Ethreum Smart Kontratları Nasıl Çalışır?

Akıllı sözleşmeler ilk defa Nick Szabo tarafından 1994 yılında bilgisayarlı işlem protokolü olarak ortaya çıkmıştır. Kısacası smart kontratlar, bir sözleşmeye dair uyarlanan şartları, bilgisayar kodlarına çevirir ve dijital hale getirir.

Blockchain tabanlı olarak üretilen smart kontratlar, pek çok alanda kullanılmaya uygundur. Örneğin, müzik sektöründe şarkıların sahipliğini kaydedebilir ve telif ücretlerini öderken kullanılabilir. Bununla birlikte akıllı sözleşmeler araç bakımı ya da kaza gibi bilgileri depolar ve otomobil sektörüne yüksek oranda katkı sağlar. Blockchain gibi programlama dili uygulamalarında da rolü oldukça fazladır.

Ethereum Smart Kontratları Nedir?

ETH akıllı sözleşmeler adı verilen programlanmaya uygun kodlarla çalışmaktadır. Belirli şartlar uygulandığında bu sözleşmeler otomatik olarak işlem yapan bilgisayar programları haline gelir. Smart kontrat aracılığıyla herhangi bir ürünü satın alan kişi ödemesini sözleşmenin ilgili hesabına yollar. Satıcıysa ürünü gönderdiğine dair bir bildiri yapar. Akıllı sözleşme aracılığıyla ürünün teslim edildiği doğrulanır ve böylece ödeme tutarı satıcıya aktarılır. Bu sayede güven sorunu yaşamadan ve aracılık ücretine tabi tutulmadan işlem tamamlanır. Smart kontratın işleyişi şu şekilde gerçekleşir:

Satıcı ve alıcı fiyat gibi konularda anlaşır.

Alıcı Ether para birimi üzerinden belirlenen miktarı kontrat adresine gönderir.

Kontrat koduyla satış koşullarının karşılandığı doğrulanır.

Koşullar karşılandığı zaman kontrat anlaşmanın şartlarını uygular.

Alıcı ürüne ulaşır ve satıcı ödemesini alır.

Tüm bu adımların sonunda ETH blok zinciri ürün sahiplik transferi, işlem ayrıntıları ve ödemeyi kaydeder.

Ethereum Nasıl Çalışır?

Ethereum blok zinciri teknolojisiyle desteklenen ve merkezi olmayan bir yazılım platformudur. Ether olarak bilinen bu platform Dünya'nın en büyük ikinci kripto para birimini destekler. Ethereum, kendi blok zinciri üzerinde geliştirilmiş olan uygulama ve akıllı sözleşmelerin kesintisiz işlenmesi, sorunsuz çalışması gibi konularda rol oynar. Bu sayede kontrolsüz müdahaleler önlenerek dolandırıcılığa karşı koruma sağlanır ve sistemin kesintisiz çalışmasına yardımcı olunur.

Ethereum, geliştiricilere kendi blok zinciri üzerinde merkezi konumda bulunmayan uygulamalar yani DApp'ler oluşturma imkanı sunar. DApp'ler, kullanıcıların doğrudan etkileşim sağlayarak herhangi bir aracıya gerek duymadan işlem yapılmasına yardımcı olan uygulamalardır. Örneğin, Ethereum'da bulunan DeFi adı verilen merkezi olmayan finans uygulaması, banka olmaksızın kredi verme, faiz kazanma, borç verme ve para transferi gibi finansal işlemleri gerçekleştirir.

Ethereum ve Bitcoin Arasındaki Çalışma Farklılıkları

Ethereum ve Bitcoin pek çok yönden benzerlik gösteren dijital para birimleridir. Çevrim içi borsalar aracılığıyla alınan ve satılan bu paralar çeşitli kripto cüzdanlarına saklanabilir. Bu sayede herhangi bir merkez bankası ya da yetkili tarafından düzenlenmesi mümkün değildir. Ayrıca her ikisi de blockchain olarak bilinen dağıtılmış bir defter teknolojisinden faydalanır. Ethereum fiyatı da BTC gibi arz ve talep faktöründen etkilenir. Öte yandan en popüler kripto para birimi olan ETH ve Bitcoin arasında bazı farklar da bulunmaktadır.

Teknik açıdan birbirinden farklılık gösteren iki para biriminde Ethereum ağında yürütülebilir kod bulunurken, Bitcoin'de ağ işlemlerine eklenen verilerin amacı, not tutmaktır. Bir diğer farklılıksa blok süresidir. Bitcoin için uzun dakikalar alan işlem, ETH ağında saniyeler içerisinde tamamlanır. Ayrıca BTC'de kullanılan algoritma SHA-256 iken ETH'de Ethash'dır.

BTC'de ETC'de dijital para birimidir fakat Ether'de amaç kendisini alternatif bir para sistemi olacak şekilde kurmak değildir. Ethereum, akıllı sözleşmelerle merkezi aidiyeti olmayan uygulamaların geliştirilmesinde rol almaktadır. Öte yandan Bitcoin ise ulusal para birimleri için bir alternatif olarak ortaya çıkarılmıştır.

Smart Kontratların Önemi Nedir?

Akıllı sözleşmeler işlemleri merkeziyetsiz bir şekilde uygular ve kripto varlıkların oluşturulmasında etkin rol oynar. Çeşitli alanlarda kullanılmaya uygundur ve blockchain ağında depolanmaktadır. Bu ağın teknolojisi kullanılarak uygulanan smart kontratlar vasıtasıyla gerçekleştirilen işlemlerin istisnai durumlar dışında değiştirilmesi mümkün değildir.

