Ukrayna'da Yeni Hükümet Çalışmaları

ALİ CURA - Batı'nın ve Rusya'nın baskısı altındaki Ukrayna'da Başbakan Arseniy Yatsenyuk'un istifasıyla siyasi kriz tırmanırken, siyasi ve ekonomik açıdan bir türlü toparlanamayan ülkede krizden çıkış yolu, yarın Yatsenyuk'un istifa kararının parlamentoda oylanmasıyla belirlenecek.

Parlamentonun Yatsenyuk'un istifasını onaylaması halinde Ukrayna'da yeniden hükümet kurma süreci başlayacak. Bu bağlamda öncelikle koalisyon hükümetini kuracak partiler koalisyon sözleşmesini imzalayacak.

Bu aşamadan sonra Ukrayna Devlet Başkanı Petro Poroşenko, koalisyon ortaklarının belirlediği Başbakan adayına hükümeti kurma görevini verecek, ardından parlamento yeni Başbakanı onaylayacak. Sürecin sağlıklı işlemesi için parlamentoda çoğunluğun birlikte hareket etmesi gerekiyor.

Ukrayna parlamentosu 8 parti ve bağımsız milletvekillerinden oluşuyor. Petro Poroşenko Bloku 136, Halk Cephesi 81, Muhalif Blok 43, Özyardım Partisi 26, Radikal Parti 21, Anavatan Partisi 19, Halkın İradesi Partisi 20, Yeniden Doğuş Partisi 23, Bağımsızlar ise 47 sandalye ile parlamentoda temsil ediliyor.

Parlamentoda yeni Başbakan adayının kabulü için en az, anayasal çoğunluk olan 226 milletvekilinin "Evet" oyu kullanması gerekiyor.

Yatsenyuk hükümetini oluşturan Batı yanlısı "Avrupalı Ukrayna" koalisyonu, Petro Poroşenko Bloku, Halk Cephesi, Samopomoç Partisi, Radikal Parti ve Anavatan Partisi'nden oluşuyordu.

Devlet Başkanı Petro Poroşenko, dün akşam saatlerinde yaptığı açıklamayla Parlamento Başkanı Vladimir Groysman'ın başbakan olacağı sinyalini verdi.

Son günlerde Ukrayna basınında partiler arası yapılan görüşmelerde, Petro Poroşenko Bloku ile Yatsenyuk'un Halk Cephesi'nin koalisyon kurma konusunda anlaştığı ve gerekli ilave desteği bulduğu yönünde haberler çıkmıştı.

Hükümet kurma sürecinin tamamlanması halinde Ukrayna, günlerdir krizin son bulmasını isteyen Batı ve IMF'nin nezdinde yeniden güven tazelemiş olacak.

Kriz süreci

Ülke gündemini günlerce işgal eden siyasi kriz, 3 Şubat'ta Ekonomik Politikalar ve Ticaret Bakanı Ayvaras Abromaviçus'un istifa etme kararıyla baş gösterdi. Bu süreçte Yatsenyuk hükümetinin düşürülmesi ya da en kötü ihtimalle bakanlarını değiştirmesi bekleniyordu.

Yatsenyuk karşıtları, tüm planlarını 16 Şubat'ta parlamentoda hükümetin 2015 yılının icraatlarını anlattığı bir oturuma bıraktı. Başbakan Yatsenyuk'un bakanlarıyla parlamentoda 2015 yılı icraatlarını anlatmasının ardından yapılan oylamada, 247 milletvekili hükümetin icraatlarını yetersiz bulduğunu beyan etti.

İcraatların oylanmasının ardından koalisyon ortağı partilerin milletvekillerinden oluşan bir grup, hükümet aleyhinde gensoru verilmesi amacıyla topladığı 150 imzayı hemen parlamento başkanlığına sundu. Yapılan oylamada sadece 194 milletvekili, Yatsenyuk hükümetinin düşmesi için oy kullanırken, gerekli olan 226 oya ulaşılamadı. Aynı gün içinde hem hükümetin geçmiş icraatlarına olumsuz oy verildi hem de hükümetin görevde kalmasına yeşil ışık yakıldı.

Yasalar gereği mevcut yasama yılının sonuna kadar hükümet aleyhinde bir daha gensoru verilmedi.

Oylamadan önce Devlet Başkanı Petro Poroşenko, "Kabinenin kısmi yenilenme fırsatı kaçtı. Yeniden güven sağlanabilmesi için terapi yetersiz kalır, ameliyat gereklidir" diyerek, Yatsenyuk hükümetine karşı olduğu mesajını göndermesine rağmen sonuç, Yatsenyuk karşıtları için hüsran oldu.

Bu gelişmelerin ardından hükümete destek veren koalisyon partileri desteklerini çekmeye başladı. Eski Başbakanlardan Yuliya Timoşenko'nun lideri olduğu Anavatan Partisi koalisyondan ayrılma kararı verdi.

Başbakan Yatsenyuk, parlamentoda hükümetin düşürülmesi için verilen gensoruya ilişkin "Aslında bu provoke edilmiş yapay bir siyasi krizdir, erken seçim amacı taşıyor" savunmasını yaparken, bu açıklamanın ardından koalisyonun küçük ortaklarından Özyardım (Samopomoç) Partisi, hükümetten desteğini çekti. