"Yaş ve Silahlı Kuvvetlerin Demokratik Sistemdeki Yeri" Raporu

Stratejik Düşünce Enstitüsü(SDE) tarafından hazırlanan "Yaş ve Silahlı Kuvvetlerin Demokratik Sistemdeki Yeri" raporunda, YAŞ'ın yapısında radikal bir değişiklik yapılmayıp kurulun mevcut durumuyla devam etmesi halinde kararların cumhurbaşkanı onayıyla yürürlüğe girmesini sağlayacak bir düzenleme yapılması gerektiği belirtildi.

SDE uzmanı Doç. Dr. Hamit Emrah Beriş, ağustos ayında yapılacak YAŞ toplantısı öncesinde hazırladığı "Yaş ve Silahlı Kuvvetlerin Demokratik Sistemdeki Yeri" konulu raporu SDE Konferans Salonu'ndaki panelde açıkladı.

Türkiye'de son 10 yılda demokratikleşme bakımından çok önemli gelişmeler yaşandığını belirten Beriş, ancak hala bazı eksikliklerin olduğunu söyledi.

Çeşitli davalarda yargılanan muvazzaf subayların emekliye sevk edilmesi gerektiğini savunan Beriş, "Hem darbe teşebbüsünde bulunan birinin görev süresini uzatarak bir bakıma 'senin yaptığın yanlış bir şey yok' diyerek, ona güç vermiş oluyorsunuz, hem de bir bakıma ordunun kendi hiyerarşisini bozmuş oluyorsunuz" şeklinde konuştu.

YAŞ'ın kanunla öngörüldüğü şekilde istişari bir kurul haline getirilmesi gerektiğini ifade eden Beriş, personel atamalarıyla ilgili inisiyatifin de YAŞ'tan alınması gerektiğini öne sürdü.

General atamalarının müşterek kararnameyle yapılmasını öneren Beriş, şunları kaydetti:

"YAŞ'ın yapısında radikal bir değişiklik yapılmayıp kurulun mevcut durumuyla devam etmesi halinde kararların cumhurbaşkanı onayıyla yürürlüğe girmesini sağlayacak bir düzenleme yapmak gerekecektir. Bunun dışında YAŞ'ın yapısında sivillerinde söz sahibi olmasını sağlayacak şekilde düzenlemeler yapılabilir. Genel sorun, askeri vesayetin tüm izlerinin kaldırılmasıdır. Bu anlamda darbelere meşruiyet gerekçesi olan TSK İç Hizmet Kanunu'nun 35. maddesi yürürlükten kaldırılabilir. Bugüne kadarki darbeciler, bunu meşruiyet gerekçesi olarak kullanmıştır, kaldırılmasında yarar vardır. Genelkurmay Başkanlığı'nın Milli Savunma Bakanlığı'na bağlanması gerekir. Bunun yanında MGK'nın anayasal statüsüne son verilmesi makul bir çözüm olacaktır. Askeri Yüksek İdare Mahkemesi'nin kaldırılması da çözüm olarak görülebilir."

- SDE Başkanı Prof. Dr. Yasin Aktay -

SDE konferans salonunda düzenlenen "Yaş ve Silahlı Kuvvetlerin Demokratik Sistemdeki Yeri" konulu panelde konuşan SDE Başkanı Prof. Dr. Yasin Aktay da, Türkiye'de özellikle 12 Eylül referandumuyla demokratikleşme adımları atıldığını ancak bu adımların Türkiye'yi gereken düzeye çıkarmadığını öne sürdü.

Türkiye'nin demokrasi seviyesi sıralamasında 110 ülke arasında 87. sırada olduğunu belirten Aktay, bir ülkenin demokratik olup olmadığının asker-sivil ilişkilerinden anlaşılacağını söyledi.

Son birkaç yıldır askeri vesayetin gerilediğine işaret eden Aktay, askeri kesimin demokrasiyi içine sindirme noktasında olumlu olarak nitelendirilecek birçok gelişme olduğunu dile getirdi.

Aktay, "Her konuya karışan asker anormaldir ama sivilin askere karışması anormal değildir. Çünkü sivilin askerin işine karışması demokratik ülkelerde sivil denetimin altında olması gereken bir alandır. Genelkurmay Başkanlığı, bağımsız, bağlantısız, herkesin üzerinde bir kurummuş gibi alıştırıldı. Oysa Genelkurmay Başkanlığı, bu ülkenin üzerinde değil, emrinde olan bir kurumdur" diye konuştu.

Darbelere karşı ortak bir tavrın oluşması gerektiğini ifade eden Aktay, ancak darbelerin bir hak olmadığı konusunda toplumda bir konsensüs oluşmadığını belirtti.

Aktay, darbeyle suçlananların aklanmadan milletvekili yapılmaması gerektiğini de savundu.

Muhabir: Merve Yıldızalp

Yayıncı: Ebubekir Gülüm - ANKARA