Uludere'de 34 Kişinin Ölümüyle İlgili Takipsizlik

Genelkurmay Başkanlığı Askeri Savcılığının, 28 Aralık 2011'de "Şırnak'ın Uludere İlçesi Güney sınırı ötesinde 34 kişinin ölümüyle ilgili ihmal iddiaları" üzerine yürütülen soruşturma kapsamında verdiği kovuşturmaya yer olmadığı kararında, "Genelkurmay Başkanı'nca hava harekatının yapılmasına onay verildiği" belirtildi.

Genelkurmay 2. Başkanınca konunun, onayını almak maksadıyla Milli Güvenlik Kurulu (MGK) toplantısı nedeniyle karargahta bulunmayan Genelkurmay Başkanı'na telefonla iletildiği, Genelkurmay Başkanı'nın tespitle ilgili bilgilerin işlendiği haritanın konutundaki çalışma ofisine gönderilmesini istediği kaydedilen kararda, "haritanın çalışma ofisine gönderildiği, Genelkurmay Başkanı'nca hava harekatının yapılmasına onay verildiği, bu işlemlerin saat 20.00 civarında neticelendiği" belirtildi.

Askeri Savcı Ali Müjdat Eski'nin yürüttüğü soruşturma sonucunda verilen kararın başlangıcında, İnsansız Hava Aracı (İHA) tarafından görüntülerin tespit edilmesi ve değerlendirilmesi sürecinde, sıralı komutanlık karargahlarında ve olayın yaşandığı sınır ötesi bölgede gerçekleşen olaylar aktarıldı.

Kararda, 2. Ordu Komutanlığınca, 28 Aralık 2011'de, sınır hattında görev yapması planlanan GÖZCÜ İHA'nın, Tatvan'daki görevinin bittiği saat 15.40 civarında 2. Ordu Komutanlığı İstihbarat Başkanı Albay Aygün Eker'e bildirildiği, onun da normal planlamaya göre, yaklaşık 5 kilometre daha batıdan başlayacak şekilde Düğün Dağı bölgesinden Çukurca bölgesine kadar sınır hattında keşif faaliyetinde bulunulmasını emrettiği belirtildi.

İHA'nın saat 16.50 civarında Düğün Dağı bölgesinden anlık görüntü aktarmaya başladığı, saat 17.20 civarında sınırın 6-7 kilometre güneyinde (Haftanin Deresi vadisinde) 3 motorlu araç olduğu değerlendirilen ısı kaynağı tespit edildiği bildirilen kararda, ısı kaynaklarının kuzeye intikal ederek, saat 17.35 civarında Putalma Deresi ile Haftanin Deresi'nin birleştiği yer yakınlarında durduğu, bir süre sonra motorlu araç olduğu değerlendirilen ısı kaynaklarının sayısının 7'ye ulaştığı anlatıldı.

Kararda, saat 17.45'te görüntüleri eş zamanlı izleyen 23. Jandarma Sınır Tümen Komutanlığı ve 2. Ordu Komutanlığı karargahında görevli personel arasında görüntüler hakkında telefon görüşmeleri başladığı ve saat 17.50'de Sınır Tümen Komutanlığınca top atışı yapılacağının Ordu Komutanlığına bildirildiği ifade edilen kararda, Ordu Komutanlığı tarafından "İHA ve diğer unsurlarla koordine yapılmadan atış yapılmamasının belirtildiğine" yer verildi.