Smart kontratlar DeFi teknolojisini kapsayarak merkezi uygulamaları desteklemektedir. Bu sistem sayesinde pek çok sektörde hem işlem maliyeti düşürülür hem de merkezi otoriter tarafından onaylanan güvenilir aracıların gereksinimleri minimum seviyeye indirilir. Kripto varlıkların finansal işlemlere dahil olmasına olanak tanıyan sistem, günümüzde oyun, bankacılık ve finans gibi pek çok alanda kullanılmaktadır.

Ethereum Smart Kontrat Çalışma Sistemi

Smart kontratlar basitçe otomatize edilmiş ve kodlanmış sözleşmelerdir. Bu sözleşmelerle işlemler, uygulamalar ve anlaşmalar yönetilir. Smart kontrat kodları merkezi olmayan bir blockchain ağı üzerinde çalışır. Ethereum ağıysa smart kontratların en gelişmiş versiyonunu sunarak öne çıkar ve diğerlerinden ayrılır.

Akıllı sözleşme genel bir blockchain ağında izlenebilecek kadar şeffaftır. Ancak işlemlere dışarıdan müdahale etmek mümkün değildir. ETH gibi açık kaynaklı projelerde geliştirme önerileri standartar, güncellemeler ve yeni özellikler oylanarak eklenir. Bu sürecin adınaysa Ethereum Improvement Proposal (EIP) denilir. Çoğunlukla yaygın olarak bilinen ERC-20 standardı da EIP sonucu ortaya çıkan gelişmelerden biridir.

Smart kontratlar kod kümelerinden oluşan belgelerin oluşumunda rol oynar ve blockchain üzerindeki hesaplamalarla dijital varlık transferlerini otomatik hale getirir. Bu sözleşmelerin gerçekleştirilebilmesi ve her dijital aygıtta tutarlı şekilde çalışması için özel bir sanal makine yazılımı geliştirilmiştir. EVM olarak bilinen Ethereum Sanal Makinesi, bu amaçla oluşturulan örneklerden biridir. Global olarak herkesin rahatlıkla erişebileceği bu sistemde, sanal makine yazılımı kullanılarak işlemler sürdürülebilir ve tüm işlemlerin bir kopyası elde bulundurulabilir.

Smart Kontratlar Hangi Alanlarda Kullanılır?

Smart kontratlar blok zinciri üzerinde otomatik şekilde çalışan programlardır. Bu programlar sayesinde dijital varlık, stabil kripto, NFT ve grafik gibi pek çok farklı kategoriyi aratmak mümkündür. Akıllı sözleşmelerin kullanıldığı bazı alanlarsa şu şekilde sıralanabilir:

Dijital varlıklar
Gayrimenkul
Finans
Sigorta
Sağlık
Stablecoin

Pek çok farklı sektörde kolaylık sağlayan akıllı sözleşmelerle işlemler daha pratik şekilde hallolur.

Ethereum Smart Kontrat Avantajları Nedir?

Smart kontratların pek çok farklı avantajından söz edilebilir. Öncelikle bu sistemler şirket ya da kurumların gerçekleştirmiş olduğu işlemlerin hızını yükseltir. Ayrıca merkeziyetsiz bir yapıya sahip olduğundan işlem gerçekleştirme sırasında üçüncü bir kişiye ihtiyaç duyulmaz. Blockchain teknolojisinden faydalanan smart kontratlar işlem verilerini bu teknolojinin içerisine kaydeder ve depolar. Bu sayede karmaşık sürece dahil olan işlemlerde hata ihtimali minimum seviyeye indirgenmiş olur.

Smart kontratlar tüm kaynakları koruma özelliğiyle işlem boyunca tüm ilerlemeleri izlenebilir hale getirir. Ayrıca şirket ya da kurumların maliyetlerini minimum seviyeye indirger. Tüm süreci kendi kendine işleyen bir hale getiren akıllı sözleşmeler, işlemlerin maksimum hızda gerçekleştirilmesine yardımcı olur.

Smart Kontrat Aratmak Ne Sağlar?

Herhangi bir projenin akıllı sözleşme adresine ulaşmanın ardından kontrat adresini sahip olduğu blok zincir üzerinden aratmak gerekir. Örneğin bakılan proje Ethereum ağındaysa "Etherscan" üzerinden kontrol edebilmek mümkündür. Böylelikle kontratın kaç adet kripto varlığına sahip olduğunu, sahip olduğu kişi sayısını ve yapılan işlemleri takip edebilirsiniz.

Smart kontrat ile sözleşmenin kodlarını açık kaynak olarak inceleyebilmeniz mümkündür. Bu yatırım yapmak ya da kullanmak istediğiniz merkeziyetsiz uygulamaların ne kadar güvenli olduğunu akıllı sözleşmelerle değerlendirebilirsiniz.

Smart Kontrat ile Yaşanabilecek Olası Zorluklar Nelerdir?

ETH akıllı sözleşmeler pek çok avantajı beraberinde getirse de bazı sorunlara yol açabilir. Öncelikle bu sözleşmeler bazı dijital korsanlarla karşı karşıya kalabilir. Bu sebeple smart kontratları karşılaşabilecekleri olası durumlarla başa çıkacak şekilde programlamak gerekir. Ayrıca yönetilme ve uygulama konusunda da biraz karmaşık bir yapıya sahip oldukları söylenebilir. Smart kontratlarla gerçekleştirilen işlemleri değiştirmek mümkün değildir. Bu bağlamda yeni bir sözleşme geliştirilmesi gerekir.

Smart kontratlar ne kadar hızlı bir şekilde işlem gerçekleştirerek kullanıcıya fayda sağlasa da bazen karışıklıklarla karşılaşmak mümkündür. Böyle bir durumda çözüm bulunmadığı takdirde büyük hasarların ortaya çıkması olasıdır.