Uluslararası Lale Devrinde Osmanlı Devleti ve Nevşehirli Damat İbrahim Paşa Sempozyumu" Başladı

Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi ve Türk Tarih Kurumu tarafından ortaklaşa düzenlenen "Uluslararası Lale Devrinde Osmanlı Devleti ve Nevşehirli Damat İbrahim Paşa Sempozyumu" başladı.

Üniversitenin Kültür ve Kongre Merkezinde başlayan ve 9-12 Kasım 2017 tarihleri arasında gerçekleşecek olan sempozyumun açılışına; Nevşehir Vali Yardımcıları Ahmet Soley ve Nevzat Sinan, Nevşehir Belediye Başkan Yardımcısı Yusuf Kaya, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Erdoğan Çiçek, Türk Tarih Kurumu (TTK) Başkan Yardımcısı Prof. Dr. Güray Kırpık, Nevşehir İl Müftüsü Yakup Öztürk, yurt içinden ve yurt dışından akademisyenler, davetliler ve öğrenciler katıldı.

Sempozyum, saygı duruşu, İstiklal Marşı'nın okunması ve üniversitemiz tanıtım filminin gösteriminin ardından, Sempozyum Yürütme Kurulu adına Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Tarih Bölümü Başkanı Prof. Dr. İlyas Gökhan'ın açılış konuşmasıyla başladı.

Gökhan; "Nevşehir ilimiz, tarihinde çok önemli şahsiyetler yetiştirmiştir"

Gökhan konuşmasında; Sempozyumumuz iki aşamalı bir program olup bir yandan 18. yüzyıl başlarında Osmanlı Devleti Sultanı III. Ahmet dönemi incelenecek, diğer yandan da bu döneme damgasını vuran Lale Devri olarak adlandırılan ve o döneme damga vuran Nevşehirli Damat İbrahim Paşa ve onun kurduğu Nevşehir üzerinde durulacak.

Nevşehir ilimiz, tarihinde çok önemli şahsiyetler yetiştirmiştir. Kapadokya'nın merkezinde bulunan Nevşehir, doğal güzellikleri ve tarihi değerleri ile tanınmaktadır. Bölgede Hristiyanlık dönemlerine ait peribacaları içerisine oyulmuş yüzlerce kaya kiliseler bulunmakta ve Hristiyanların birçok azizi burada yaşamıştır. Selçuklular zamanında adı Muşkara olan Nevşehir'in o dönemki ismi Roma ve Bizans dönemlerine kadar gitmektedir. ve Nevşehir Belediyesi tarafından yeni yapılan kazılarda milattan sonra 6. ve 7. Yüzyıllarda yerleşim yeri olduğu tespit edilmiştir. Nevşehir ve kazalarında Selçuklu dönemine ait 18 eser bulunmaktadır. 13. Yüzyılın ortalarında büyük Türk düşünürü Hacıbektaş Veli'de bu topraklara gelip yerleşmiş ve etrafını aydınlatmış önemli bir şahsiyettir. Diğer önemli bir şahsiyetimiz Damat İbrahim Paşadır. Damat İbrahim Paşa Nevşehir'de doğup büyümüştür. Malumunuz olduğu gibi İstanbul'a giderek saraya yerleşmiş ve burada sadrazamlığa yükselerek 12 yıl sadrazamlık yapan Damat İbrahim Paşa, 13-14 hanelik bir köyü bir şehir haline getirmiş ve kısa bir sürede buraya 2 bin nüfusu intikal ettirmiş.

Özellikle Damat İbrahim Paşa'dan sonra Nevşehir, ikinci önemli bir şahsiyet olan Karavezir olarak bilinen Karavezir Seyyit Mehmet Paşa'dır. Sultan I. Abdülhamit döneminde iki yıl sadrazamlık yapmış ve Damat İbrahim Paşa'yı örnek almıştır. Osmanlının son dönemlerinde çok önemli bir din adamı olan Mustafa Hayri Efendi'de Nevşehir'de yetişmiştir. Kendisi son şeyhülislamlarımızdan biridir. Mustafa Hayri'nin oğlu Suat Hayri Ürgüplü'de iki dönem başbakanlık yapmıştır. Bu bakımdan Nevşehirli insanlarımıza, gençlerimizi bu önemli şahsiyetleri değerleri tanıtmamız gerekiyor.

Sempozyumumuza; Hollanda, Macaristan, Bulgaristan, Makedonya, Azerbaycan, Mısır İran ve ülkemizin muhtelif yerlerinden kıymetli tarihçilerimiz ve bilim adamlarımız katılarak birbirinden değerli bildiriler sunmaktadır. İnşallah bu bildiriler ülkemiz ve Nevşehir'e hayırlar getirecektir. Bu sempozyumun gerçekleşmesinde destekleri olan ve emeği bulunan herkese, siz değerli katılımlara teşekkür ediyorum" diye konuştu.

TTK Başkan Yardımcısı Kırpık; "Tarihçilik, belgeli ve bilimsel yapıldığı sürece bir anlam ifade eder."

