Yok olan ?çarıkçılık' mesleğini tek başına yaşatmaya çalışıyor

Yok olan 'çarıkçılık' mesleğini tek başına yaşatmaya çalışıyor

Mersin'in Silifke İlçesinde 48 yıllık çarıkçı ustası Mehmet Toker (60), Anadolu insanının tarlada, bahçede giydiği çarık türü ayakkabıların yapımını tek başına devam ettiriyor.

Anadolu'da tarlada, bahçede giyilen çarıklar, kullanım alanının daralmasıyla günümüzde artık halk oyunlarında ve evlerin şark köşelerinde bir süs eşyası olarak kullanılıyor. 1960'lı yıllara kadar köylülerin yaygın olarak kullanıldığı çarıklar, artık eskisi kadar ilgi çekmiyor. Tarımda makineleşmeyle birlikte insan gücünün yerini tarım makinelerinin almasıyla ve köyden kente göçün artmasıyla birlikte çarığın kullanımı da yok olmaya yüz tuttu. Çarık kullanımı ile birlikte çarıkçılık mesleği de kaybolmaya yüz tutmuş meslekler arasına girdi.

Silifke ilçesinde ayakkabı tamircisi Mehmet Toker, çarıkçılık mesleğini devam ettiren son zanaatkar. Dükkanının raflarında üzeri toz tutmuş yüze yakın çarık bulunan Usta Toker, çarıkçılığı tarihsel mirasa sahip çıkmak için yaptığını dile getirdi.

12 YAŞINDA BAŞLAYAN MESLEK AŞKI YARIM ASIRI AŞTI

Henüz 12 yaşında iken ayakkabı tamircisinin yanında işe başlayan Toker, yarım asırdır mesleğini devam ettiriyor. Geçmişte derileri kendilerinin imal ederek boyadıklarını belirten Toker, "Bende yetenek vardı azim vardı. İşi bir yılda öğrendim çıraklıktan ustalığa geçtim. Artık her türlü ayakkabıyı yapabiliyordum. Fakat güçsüzdüm. İşçilik güç istiyordu. O zamanlar şimdiki gibi hazır deriler yoktu. Biz deriyi kendimiz imal eder ve boyardık. Çarık ve Edik sadece kırmızı renktedir. Pelit ağacının kızıl kabuğundan (çitit) boya yapar ve derileri de bununla boyardık. Ayrıca kösele dövmek, deri germek güçlü insan işiydi. Zamanla bunu da aştım" dedi.

'ÇARIK BÜZEMEYENE KIZ VERMEZLERMİŞ'

Müşteri çıkması halinde tüm çarıkları satabileceğini kaydeden Toker, "Yıllar önce en değerli ayakkabı olarak görülen ve sadece özel günlerde giyilen, zamanla Silifke folkloru ve halk oyunları kıyafetleri olarak benimsenmiş 'Çarık ve Edik' ustalığı kaybolmaya yüz tutmuş durumda. 1960'lı, 1970'li yıllar öncesi bölgemizde ayakkabı ve çizme çok değerliydi. O zamanlar ayağında çarığı olan biri ya varlıklı ailenin çocuğu ya da müessese kimlikli biridir diye bilinirmiş. Ayrıca çarık büzemeyene de kız vermezlermiş. O kadar değerliydi ki bu iş, iyi bir ustalığın varsa bir de evlenme çağındaysan sana her aile kızını verirdi" diye konuştu.

ESKİ CUMHURBAŞKANI DEMİREL'E HEDİYE ÇARIK

Eski Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel'e çarık, eşi Nazmiye Demirel'e ise edik dikerek hediye ettiğini dile getiren Toker, "Silifke kültürel açıdan zengin bir şehir. Ben de bu zengin kültürün içinde zaman zaman yer aldım. Silifke kültürüne emek verenlerle Silifke'yi temsilen yaptığım hediyeliklerden bir çoğunu ünlü kişilere gönderdim. Süleyman Demirel cumhurbaşkanı dönemindeyken kendisine Çarık eşine de Edik diktim. ve Silifke'yi temsilen hediye ettim" ifadesini kullandı.

'MESLEK KAYBOLMAK ÜZERE'

Mesleğin teknolojiye yenik düştüğünü belirten usta Toker şunları söyledi:

"Şimdilerde ne yaptığımız mesleğe ilgi var ne de genç nesilde bu mesleğe heves var. Zaten teknoloji de bazı kültürleri yok ettiği gibi bizim mesleği de bitirdi. Ayrıca işimizin işçiliği uzun geliri de az. O yüzden sadece manevi değerlere önem veren kişilerin siparişlerini yapıyor ve bir kültürü yaşatmak için emek veriyorum. Bazı meslekler çok değerli, popülerliği bitse de manevi ve kültürel değerlerin yaşaması için bir şeyler yapmak gerekir. Ben bu mesleğin ustası olarak mesleki okullarda eğitim alan öğrencilerimize eski mesleklerin yaşatılması için istişare yapıp okullarda haftada bir defa da olsa eğitim verilmesini öneriyorum. Öğrencilerimizi çalışma tezgahımda misafir edip bir çarık nasıl yapılıyor öğretebilirim.ö

Kaynak: Demirören Haber Ajansı / Güncel

Mehmet Toker Silifke