Zitvatorok Antlaşması önemi! Zitvatorok Antlaşmasının şartları nedir? Zitvatorok Antlaşması hangi padişah döneminde imzalandı?

Osmanlı Devleti ile Avusturya arasında sık sık savaşlar olmuş ve bu savaşların pek çoğu toprak ve ganimet için gerçekleşmiştir. Bu savaşlar uzun yıllar sürmüş budan dolayı en sonunda bir anlaşma yolu tercih edilmiştir. Bu anlaşmayı merak edenler de genellikle Zitvatorok Antlaşması nedir? Zitvatorok Antlaşmasının maddeleri, önemi, sonuçları kısaca özeti nedir? Sorularının yanıtlarını merak ediyorlar. İşte bu soruların yanıtları…

ZİTVATOROK ANTLAŞMASI ÖNEMİ

Zitvatorok Antlaşması, Osmanlı tarihi bakımından bir dönüm noktası olan bir antlaşmadır. Zitvatorok Antlaşması Avusturya Arşidüklüğü ile Osmanlı Devleti arasında imzalanmıştır. Zitvatorok Antlaşmasının önemi Osmanlının bu antlaşma ile Avrupa üzerindeki gücünü kaybetmesidir.

Zitvatorok Antlaşması, Osmanlı tarihi bakımından bir dönüm noktası olan bir antlaşmadır. 1593-1606 yılları arasındaki Osmanlı-Avusturya savaşının savaşını sonlandıran bir barış antlaşmasıdır.

Avusturya Arşidüklüğü ve Osmanlı Devleti 15 sene süregelen bir savaştan sonra yorgun düşmüşlerdi. Bununla birlikte Osmanlı Devleti'nde Celali İsyanları baş göstermeye başlamıştı. Bu maddenin yalnızca kağıtta kalacağı düşüncesiyle ve Celali İsyanları sebebiyle kabul etmiştir. Sultan I. Ahmed ve Avusturya adına Arşidük II. Rudolf arasında, bu antlaşma Estergon-Komorin arasından bulunan Zsitva suyunun Tuna Nehri'ne döküldüğü yerde imzalanmıştır. 533 yılındaki İstanbul Antlaşması ile kazanılan 'Avusturya arşidükü Osmanlı Devleti'nin sadrazamına denktir' maddesi Zitvatorok Antlaşması ile kaybedilmiştir. Ayrıca Osmanlı Devleti'nin Avrupa üzerindeki ilerleyişi de durmuştur. Osmanlı Devleti'nin Avusturya İmparatorluğu karşısındaki avantajını kaybettiği ilk antlaşmadır. Bu Antlaşması ile Osmanlı Devleti Orta Avrupa'daki üstünlüğünü kaybederek, Avrupa'da bulunan devletlerle eşit düzeye gelmiştir.

ZİTVATOROK ANTLAŞMASININ ŞARTLARI

• Eğri, Estergon, Kanije kaleleri Osmanlı'da, Raab (Yanıkkale) ve Komárom kaleleri ise Avusturyalılarda kalacaktır.
• Avusturya bir kereye mahsus olmak üzere Osmanlı Devleti'ne 200.000 altın savaş tazminatı ödeyecek.
• Avusturya arşidükü Osmanlı padişahına eşit sayılacaktır. Osmanlı Padişahı Avusturya Arşidükü'ne Kutsal Roma İmparatoru (Kayser veya Kaizer) unvanıyla hitap edecek, her üç yılda bir karşılıklı armağanlar gönderilecektir.
• Avusturya'nın kendi elinde bulundurduğu Macaristan toprakları için ödemekte olduğu yıllık 30.000 altın vergi kaldırılacaktır.
• Etergon, Eğri, Kanije kaleleri Osmanlı Devleti'nin kontrolünde olacaktır.
• Raap ve Komarom kaleleri Avusturya Arşidüklüğü'ne verilecektir.
• Avusturya tek seferlik 200.000 altın savaş tazminatı ödeyecektir.
• Osmanlı İmparatorluğu padişahı Avusturya Arşidükü'ne karşı Roma İmparatoru (Kaizer veya Kayse) unvanı ile hitap edecek ve her 3 senede bir imparatorlar arasında karşılıklı hediyeler gönderilecek.
• Avusturya kendi elinde bulunan Macaristan toprakları için ödemeye devam ettiği senelik 30 bin vergi ödenmeyecek.
• Avusturya bir kere olmak şartıyla Osmanlı Devleti'ne 200 bin altın ödence verecektir.
• Bu antlaşma 20 sene yürürlükte kalacak.

Sonuç olarak,

Zitvatorok Antlaşması Osmanlı'nın lehine gibi görünse de, bu antlaşma Osmanlı Devleti'nin artık eski gücünde olmadığını gösteriyordu. Bu antlaşma ile artık Osmanlı Devleti'nin Orta Avrupa'daki üstünlüğü sona ermiştir.Vergilerin kesilmesi Osmanlı Devleti'nin gelirinin azalmasına, Avusturya'nın politik olarak gücünün artması gibi durumlar Osmanlıya zarar verecektir. Bu antlaşmadan sonra Osmanlı Devleti adım adım Avrupa'dan çekilmeye başlayacaktır.

Osmanlının yükselme dönemi sona ermiştir.

Siyasi denklikler Osmanlı aleyhinde bozulmaya başlamıştır. Bundan sonra Osmanlı Devleti gücünü Avrupa üzerinde gösteremeyecektir.

Bu Antlaşması ile Osmanlı Devleti Orta Avrupa'daki üstünlüğünü kaybederek, Avrupa'da bulunan devletlerle eşit düzeye gelmiştir. Zitvatorok Antlaşması ile birlikte Avrupa'daki güç dengesi Avusturya Arşidüklüğü lehine bozulmuştur. Osmanlı hem askeri egemenliğini kaybetmeye başlamış hem de bu duruma paralel bir şekilde diplomatik temaslar da yeni bir devre girmiştir. Bu antlaşmadan sonra, Osmanlı Devleti, Avrupa'da önemli ölçüde toprak kazanamayacaktır. Hatta 17. yüzyılın sonlarından itibaren toprak kayıplarına başlayacaktır.