Açılışta konuşan TTK Başkan Yardımcısı Prof. Dr. Güray Kırpık, "Nevşehir, yeni şehir. Ama artık tarihi bir değeri olan Nevşehir, Kapadokya'dan itibaren düşündüğümüzde, büyük kültür ve tarih olaylarının yaşandığı, dünya medeniyetinde de ismi anılmadan geçilmeyecek bir yer değil. Nevşehir, Anadolu'nun ortasında tarihi değeriyle çok tanınan ve kıymetini bilmemiz gereken bir yer. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesini de böyle önemli bir hususta yaptığı çalışmasından dolayı tebrik ediyorum.

Damat İbrahim Paşa, tarihin içerisinde yer yer karalanan yer yer Lale Devri gibi önemli bir dönemin içerisinde yaptıkları müspet şeyler ile anılmayan, gazetecilerimizin, yazarlarımızın ve bazı akademisyenlerimizin karalamalarıyla anılır olmuştu. Bu vesileyle Damat İbrahim Paşa'nın akademik ve bilimsel anlamda değerlendirilmesi gerçekten bir ilk olacak. Çünkü tarihçilik, belgeli ve bilimsel yapıldığı sürece bir anlam ifade eder ve bunun bir vebali vardır. Yani geçmiş insanların cevap verme hakkı olmadığına göre onları savunacak olanlar, onların temsilcisi olan tarihçilerdir ve onunla ilgili kurumlardır. Gerçekten Nevşehir'in yeni bir şehir olarak inşasında önemli bir mimari kişilik olan, bu topraklardan çıkan Nevşehirli Damat İbrahim Paşa'nın, bu sempozyumda ana fikir ve konusu olması oldukça memnuiyet verici. Biz Türk Tarih Kurumu olarak bu tarz kent tarihi programlarını önemsiyor ve destekliyoruz. Bu kongre merkezini gördüğümde şunu da fark ettim; birçok bilimsel faaliyet aynı anda burada yapılabilir. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi çok önemli bir üniversite ve kampüs olmuş. Bu vesileyle bu sempozyumun hayırlı olmasını temenni ediyorum" dedi.

Rektör Yardımcısı Çiçek; Üniversite olarak ismini taşıdığımız Hacıbektaş Veli'nin hoşgörü felsefesini ve Damat İbrahim Paşa'nın yenilikçi ve ileri görüşlülüğünü temel alan bir çizgide ilerlemekteyiz.

Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Erdoğan Çiçek, "Türk Tarih Kurumu ile ortak düzenlediğimiz sempozyuma öncelikle katılımlarınızdan dolayı hepinize teşekkür ediyorum. Osmanlı tarihinde Lale Devri olarak bilinen dönemin şüphesiz en önemli şahsiyeti Nevşehirli Damat İbrahim Paşa'dır. Böyle önemli bir sempozyumun üniversitemizin gerçekleştirmesinin mutluluğu ve gururunu yaşıyoruz. Bunun yanı sıra bildiğiniz gibi üniversitemiz merkez yerleşkesinin ismi de Damat İbrahim Paşa Yerleşkesidir. Üniversite olarak ismini taşıdığımız Hacıbektaş Veli'nin hoşgörü felsefesini ve Damat İbrahim Paşa'nın yenilikçi ve ileri görüşlülüğünü temel alan bir çizgide ilerlemektedir" diye konuştu.

Başkan Yardımcısı Kaya; "Sizlerin yapacağınız akademik ve bilimsel çalışmalarınız tarihe ışık tutacaktır"

Sempozyumun son konuşmacısı olan Nevşehir Belediye Başkan Yardımcısı Yusuf Kaya ise; "Şehirleri, kentleri önemli yapan bir takım değerler vardır. Bu değerler; kültürel, turistik ve diğer değerlerdir. Bizim en önemli değerimiz Hacıbektaş Veli'miz, dünyada hiçbir eşi benzeri olmayan, dünyanın incisi, içerisinde de birçok köklü medeniyeti barındıran Kapadokya'mız ve Nevşehirli Damat İbrahim Paşa'mızdır. Fakat Damat İbrahim Paşa ve Lale Devri yeterince konuşulmadı, konuşuldu ise de insanların zihninde bir takım olumsuz algı bırakılarak konuşuldu. Bugün Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesinde başlayan bu sempozyum, ilk ciddi çalışmadır. Bu çalışmada emeği geçen herkese teşekkür ediyorum. Lale Devri aslında Osmanlı devletinin kültür, sanat, bilim ve edebiyat alanında zirveye çıktığı, başlangıç tohumlarının atıldığı bir dönem olarak konuşulması gerekir. Biz Nevşehir Belediyesi ve Nevşehir Valiliği olarak bazı çalışmalar yaptık. Tabi ki, sizlerin yapacağınız akademik ve bilimsel çalışmalarınız da tarihe ışık tutacaktır" dedi.

Açılış konuşmalarının ardından Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Erdoğan Çiçek, sempozyumun gerçekleştirilmesinde destek veren kurum temsilcilerinden Nevşehir Valiliği adına Nevşehir Vali Yardımcısı Ahmet Soley'e, Nevşehir Belediye Başkanlığı adına Nevşehir Belediye Başkan Yardımcısı Yusuf Kaya'ya ve Türk Tarih Kurumu Başkanlığı adına Türk Tarih Kurumu Başkan Yardımcısı Prof. Dr. Güray Kırpık'a teşekkür ederek plaket takdiminde bulundu.

Plaket töreninden sonra 100'e yakın bilim insanın 85 bildiri sunduğu sempozyumun oturumlarına geçildi. - NEVŞEHİR