Van Gölü Havzası ve Muş Ovası: Göçmen Kuşların Cenneti

ÖZKAN BİLGİN/İBRAHİM YALDIZ - Göçmen kuşların güzergahlarında bulunan Van Gölü Havzası ile Muş Ovası, yılın her döneminde onlarca türden binlerce kuşa ev sahipliği yapıyor.

Zengin sulak alanların bulunduğu Van Gölü Havzası ile Muş Ovası, yaz aylarında serin bölgelere, kış mevsiminde de sıcak yerlere göç eden kuşların en önemli üreme ve konaklama alanları arasında yer alıyor.

Nesli tehlike altında olanların da bulunduğu çok sayıda kuş türüne yaşam alanı olan havza ile ovada yılın her döneminde kuş hareketliliği yaşanıyor.

Üreme ve kuluçka dönemlerini bölgede geçiren birçok kuş türü, havanın ısınmasıyla geldikleri sulak alanlardaki yuvalarında sonbahara kadar konaklıyor.

Havanın soğumasıyla daha sıcak bölgelere giden kuşlar, fotoğraf tutkunları, kuş gözlemcileri ve akademisyenler tarafından kayıt altına alınıyor.

"Son zamanlarda Van Gölü Havzası'nda tür sayısında artışın olduğunu görüyoruz"

Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi (YYÜ) Fen Fakültesi Zooloji Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Atilla Durmuş, AA muhabirine, göçmen kuşların bölge için çok önemli olduğunu söyledi.

YYÜ bünyesinde bu konuda araştırmalar yaptıklarını anlatan Durmuş, sulak alanlar açısından iyi bir potansiyele sahip havzanın kuşların en çok geldiği yerlerden biri olduğunu belirtti.

Durmuş, şunları kaydetti:

"Buradaki kuşların yüzde 80'i göçmen. Bu da iyi bir potansiyel. Muş Ovası da önemli türlerin üreme alanları arasında yer alıyor. Önemli türler bu bölgelerde koruma altında tutuluyor. Havzada kuşlara yönelik hem tür hem de popülasyon bazında sayımlar yapılıyor. Son zamanlarda küresel boyutta yaşanan iklim değişikliği havzada da etkili oluyor. Bu durum bazı türler açasından avantaj sağlıyor. Bazı bölgelerde kuruyan, parçalanan habitatlardan dolayı oradaki türler, Van Gölü Havzası'na göç ediyor. Son zamanlarda Van Gölü Havzası'nda tür sayısında artışın olduğunu görüyoruz. Bu havza için avantaj ancak küresel boyutta düşündüğümüz zaman iklim değişikliği uzun vadede Van Gölü Havzası'nı olumsuz yönde etkileyecek. Kısa vadede olumlu görülse dahi uzun vadede bunun hem istilacı türler açısından hem de sulak alanlar açısından olumsuzluğunu görmüş olacak."

Havzada göç ile gelen ve "bayrak tür" denilen küresel anlamda önemli türlerin bulunduğunu ifade eden Durmuş, "Muş Ovası'nda üreyen toy kuşu var. Bunlardan biri de turnalar. Havzada iyi bir üreme potansiyeline sahipler. Bunların korunması için hem yerel halk hem de kamu kurumları özen gösteriyor. Bu kuşların popülasyonunda ciddi bir artışın olduğunu görmekteyiz." dedi.

"Ulusal ölçekte bilinen sazlık alanlarımız var"

Muş Telli Turna Doğa Koruma Derneği Başkanı Kasım Avci da yıllardır sulak alanlar ve kuş türleri üzerinde araştırma yaptıklarını belirtti.

Kentte zengin sulak alanların olduğunu söyleyen Avci, "Ulusal ölçekte bilinen sazlık alanlarımız var. Buralarda çok çeşitli kuş türlerini görebiliriz. Yılın her döneminde çok sayıda kuş türünün hareketliliği görülebiliyor. Büyük çoğunluğu burada ürüyor. Aralık ayının sonuna kadar bu bölgede göç hareketini görebiliriz." diye konuştu.

Muş Ovası'nın verimli arazilerinin kuşların en önemli beslenme alanları olduğunu anlatan Avci, "Uluslararası ölçeklerde nesli tehlike altında olduğu kabul edilen toy ve küçük toy kuşlarının Muş Ovası'nda kuluçka alanları mevcut. Zengin sulak alanlar kuş türlerinin burada konaklamalarına, göç ederken burada dinlenmelerine ve üremelerine ortam oluşturuyor. Muş'ta yaklaşık 400 kuş türünü gözlemledik. Sahada yaptığımız araştırmalarda elde ettiğimiz görüntülerin yer ve tür özelliklerine göre kayıtlarını tutuyoruz. Doğası bozulmamış sulak alanlar kuşlar tarafından tercih ediliyor." değerlendirmesinde bulundu.