Viop'ta Gerçekleşen İşlemler, Takasbank Garantisi Altına Alınıyor

Türk sermaye piyasalarında uygulanmaya başlayan merkezi karşı taraf hizmeti kapsamında Borsa İstanbul Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası'nda (VİOP) gerçekleşen işlemler Takasbank garantisi altında olacak.

Takasbank'tan yapılan açıklamaya göre, 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu ile Türk mevzuatına giren merkezi karşı taraf hizmeti uygulamasına kendi bünyesinde işlettiği Ödünç Pay Piyasası ile başlayan Takasbank, bugün itibarıyla Borsa İstanbul Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasasında gerçekleşen işlemlerde de alıcıya karşı satıcı, satıcıya karşı alıcı rolünü üstlenmeye başlayacak.

Kriz sonrasında, finansal sisteme duyulan güvenin tekrar tesis edilmesinde merkezi karşı taraf kuruluşları oldukça önemli bir rol üstlenmiştir. Merkezi karşı taraf uygulaması; gerçekleştirilen finansal işlem veya sözleşmede, merkezi karşı taraf kuruluşunun alıcı ile satıcı taraflar arasına girerek alıcıya karşı satıcı, satıcıya karşı ise alıcı konumuna geçmesidir. Bir başka ifadeyle, tarafların finansal sözleşmeden kaynaklanan ve birbirlerine olan yükümlülüklerinin yerine getirilmesi merkezi karşı taraf kuruluşları tarafından taahhüt ediliyor.

14 Ağustos 2013 tarihinde yayımlanan Takasbank Merkezi Karşı Taraf Yönetmeliği çerçevesinde, Sermaye Piyasası Kurulu'nun 13 Aralık 2013 tarihli toplantısında alınan karar uyarınca, Borsa İstanbul Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası'nda da merkezi karşı taraf kuruluşu olarak yetkilendirilen Takasbank gerekli altyapı ve mevzuat çalışmalarını tamamlayarak, 3 Mart 2014 tarihinden itibaren piyasada takasın tamamlanmasını taahhüt ediyor.

Piyasa'daki tüm işlemler taahhüt altında Takasbank'ın türev piyasada merkezi karşı taraf olması sonucunda, kriz anında dahi yatırımcıların alacaklarının tahsili mümkün olacak. Söz konusu uygulama ile Takasbank, Piyasa'da alıcıya karşı satıcı,

satıcıya karşı alıcı rolünü üstlenerek takasın tamamlanmasını teminatlar, garanti fonu ve tahsis edeceği sermayesi ile taahhüt ediyor. Takasbank, 2013 yılında gerçekleştirmiş olduğu sermaye artırımı ile kuvvetlendirdiği öz kaynaklarının yüzde 10'una karşılık gelen yaklaşık 61 milyon TL'yi bu taahhüdünü yerine getirebilmek amacıyla ayırmış durumda.

VİOP'ta 70 adet vadeli işlem sözleşmesi, 858 adet de opsiyon sözleşmesi işlem görüyor. En yüksek işlem hacmi BİST 30 Endeksine dayalı vadeli işlem sözleşmeleri ile opsiyon sözleşmelerinde gerçekleştiriliyor. 2013 yılında gerçekleşen 933 milyar TL'lık işlem hacminin yaklaşık yüzde 98'i BİST 30 Endeksi vadeli işlem ve opsiyon sözleşmelerinde gerçekleşmiş durumda.

Takasbank, yakında tüm piyasalarda garantör konumunda

Takasbank, stratejik hedefleri çerçevesinde, tezgah üstü türev araçlar dahil Türk sermaye piyasalarında işlem gören tüm finansal işlemlere veya sözleşmelere ilişkin taahhütlerin yerine getirilmesini garanti altına alma hedefi dahilinde son dönemde gerek teknik alt yapı gerekse yasal mevzuat anlamında hazırlıklarını tamamlayarak, hali hazırda teminatlar ve garanti fonu ile sınırlı olarak takasını taahhüt ettiği türev piyasada, artık yapılan işlemlere ilişkin tüm yükümlülüklerin yerine getirilmesini kendi sermayesi ile de garanti ediyor.

Mevcut altyapının uyarlanması neticesinde 2015 yılı ortalarında pay piyasası, 2016 yılı sonunda ise borçlanma araçları piyasasında merkezi karşı taraf olmayı hedefleyen Takasbank, daha sonraki aşamada ise tezgah üstünde işlem gören türev araçlara ilişkin taahhütlerinin de yerine getirilmesini garanti etmeyi planlıyor.

Takasbank, sadece Türk sermaye piyasalarında merkezi karşı taraf hizmeti sunmanın ötesinde, uluslararası kuruluşlar tarafından da kabul gören bir merkezi karşı taraf kuruluşu olmaya yönelik çalışmalarını sürdürüyor. Uluslararası kuruluşlar tarafından tanınma yönünde alınacak bir onay, özellikle yabancı yatırımcılar açısından çok önemli bir konu. Merkezi karşı taraf hizmetinde ve bu hizmet kapsamındaki uygulamalarda CPSS-IOSCO ve Avrupa Birliği düzenlemelerini esas alan Takasbank, bu konudaki yoğunlaştırdığı çalışmaların sonuçlanması ve gerekli şartların sağlanmasını müteakip çok yakın gelecekte Avrupa Birliği Menkul Kıymet Otoriteleri Birliği'ne (ESMA, European Securities Market Authority) başvuru yapmayı planlıyor. - İstanbul