Cumhurbaşkanının görev ve yetkileri neler? Cumhurbaşkanı kanun çıkarabilir mi?

Cumhurbaşkanı, Anayasa ve kanunlara uygun olarak yürütme yetkisini kullanır ve devlet organlarının düzenli ve uyumlu çalışmasını sağlar. Gerekli gördüğünde, yasama yılının ilk günü Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde açılış konuşmasını yapar. Cumhurbaşkanının görevleri ve yetkileri Anayasa'da detaylı bir şekilde belirtilmiştir. Detaylı bilgiye ulaşmak için anayasayı incelemek fayda olabilir. İşte cumhurbaşkanının görev ve yetkilerine ilişkin merak edilenler…

CUMHURBAŞKANININ GÖREV VE YETKİLERİ NELER?

Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanının görev ve yetkileri, Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nda belirlenmiştir. İşte başlıca görev ve yetkileri:

Devletin Başını Temsil Etme:

• Cumhurbaşkanı, Türkiye Cumhuriyeti'ni ve Türk milletinin birliğini temsil eder.

Yasama ile İlgili Yetkiler:

• TBMM seçimlerinin yenilenmesine karar verebilir.
• Kanunları yayımlar veya gerektiğinde yeniden görüşülmek üzere TBMM'ye geri gönderir.
• Anayasa değişikliklerine ilişkin kanunları gerekirse halkoyuna sunar.
• Kanunların, kanun hükmünde kararnamelerin ve TBMM İçtüzüğü'nün Anayasaya aykırılığı iddiasıyla Anayasa Mahkemesi'nde iptal davası açabilir.

Yürütme ile İlgili Yetkiler:

• Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri çıkarabilir.
• Bakanlar Kurulu'nu kurar ve gerektiğinde Bakanlar Kurulu'na başkanlık eder.
• Üst düzey kamu yöneticilerini atar ve görevlerine son verir.
• Millî Güvenlik Kurulu'nu toplantıya çağırır.
• Kararnameler ve genelgeler yayımlar.
• Millî güvenliğin sağlanması için gerekli tedbirleri alır ve Türk Silahlı Kuvvetleri'ni kullanma yetkisi vardır.
• Yabancı devletlere Türk Devleti'nin temsilcilerini gönderir ve Türkiye Cumhuriyeti'ne gönderilen yabancı devlet temsilcilerini kabul eder.

Yargı ile İlgili Yetkiler:

• Anayasa Mahkemesi, Yargıtay, Danıştay, Hâkimler ve Savcılar Kurulu gibi üst düzey yargı organlarına üye seçer.
• Belirli suçlardan hüküm giymiş kişilerin cezalarını hafifletebilir veya affedebilir.

OHAL İlan Etme Yetkisi:

• Olağanüstü hallerde, savaş veya benzeri durumlarda olağanüstü hal ilan edebilir ve bu yetkiyi kullanarak OHAL kararnameleri çıkarabilir.

Ülkenin Temsil Yetkisi:

• Türkiye'yi uluslararası ilişkilerde temsil eder, anlaşmalar yapar ve anlaşmaları onaylar.

Bu görev ve yetkiler, Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nda belirtilmiş olup, Cumhurbaşkanının devletin en üst makamı olarak geniş bir yetki alanına sahip olduğunu gösterir.

CUMHURBAŞKANI KANUN ÇIKARABİLİR Mİ?

Yasama yetkisinin genelliği ilkesi uyarınca, Türkiye'de yasama yetkisi münhasıran Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne (TBMM) aittir. TBMM, her konuda kanun çıkarma yetkisine sahiptir ve bu yetki devredilemez. Ancak Cumhurbaşkanlığı kararnameleri ile düzenlenebilecek bazı özel alanlar da mevcuttur.

Yasama Yetkisinin Genelliği İlkesi

Bu ilke, yasama organının (TBMM) herhangi bir konuda kanun çıkarabileceğini ifade eder. TBMM'nin bu yetkisi Anayasa ile belirlenmiştir ve yasama organı bu yetkiyi devredemez. Anayasa'da belirtilen bazı özel durumlar hariç, TBMM'nin yetkisi geniştir ve hemen her konuda düzenleme yapabilir.

Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri

Cumhurbaşkanı, yürütme yetkisine ilişkin konularda Cumhurbaşkanlığı kararnameleri çıkarabilir. Ancak, Cumhurbaşkanlığı kararnameleri ile düzenlenecek alanlar Anayasa'da belirli sınırlarla çizilmiştir:

Temel Hak ve Hürriyetler:

• Cumhurbaşkanlığı kararnameleri, temel haklar, kişi hakları ve ödevleri ile siyasi haklar ve ödevler konusunda düzenleme yapamaz.

Kanunla Düzenlenmesi Gereken Konular:

• Anayasa'da ve kanunlarda açıkça belirtilen ve kanunla düzenlenmesi gereken konularda Cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarılamaz.

Meclisin Kanunla Düzenlediği Konular:

• TBMM'nin kanunla düzenlediği konularda Cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarılamaz. Bir konuda kanun varken Cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkartılamaz; çıkarılmışsa dahi bu kanun karşısında hükümsüz kalır.

Yasama Yetkisi ve Mevzuat

Mevzuatta, TBMM tarafından çıkarılmış çok sayıda kanun bulunmaktadır. Bu kanunlar, ülkenin hukuki düzenini belirler ve yürütme organı da bu kanunlara uygun hareket etmek zorundadır. Cumhurbaşkanlığı kararnameleri ise bu kanunların altında, kanunlara aykırı olmamak kaydıyla düzenlemeler yapabilir.

Özetle, yasama yetkisinin genelliği ilkesi gereğince TBMM geniş bir yetki alanına sahiptir ve herhangi bir konuda kanun çıkarabilir. Cumhurbaşkanlığı kararnameleri ise yürütme yetkisine ilişkin olup, belirli sınırlar çerçevesinde düzenleme yapabilir.