Kararda, şunlar kaydedildi:

"Saat 17.55'te 23. Jandarma Sınır Tümen Komutanı Tümgeneral İlhan Bölük tarafından, görüntülerin terörist olarak değerlendirildiği ve bölgeye topçu atışı yapmak istediklerinin, 2. Ordu Harekat Kurmay Yarbaşkanı Tuğgeneral Halil Erkek'e iletildiği, bu görüşmede Jandarma Asayiş Kolordu Komutanı Korgeneral Yıldırım Güvenç'in de görüntüleri terörist olarak değerlendirdiği bilgisinin verildiği, Tuğgeneral Halil Erkek'in kararlarını gözden geçirmelerini ve toplu atışı için konunun 2. Ordu Komutanı'na arz edildiğini söylediği, saat 18.00 civarında Albay Aygün Eker'in 2. Ordu Komutanı Orgeneral Servet Yörük'ün makamına giderek, İHA ekranında görüntü tespit olduğuna, tespitin yapıldığı bölgenin Haftanin Deresi Vadisi'nde terörist kamplarına yakın bir yerde olduğuna, bölgede son dönemde terörist yoğunlaşmasının olduğuna ve Fehman Hüseyin ile bazı terör örgütü mensuplarının telsiz kestirmelerinin yapıldığına, bölgeye 21 Aralık 2011 günü hava harekatı ve 27 Aralık 2011 günü topçu atışı yapıldığına, istihbari bilgilere göre 21-30 Aralık 2011 tarihleri arasında terörist saldırı beklendiğine dair bilgiler verdiği, 2. Ordu Komutanı'nca sorumlu birlikler tarafından yetkileri dahilindeki bölgede (yurt içi) topçu atışı yapılması, yurt dışına topçu atışı izninin gereği için Kara Kuvvetleri Komutanlığına gönderilmesine karar verildiği tespit edilmiştir."

-Komuta kademesine aktarım

Kararda, saat 18.05 civarında, 2. Ordu Topçu Başkanı Albay Sebahattin Türker tarafından yurt dışında tespit edilen bölücü terör örgütü mensuplarına yönelik topçu atış talebinin, Kara Kuvvetleri Komutanlığına telefonla iletildiği ve durumun ivediliğinden bahisle mesaj çekilemeyeceğinin belirtildiği ifade edilerek, Kara Kuvvetleri Komutanlığı İstihbarat Başkanlığı bünyesinde yapılan değerlendirmede, mevcut istihbari bilgiler ve ısı kaynaklarının tespit edildiği bölgenin özelliği dikkate alınarak, terörist değerlendirmesine iştirak edildiği bildirildi.

Bilahare Kara Kuvvetleri Plan Harekat Daire Başkanı Tuğgeneral Erhan Uzun ve Kara Kuvvetleri İstihbarat Başkanı Tümgeneral İbrahim Yılmaz tarafından, yurt dışına topçu atış talebinin, Genelkurmay Başkanlığına gönderilmesine karar verildiği kaydedilen kararda, bunun komuta kademesine bildirilmesinden sonra, saat 18.20 civarında telefonla Genelkurmay Başkanlığı Harekat Merkezine iletildiği anlatıldı.

Kararda, saat 18.15 civarında motorlu araçların bulunduğu bölgeye doğu istikametinden yük hayvanı ve insanlardan oluşan yaklaşık 20 ısı kaynağının geldiğinin belirlendiği aktarılarak, yaklaşık 5 dakika sonra da bu bölgeye kuzey istikametinden aynı evsafta başka bir grubun daha geldiğinin tespit edildiği, saat 18.30 civarında yurt dışı topçu atış isteğinden haberdar edilen Genelkurmay İstihbarat Başkanlığı emrinde görevli İstihbarat Albay Serdar Eren tarafından isteğin yerinde görülerek, Genelkurmay Harekat Başkanlığınca düzenlenen koordinasyon formunun imzalandığı belirtildi.

Konunun, Hedef Analiz ve Değerlendirme Şube Müdürü Albay Zorlu Topaloğlu ile 2. İstihbarat Analiz ve Değerlendirme Daire Başkanı Tuğgeneral Ali Rıza Kuğu'ya iletildiği ifade edilen kararda, saat 18.45'e kadar başkaca yük hayvanı ve insanlardan oluştuğu değerlendirilen ısı kaynaklarının motorlu araçların beklediği bölgeye intikal ettiklerinin belirlendiğine yer verildi.

