Yeni Kaledonya Bağımsızlık Hareketi FLNKS'in Lideri Seçildi

Fransa'nın, Hint-Pasifik'teki kolonisi Yeni Kaledonya'nın önde gelen bağımsızlık hareketi Kanak Sosyalist Ulusal Kurtuluş Cephesi (FLNKS), liderliğine, Fransa'nın tutukladığı eylemci Christian Tein seçildi.

Fransa'nın, 17 bin kilometre ötedeki kolonisi Yeni Kaledonya'da bağımsızlık yanlıları ile daha önce imzaladığı anlaşmaya aykırı şekilde yerli halkın seçimlerdeki etkisini azaltacak bir anayasal reformu hayata geçirmek istemesine tepki gösteren bağımsızlık yanlısı yerli halkı güç kullanarak bastırma girişimi sürüyor.

Yeni Kaledonya'nın özerklik sürecinde de önemli rol oynayan ve Emmanuel Macron hükümetinin anayasal reformuna tepki gösteren Ada'nın bağımsızlık yanlısı başlıca siyasi hareketi FLNKS, tutuklu yargılanmak üzere Fransa'ya götürülen 7 bağımsızlık yanlısı aktivistten biri olan Christian Tein'i yeni lideri olarak belirledi.

FLNKS ittifakında yer alan Okyanusya Demokratik Birliği (RDO) partisinden Laurie Humuni, Tein'in liderliğe getirilmesi ile aktivistin öncülük ettiği Saha Eylem Koordinasyon Hücresi (CCAT) grubunun, bağımsızlık yanlılarını harekete geçirmede önemli bir rol üstlendiğinin tasdik edildiğini belirtti.

Haziranda Tein'in de aralarında bulunduğu 11 kişi, Fransız hükümetinin bağımsızlık yanlılarına karşı yürüttüğü operasyonlar kapsamında Yeni Kaledonya'nın başkenti Noumea'da gözaltına alınmıştı. Beraberindeki 7 kişi ile Fransa'ya götürülen Tein hakkında tutuklama kararı çıkarılmıştı.

Bağımsızlık yanlıları Kongre başkanlığın kaybetti

Yeni Kaledonya hükümetini seçen ve eğitim, sağlık ve çevre gibi alanlarda koloniyi ilgilendiren yasaları oylayan Yeni Kaledonya Kongresi'ne 5 yılı aşkın süredir başkanlık eden bağımsızlık yanlısı Roch Wamytan koltuğunu kaybetti.

29 Ağustos'ta yapılan seçimlerde Ada'daki bağımsızlık karşıtlarının rakip aday lehine oylamadan çekilmesi üzerine Wamytan yeniden başbakan seçilemedi.

Seçimlerin ikinci turunda 54 oyun 28'ini alan Okyanusya Uyanışı (EO) partisinden Veylma Falaeo, Kongre başkanlığı görevine getirildi.

EO partisi siyasi çizgisini "ne bağımsızlık yanlısı ne bağımsızlık karşıtı" diye niteliyor.

Ada'daki sokağa çıkma yasağı 16 Eylül'e kadar uzatıldı

Fransız güvenlik güçlerinin Yeni Kaledonya'da bağımsızlık yanlılarına yönelik operasyonları sürerken, Ada'da mayıs ayından bu yana uygulanan sokağa çıkma yasağı uzatıldı.

Yeni Kaledonya'daki Fransız Yüksek Komiserliği, gece saatlerinde uygulanan yasağın 16 Eylül'e kadar uzatıldığını bildirdi.

Ada'da ayrıca silah satışı ve transferine yönelik yasak da sürüyor.

Fransa Yeni Kaledonya'da bağımsızlık yanlılarını bastırmaya çalışıyor

Fransa'nın, 17 bin kilometre uzağındaki kolonisi Yeni Kaledonya'da bağımsızlık yanlıları ile 1998'de imzaladığı anlaşmaya aykırı olarak yerli halkın seçimlerdeki etkisini azaltacak bir reformu hayata geçirme girişimi tepkiyle karşılanmıştı.

Yeni Kaledonya'nın yerli halkı Kanakların aylarca süren barışçıl protestolarına rağmen Fransız hükümeti anayasal reformu hayata geçirmekte ısrarcı olmuş ve tasarının mayıs ayında Ulusal Mecliste onaylanması üzerine tepkiler büyümüştü.

Fransız yönetimi, 13 Mayıs'ta harekete geçen bağımsızlık yanlılarını bastırmak için Ada'ya 3 binden fazla güvenlik gücü sevk etmişti.

Fransız güçlerinin Ada'daki bağımsızlık yanlılarına yönelik operasyonları sürerken, 13 Mayıs'tan bu yana 11 kişi hayatını kaybetmiş, yüzlerce kişi yaralanmıştı.

BM raportörleri, Ada'da son 3 ayda keyfi gözaltılar dahil 2 bin 235 Kanak'ın tutuklandığını, 500'den fazla da kaybolma vakası yaşandığını bildirdi.

Yerli halk anayasal reforma karşı

Yeni Kaledonya'nın yerli halkı Kanaklar, Fransız hükümetinin söz konusu anayasal reform girişimini 1998'de imzalanan Noumea Anlaşması'na aykırı buluyor.

Anayasal değişiklik tasarısı ile hükümet, en az 10 yıldır Ada'da yaşayan Fransızların yerel seçimlerde oy kullanmasının yolunu açıyor.

Yeni Kaledonya, 1998'de Noumea Anlaşması ile özerklik statüsü kazanmış ve anlaşmada yerli halkın kendi topraklarında azınlık statüsüne düşmesini önlemek için oy kullanma hakkı, 1998'den önce Ada'da ikamet eden kişiler ve onların çocuklarıyla sınırlandırılmıştı.

Tepkiler üzerine Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Fransız Ulusal Meclisinden geçen ancak henüz Senatoda oylanmayan anayasal reformu askıya almış ancak geri çekmemişti.

Ada'daki Fransız seçmenlerin sayısını artıracak anayasal reformun, yürürlüğe girebilmesi için Fransız Parlamentosu'nun iki kanadının bir arada toplandığı Kongre'de kabul edilmesi gerekiyor.