Uluslararası Hukukçular Komisyonu'ndan Sebutinde Hakkında Soruşturma Talebi

Uluslararası Hukukçular Komisyonu (ICJ), Uluslararası Adalet Divanı (UAD) Başkan Yardımcısı Julia Sebutinde'nin İsrail yanlısı açıklamalarının yargısal tarafsızlık ilkelerine aykırı olduğunu belirterek, hakkında soruşturma açılmasını talep etti.

Uluslararası Hukukçular Komisyonu, UAD Başkanı Japon Yargıç Yuji Iwasawa'ya gönderdiği mektupta Ugandalı Yargıç Sebutinde hakkında soruşturma açılarak derhal Güney Afrika-İsrail davasından çıkarılmasını istedi.

Dünya çapından önde gelen yargıç ve hukukçulardan oluşan Cenevre merkezli uluslararası sivil toplum örgütü ICJ, Sebutinde'nin Uganda'daki bir kilisede yaptığı konuşmaların "tarafsızlık eksikliğini veya tarafsızlık görünümünün yokluğunu" gösterdiğini belirtti.

Komisyon, bu durumun özellikle İsrail ve Filistin Devleti'yle ilgili davaların müzakerelerine katılımında, özellikle de Güney Afrika'nın İsrail aleyhine açtığı soykırım davasında sorun yarattığını vurguladı.

"Tanrı İsrail'in yanında durmam için bana güveniyor"

Uganda Daily Monitor gazetesinin 13 Ağustos'ta yayınladığı "Ülkem İsrail-Gazze kararı sonrası beni reddetti - Sebutinde" başlıklı haberde yer alan açıklamaların aktarıldığı mektupta, Sebutinde'nin 10 Ağustos'ta Uganda'nın başkenti Kampala'daki Watoto Kilisesi'nde yaptığı konuşmada "Şu anda İsrail'e karşı yaklaşık 30 ülke var. Tanrı İsrail'in yanında durmam için bana güveniyor. Bütün dünya İsrail'e karşıydı, ülkem de dahil." dediği aktarıldı.

ICJ Genel Sekreteri Santiago Canton tarafından imzalanan mektupta, bu açıklamaların doğruluğunun teyit edilmesi durumunda Sebutinde'nin UAD'deki rolünün devamının "Mahkeme'nin tarafsızlığına, uygunluğuna ve bütünlüğüne veya bunların algısına ciddi zarar vereceğini" belirtti.

Komisyon, bu durumun aynı zamanda Mahkeme'ye olan kamu güvenini de zedeleyeceğini vurguladı.

BM Yargı Bağımsızlığı Temel İlkeleri'nin 2. ilkesine atıfta bulunularak "Yargı, önündeki konuları tarafsız şekilde, olgulara dayalı olarak ve yasaya uygun şekilde, herhangi bir uygunsuz etki olmadan karara bağlamalıdır." ifadeleri kullanılan mektupta, Sebutinde'ye atfedilen sözlerin bu ilkelerle çeliştiği, kararlarını İsrail hakkındaki dini ve siyasi inançların etkisiyle alınmış olabileceğine dair ciddi endişeler yarattığı kaydedildi.

ICJ, Sebutinde'nin sözlerinin Mahkeme Statüsü'nün 20. maddesine de aykırı olduğunu belirterek, "Mahkeme'nin her üyesi görevine başlamadan önce yetkilerini tarafsız ve vicdanlı şekilde kullanacağına dair açık mahkemede resmi beyanatta bulunmalıdır" hükmüne aykırılık teşkil ettiğini vurguladı.

Derhal uzaklaştırma talebi

Mektubun sonunda ICJ, Mahkeme'den bu iddiaları soruşturmasını ve doğrulanması halinde BM Temel İlkeleri'nin 17-20. maddeleri uyarınca gerekli adımları atarak Sebutinde'nin derhal Güney Afrika-İsrail davasında daha fazla müdahil olmadan uzaklaştırılmasını istedi.

Uganda Daily Monitor gazetesinin 13 Ağustos tarihli haberinde, Sebutinde'nin 10 Ağustos'ta Kampala'daki Watoto Kilisesi'nde UAD kararlarına karşı çıkması nedeniyle ülkesinin kendisini reddettiğini söylediği aktarılmıştı.

Yargıç bu konuşmada "Tanrı İsrail'in yanında durmam için bana güveniyor" demiş ve Gazze krizini İncil'deki "Son Zamanlar"ın işareti olarak nitelendirmişti.

Sebutinde, UAD'nin 26 Ocak 2024'te İsrail'in Gazze'deki saldırılarında soykırım sözleşmesini ihlal ettiği riskine karşı İsrail aleyhine verdiği 6 geçici tedbir kararının tamamına karşı oy kullanmış, bu durum uluslararası hukuk çevrelerinde tartışma yaratmıştı.