Üniversite öğrencileri "YÖK Sanal Laboratuvarı" ile deney imkanına kavuşuyor (1)

Yükseköğretim Kurulu (YÖK) Başkanı Prof. Dr. Yekta Saraç, YÖK Sanal Laboratuvar uygulamasının 26 Ekim 2020'den itibaren ilk aşamada Dijital Dönüşüm Projesi'nde yer alan 18 üniversitenin fen ve mühendislik fakülteleri ile meslek yüksek okullarının çeşitli programlarında öğrenim gören yaklaşık 15 bin dolayındaki öğrencinin hizmetine sunulacağını bildirdi.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından, 2020-2021 Yükseköğretim Akademik Yılı Açılış Töreni'nde ilk kez kamuoyu ile paylaşılan YÖK Sanal Laboratuvar Projesi, YÖK Konferans Salonu'nda düzenlenen toplantıda tanıtıldı.

YÖK Başkanı Saraç'ın başkanlığında gerçekleştirilen toplantıya, proje kapsamındaki 18 üniversitenin rektörü katıldı.

Saraç, toplantının açılışında yaptığı konuşmada, YÖK olarak yükseköğretim tarihinde birer ilk olma özelliğine sahip yeni ve yenilikçi pek çok proje ve uygulamayı hayata geçirdiklerini söyledi.

YÖK Sanal Laboratuvarı Projesi'ni geçen hafta kamuoyuna ilk defa Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın duyurduğunu hatırlatan Saraç, toplantıda projenin detaylarının paylaşılacağını belirtti.

"Yeni YÖK olarak yükseköğretime ilişkin parlak ve sofistike söylemler, ileriye yönelik tasarımlar, retoriği yüksek taslaklar, geleceğe dair belagatli ifadeler, entelektüel paylaşımlar yapma yerine ortaya koyduğumuz basit, sade, karmaşık olmayan icraatlar, hayata geçirdiğimiz projeler ile yol alıyoruz." değerlendirmesini yapan Saraç, şöyle devam etti:

"Bugün de böyle bir gün. Bildiğiniz üzere küresel salgın nedeniyle geçtiğimiz mart ayında üniversitelerimizde uzaktan öğretime geçilmesiyle birlikte laboratuvar uygulamaları gerektiren derslere ilişkin çözümler aramaya da başladık. Bu salgın ortaya çıkmadan önce başlattığımız Yükseköğretimde Dijital Dönüşüm Projesi kapsamında uygulamaya koyduğumuz icraatlarımızın bu dönemde bizlere önemli katkıları oldu. Yine bu bağlamda değerlendirilebilecek olan YÖK Sanal Laboratuvar Projesi de haziran ayında olgunlaştı. Yeni YÖK'ün yükseköğretime bakışını biçimlendiren, belirleyen ana kavramlar vardır. Bunlardan birisi nasıl daimi tekamül, yani sürekli iyileşme ise diğer birisi de tedriciliktir. Bu düşünceden hareketle ilk aşamada laboratuvar uygulamalarının en yoğun olduğu genel kimya ve genel fizik laboratuvar derslerini belirledik.

Bu proje, aynı zamanda YÖK'ün temel bilimler ile ilgili başlatmış olduğu yeni ve yenilikçi girişimlerin bir devamı olarak da değerlendirilmelidir. Yeni YÖK'ün aslında bütün projeleri birbirleri ile ilişkili ve birbirlerini destekleyen unsurların oluşturduğu bir sistem üzerinde inşa ediliyor."

"Üniversitelerin operatörlerine ve öğretim üyelerine gerekli eğitimler verildi"

Saraç, YÖK'ün koordinasyonundaki projede 11 farklı üniversiteden akademisyenlerin ve uzmanların görev aldığını anlattı.

Geçtiğimiz günlerde de YÖK Sanal Laboratuvarı'na dahil üniversitelerin operatörlerine ve dersleri verecek öğretim üyelerine gerekli eğitimlerin verildiğini kaydeden Saraç, "26 Ekim 2020'den itibaren YÖK Sanal Laboratuvar uygulaması ilk aşamada Dijital Dönüşüm Projesi'nde yer alan 18 üniversitemizin fen ve mühendislik fakülteleri ile meslek yüksek okullarının çeşitli programlarında öğrenim gören yaklaşık 15 bin civarındaki öğrencimizin hizmetine sunulacak." dedi.

Bugünkü toplantıya öğrencileri YÖK Sanal Laboratuvarı'ndan istifade edecek olan üniversitelerin rektörlerinin katıldığını dile getiren Saraç, "Önümüzdeki dönemden itibaren tedrici olarak projedeki üniversite sayısını artırmayı planlıyoruz. Sisteme girişler e-Devlet üzerinden gerçekleştirilecek olup üniversitelerimiz tarafından bildirilen operatörler, sisteme e-Devlet üzerinden giriş yapma konusunda yetkilendirildiler. Bu operatörler, üniversitede ilgili dersleri verecek olan öğretim elemanlarının, öğretim elemanları da dersi alacak öğrencilerinin kullanıcı olarak kayıtlarını yapacaklar." bilgisini verdi.

Projenin kendisi kadar ortaya konuluşunun da kendileri için çok değerli olduğunun altını çizen Saraç, şöyle devam etti:

"Bu proje maalesef artık günümüzde sıkça görülmeyen birlikte iş yapma modelinin de güzel bir örneğini sunuyor. YÖK'ün bu projesinin hayata geçmesi için TÜBİTAK büyük bir katkı verdi. Diğer taraftan da farklı üniversitelerden 24 akademisyen de bu projede görev aldı. Bu hocalarımızın katkılarındaki motivasyonları ise sadece mesleklerine verdikleri önem idi. Diğer bir ifade ile akademide idealist hocalarımızın da bulunduğunu kendileri gösterdiler. Sanal Laboratuvar Projesi, pandemi dönemi ile sınırlı bir uygulama değil, eğitim öğretimin niteliğini artırıcı ve pandemi sürecinin sonrasında da kullanılmak üzere kurgulandı. Projenin sürekli geliştirmeye müsait bir yapısı olacak."

