiklikler ile; Kamu idaresi açısından ilan zorunluluğu kalkmıştır. Şirket davet edilmemişse şartname bile satın alamamakta, ihaleye de girememektedir. Kimlerin davet edileceğinin ölçütleri de net değildir. Asıl önemlisi ise pazarlıklar kapalı kapılar ardında sonuçlandırılmaktadır. Kamu İhale Kurumunun, Kamu Alımları İzleme Raporu'na göre, 2023 yılında gerçekleşen ihalelerin tutar olarak yüzde 55'i açık ihale usulü ile yüzde 45'i ise pazarlık usulü ile verilmiştir. Nerdeyse yarı yarıya. Geldiğimiz durumu daha iyi anlatabilmek için, size çarpıcı bir grafik göstermek istiyorum. Bu grafikten de görüldüğü gibi kanunun yürürlüğe girdiği 2003'ten itibaren pazarlık usulü ile verilen ihalelerin yüzdesi inanılmaz şekilde sürekli artmıştır. Başlarda yüzde 8 - 9 kadarken, 2024'te yüzde 45'e kadar çıkmıştır. Bu rakamlara göre sanki ülkemizde bitmek bilmeyen doğal afetler, salgın hastalıklar, acil durumlar ve öngörülemeyen haller meydana geldi. Sanki kıyamet koptu. Ama aslında hiç acil olmayan bir o kadar da öngörülebilir yüzlerce ihale bu maddeye dayanılarak ihale edilmiştir."Yolsuzluğu önlemek istemediniz"2025 yılı bütçesinde Kamu Özel İşbirliği modeliyle yaptırılan projeler için 200 milyar TL'nin üzerinde kaynak ayrıldı. Yani müteahhitlere aktarılacak tutar 200 milyar. Buradan iktidara sesleniyorum; Bu paralar vatandaşın ödediği vergilerdir. Söz konusu vatandaşın parası ise siz böyle babanızın çiftliği gibi bu ülkeyi yönetemezsiniz. Kamu alımlarında en uygun fiyatı bulmak zorundasınız. Vatandaşın parasını yandaş şirketlerinize peşkeş çekemezsiniz. Bu istisnai yöntemi son 20 yıldır kural bulmuşçasına uyguladınız. Bunun açık adı yolsuzluktur. Milyarlarca liranın yandaş şirketlere aktarılmasıdır. Değerli Milletvekilleri, Bunu yalnızca ben söylemiyorum. Uluslararası Şeffaflık Örgütü'nün 2023 yılı Yolsuzluk Algı Endeksi'nde Türkiye, 180 ülke arasında 115. sırada yer almıştır. Avrupa Birliği'nin ortalaması 64 puan, Türkiye'nin puanı ise 34'tür. 50 puanın altı ciddi yolsuzluk sorunları olduğuna işaret etmektedir. Türkiye'nin, 2002 yılında endekste 64. sırada iken 2023 yılında 115. sıraya kadar gerilemesi yolsuzlukla mücadele etmek yerine daha fazla artırıldığının açık kanıtıdır. Günün sonunda siz, şeffaf, dürüst ve hesap verilebilir bir sistemi geliştiremediniz, kamu ihalelerinde açıklık ve denetim ilkelerini hakim kılamadınız ve sonuç olarak yolsuzluğu önleyemediniz. Önlemek de istemediniz."