-Hava harekatı kararı

Aynı saatte Kara Kuvvetleri Komutanlığınca, 2. Ordu Komutanlığı tarafından talep edilen topçu atış izninin verilmesi maksadıyla Kara Kuvvetleri Plan Harekat Daire Başkanı'nca imzalı 2. Ordu Komutanlığınca Gözcü-1 tarafından tespit edilen bir grup bölücü terör örgütü mensubuna atış isteğinde bulunulduğu belirtilen kararda, sınır ötesinde bulunan hedeflere topçu atışı yapılmasına müsaade edilmesine ilişkin mesajın Genelkurmay Başkanlığına gönderildiği aktarıldı.

Genelkurmay Görüntü İzleme Merkezine (GİM) saat 18.51'de gelen Tuğgeneral Kuğu ve Albay Topaloğlu'na, Albay Serdar Eren tarafından yurt dışı topçu atış isteğinde bulunulduğu ve isteğin kabul edildiği yönünde bilgi arz edildiği kaydedilen kararda, "her iki personelin de terörist tespiti ve topçu atışı isteğinin kabulüne dair karara iştirak ettikleri" bildirilerek, şu bilgilere yer verildi:

"Genelkurmay GİM içerisinde, saat 18.59'da Vardiya Subayı ve Hedef Analiz ve Değerlendirme Şube Müdürü'nün telefonla, Albay Aygün Eker ile görüştüğünün ve Albay Eker tarafından görüntülerde bölücü terör örgütü unsurlarının olabileceği değerlendirmesinin yapıldığının kayıtlı olduğu, Tuğgeneral Ali Rıza Kuğu'nun tespitlerini ilettiği zamanın Genelkurmay İstihbarat Başkanı Orgeneral Yaşar Güler'in saat 19.03'te Genelkurmay GİM'e gelip görüntüleri izlediği ve gelişmeleri takip ettiği, bu süreçte Tuğgeneral Kuğu tarafından tespit yapılan bölge hakkındaki son güncel istihbari bilgiler, bölgede yapılan son faaliyetler ve terörist değerlendirmesi yapılarak, yurt dışına topçu atış talebinin kabul edildiğine ilişkin bilgiler verildiği, Orgeneral Yaşar Güler tarafından da mevcut istihbari bilgiler kapsamında görüntülerin teröristlere ait olduğu hususundaki değerlendirmeye iştirak edildiği, bu değerlendirme sonrasında Albay Serdar Eren, Albay Zorlu Topaloğlu, Tuğgeneral Ali Rıza Kuğu, Tümgeneral Satı Bahadır Köse ve Orgeneral Yaşar Güler'in bulunduğu bir ortamda, teröristlere ne tür bir harekat yapılacağı hususunun görüşüldüğü, bölgenin coğrafi durumu, müdahalenin gece şartlarında yapılmasının gerekliliği, terörist grubun miktarı ve 3 ayrı grup halinde hareket etmeleri hususları dikkate alınarak, topçu atışının yeterli olmayacağı düşünülüp, zaiyat verilmeden bölücü terör örgütü mensuplarının etkisiz hale getirilebilmesi maksadıyla hava harekatıyla müdahale edilmesinin daha uygun olacağına karar verildi."

-Genelkurmay Başkanı'nın onayı

Kararda, "hava harekatı yapılmasının uygun olacağı kararı verildikten sonra, saat 19.20-19.30 civarında, Orgeneral Güler'in, konuyu arz etmek maksadıyla zamanın Genelkurmay 2. Başkanı'nın makamına gittiği belirtilerek, bu arada saat 19.20 civarında, yük hayvanı ve insanlardan oluşan ısı kaynaklarının gruplar halinde bulundukları bölgeden kuzey istikametine intikale başladıkları ifade edildi. Aynı saatte Genelkurmay Harekat Başkanlığınca yurt dışına topçu atış talebinin kabul edildiğinin, Kara Kuvvetleri Komutanlığına telefonla bildirildiği aktarılan kararda, Genelkurmay 2. Başkanı'nın, kendisine arz edilen bilgiler ve teklif sonrası, hava harekatı yapılacaksa,yurt dışına topçu atışının bekletilmesinin uygun olacağına karar verdiği, kararın 19.30'da önce önce karargaha ve daha sonra Kara Kuvvetleri Komutanlığına iletildiği ifade edildi.

