Beşar Esad kimdir? Beşar Esad kaç yaşında, nereli?

Esad rejiminin çöküşü, Suriye ve Ortadoğu tarihindeki önemli bir dönemi kapatırken, Beşar Esad'ın hayat hikayesi, liderlik dönemi ve siyasi kararları merakla inceleniyor. Beşar Esad, Suriye'yi 2000 yılından itibaren yöneten bir lider olarak hem Ortadoğu hem de uluslararası siyasette önemli bir figür oldu. Peki, Beşar Esad kimdir? Beşar Esad kaç yaşında, nereli? Detaylar haberimizde...

BEŞAR ESAD KİMDİR?

Beşşar Hafız el-Esed 11 Eylül 1965 tarihinde doğmuştur. Türk medyasında genellikle Beşşar Esad olarak bilinir. Esed, Temmuz 2000'den Aralık 2024'e kadar Suriye'nin 19. devlet başkanı olarak görev yapan bir siyasetçi ve eski askerî personeldir. Aynı zamanda Suriye Silahlı Kuvvetleri'nin başkomutanı ve Arap Sosyalist Baas Partisi'nin Merkez Komutanlığı'nın genel sekreteriydi. Esad, 1971'den 2000 yılına kadar Suriye devlet başkanlığı yapan Hafız Esad'ın oğludur.

1965 yılında Şam'da, Arap Alevi inancına mensup bir ailede dünyaya gelen Beşşar Esad, Şam Üniversitesi'nde tıp eğitimi aldı ve 1988 yılında mezun oldu. Mezuniyetinin ardından askerî tabip olarak Suriye ordusunda görev yaptı. Daha sonra Londra'ya giderek oftalmoloji ihtisasını tamamladı. 1994 yılında abisinin ölümünün ardından Suriye'ye döndü ve ailesinin en büyük oğlu olarak liderlik için hazırlandı. Esad, bu dönemde eğitim ve toplumsal sorumluluk projeleri organize etti.

2000 yılında üst düzey bankacı Esma Ahras ile evlendi ve aynı yıl babasının ölümünden sonra cumhurbaşkanlığına seçildi. Asıl mesleği göz doktorluğudur.

Beşşar Esad'ın yönetimi, Suriye'yi bir polis devleti haline getiren baskıcı bir diktatörlük olarak tanımlanmıştır. Esad rejimi, yoğun sansür, zorla kaybetmeler, yargısız infazlar ve etnik azınlıklara yönelik ayrımcılıkla karakterize edilmiştir. İktidarının ilk on yılı boyunca bu uygulamalara Baasçı gizli polisin geniş kapsamlı gözetimi eşlik etti.

Esad hükümeti kendisini seküler olarak tanımlasa da, pek çok siyaset bilimci rejimin mezhepsel gerilimleri istismar ettiğini belirtmiştir.

2011 yılında başlayan Suriye İç Savaşı, Esad hükümetine yönelik protestolara sert müdahalelerin ardından patlak verdi. ABD, Avrupa Birliği ve Arap Birliği'nin çoğunluğu, Esad'a istifa çağrısında bulundu. İnsan hakları örgütlerine göre, sivil ölümlerin büyük kısmından Esad yanlısı güçler sorumlu tutulmuştur. İç savaş, en az 580.000 kişinin ölümüne ve milyonlarca insanın yerinden edilmesine neden olmuştur.

Esad rejimi, savaş boyunca çok sayıda savaş suçu işlemekle suçlandı. Özellikle kimyasal silah kullanımıyla ilgili raporlar uluslararası toplumda büyük tepki topladı. En ölümcül saldırılardan biri, 21 Ağustos 2013'te Guta'da gerçekleştirilen sarin gazı saldırısıdır.

2013 yılında BM İnsan Hakları Yüksek Komiseri Navi Pillay, Esad'ın savaş suçlarıyla ilişkili olduğuna dair bulgular açıkladı. OPCW-BM soruşturmaları, Esad rejimini çeşitli kimyasal saldırılardan sorumlu tuttu. 2023 yılında Kanada ve Hollanda, Esad hükümetine karşı Uluslararası Adalet Divanı'nda dava açtı. Aynı yıl Fransa, Esad hakkında kimyasal silah kullanımı nedeniyle tutuklama emri çıkardı.

Kasım 2024'te, Suriyeli muhaliflerden oluşan bir koalisyon Esad'ı devirmek için harekete geçti. 8 Aralık 2024'te Şam'a giren muhalif güçler, rejimi çökertti. Esad, Moskova'ya kaçtı ve Rusya'dan siyasi sığınma hakkı aldı. Şam, aynı gün muhaliflerin kontrolüne geçti.