Yekta Saraç, projeye katkı sağlayan TÜBİTAK'a, uzmanlarına ve hocalara teşekkür etti, projenin hayırlı olmasını diledi.

"Önümüzdeki günlerde de inşallah yükseköğretim sisteminin bütününe şamil YÖK Kariyer Liyakat Projesi'ni hayata geçirmeyi planlıyoruz." bilgisini paylaşan Saraç, yeni YÖK olarak, yeni ve yenilikçi girişimleri sürdürdüklerini, sürekli eylem, daimi tekamül içinde teoriyi oluşturmaya çalıştıklarını vurguladı.

YÖK Anadolu Projesi'nin de bir ayağı dijitalleşmeyle ilişkili

Saraç, bir gazetecinin projenin yaygınlaştırılma sürecine ilişkin sorusu üzerine, sanal laboratuvarın fen, mühendislik ve sağlık alanlarının dahil olduğu bir proje olduğunu anlattı.

Küresel Kovid-19 salgınından önce de Dijital Dönüşüm Projesi'ni başlattıklarını, bu kapsamda lisans öğrencilerine dijital okuryazarlık dersi, öğretim üyelerinin de dijital ders materyali hazırlama konusunda eğitime tabi tutulduğunu anlatan Saraç, ayrıca CISCO ile yapılan iş birliği kapsamında akademisyenlere eğitici eğitimleri verildiğini, Dijital Dönüşüm Projesi kapsamında yer alan 16 üniversitedeki akademisyenlere de "siber güvenlik" ve "ağ yönetimi" konularında eğitimler verileceğini aktardı.

YÖK'ün projeleri aşamalı hayata geçirdiğine işaret eden Saraç, ilk aşamada 15 bin öğrenciye yönelik pazartesi başlatılacak sanal laboratuvarların diğer üniversitelere aşamalı şekilde yaygınlaştırılacağını ifade etti.

Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın geçen hafta Yeni Akademik Yıl Açılış Töreni'nde duyurduğu YÖK Anadolu Projesi'nin de bir ayağının dijitalleşmeyle ilişkili olduğuna dikkati çeken Saraç, "Bütün bunlar, yükseköğretimle ilgili felsefi bir bakış açısı ve zihniyetin de tezahürü." dedi.

Dünya genelinde online eğitimlere yönelik, "bilgiye kolayca ulaşımın yanında sosyal ekonomik açıdan toplumdaki katmanlar arasında sınıfsal ayrım" oluşturma tehlikesinden söz edildiğini aktaran Saraç, "Bu süreçte biz bu farklılıkların oluşturulması değil, bu farklılıkların ortadan kaldırılması, aradaki açıklığın kapatılması noktasında dijital imkanlardan, online eğitimden istifade edilmesini önemsiyoruz." diye konuştu.

Toplam 24 deney sanal ortamda yapılacak

YÖK Üyesi Prof. Dr. Naci Gündoğan ise projenin detaylarını ve sanal laboratuvarda yapılabilen deneylerin görsellerini paylaştı.

Proje kapsamında kimya alanında 6, fizik alanında 4 deneyin tamamlandığını, bu yılın sonuna kadar kimyada 14, fizikte 10 deneyin tamamlanmasının hedeflendiğini anlatan Gündoğan, sanal laboratuvarda konu anlatımı, deney uygulamaları ve değerlendirme çalışmalarının yer aldığını kaydetti.

Dersler için sanal laboratuvarlar oluşturuldu

Küresel salgın nedeniyle geçen mart ayında üniversitelerde uzaktan öğretime geçilmesiyle birlikte laboratuvar uygulamaları gerektiren derslere ilişkin çözümler aranmaya başlandı.

Bu süreçte YÖK tarafından hazırlanan proje ile laboratuvar uygulamalarının en yoğun olduğu iki laboratuvar dersi genel kimya ve genel fizik laboratuvarı dersleri belirlendi.

YÖK'ün TÜBİTAK ile işbirliği yaparak geliştirdiği proje ile üniversitelerin başta fen ve mühendislik fakülteleri ile meslek yüksekokullarının çeşitli programlarında yer alan genel kimya ve genel fizik laboratuvarı dersleri sanal laboratuvar aracılığıyla yapılacak.

Projede, Türkiye'nin önde gelen üniversitelerinden kimya, fizik ve uzaktan öğretim alanında akademisyenler ile TÜBİTAK bünyesindeki yazılımcılar görev aldı.

Proje kapsamında YÖK, laboratuvar içeriklerinin belirlenmesi ve hazırlanması, uygulamaya e-Devlet Kapısı üzerinden erişilmesi işlemleri, üniversitelerin yazılımı kullanmasına yönelik gerekli desteği vermekten, TÜBİTAK ise sanal laboratuvar yazılımının geliştirilmesi ve uygulamanın çalışacağı sunucunun temini ve erişiminden sorumlu olacak.

26 Ekim'de başlaması planlanan sanal laboratuvar derslerinden ilk etapta aralarında dijital dönüşüm projesinde yer alan üniversitelerin de bulunduğu 18 üniversitenin çeşitli fakültelerinde öğrenim gören yaklaşık 15 bin öğrencinin yararlanması planlanıyor.