Genelkurmay 2. Başkanınca konunun, onayını almak maksadıyla Milli Güvenlik Kurulu (MGK) toplantısı nedeniyle karargahta bulunmayan Genelkurmay Başkanı'na telefonla iletildiği, Genelkurmay Başkanı'nın tespitle ilgili bilgilerin işlendiği haritanın konutundaki çalışma ofisine gönderilmesini istediği kaydedilen kararda, "haritanın çalışma ofisine gönderildiği, Genelkurmay Başkanı'nca hava harekatının yapılmasına onay verildiği, bu işlemlerin saat 20.00 civarında neticelendiği" belirtildi.

Genelkurmay Başkanlığınca sınır ötesi topçu atışı ve/veya hava harekatı yapılması konusunda karar verme süreci devam ederken, saat 19.28'de 23. Jandarma Sınır Tümen Komutanı ve Jandarma Asayiş Kolordu Komutanı'nın müşterek kararları doğrultusunda iki aydınlatma mühimmatı kullanılarak, yurt içine topçu atışı yapma yetkileri dahilinde sınır hattı üzerine birinci ve ikinci top atışlarının yapıldığı anlatılan kararda, "müteakiben, grubun intikal güzergahı da dikkate alınarak, sınır hattı civarına" yönelik tahrip ve aydınlatma mühimmatıyla yapılan 12 top atışı sıralandı. Buna göre, son atış saat 20.21'de yapıldı.

-Uçaktan 4 bomba

Genelkurmay Başkanlığınca hava harekatına karar verildikten sonra saat 20.00'den itibaren hava harekatının planlaması ve icrası için bölgeden sorumlu birlikler ile Hava Kuvvetleri Komutanlığı karargahı ve hava harekatını icra edecek 2. Hava Kuvveti Komutanlığı arasında koordine çalışmalarının yapıldığı, bir yandan da grubun intikalinin takip edildiği belirtilen kararda, sınır hattına yapılan topçu atışlarına rağmen ilerlemeye devam eden grubun öndeki parçasının, saat 20.45 civarında sınırın sıfır hattı civarına ulaşıp, beklemeye başladığı aktarıldı.

Gruptan ayrılan kişilerin daha yüksekte bir yerlere gidip bir süre bekledikleri, bilahare grubun yanına döndükleri ifade edilen kararda, geriden gelen iki grubun da sınır hattından güneye doğru belirli mesafelerde toplanıp beklemeye başladıkları, gruplar içinde gidip gelen insanların görüntülerinin izlendiği, "bu hareketlerin Genelkurmay Karargahı'nda grubun terörist olarak değerlendirilmesine dönük karar açısından teyit edici bulunduğu" belirtildi.

Kararda, sınır hattında bekleyen gruba hava harekatı kapsamında ilk bombanın saat 21.39'da, ikinci bombanın 21.43'te atıldığına yer verilerek, grupların hareketlerinin takip edildiği, güney istikametine gidenler olduğunun, bu kişilerin bir süre bekleyip, saat 22.00 civarında kuzey istikametine yeniden hareketlendiğinin görüldüğü ifade edildi. Saat 22.02'de üçüncü bombanın takip edilen hedefe atıldığı bildirilen kararda, saat 22.16 civarında hareketsiz bekleyen ücüncü grubun tespit edildiği, saat 22.24'te dördüncü bombanın bu gruba atıldığı, hava harekatının sonlandırıldığı ve "neticede 34 kişinin öldüğü" kaydedildi.

- Ankara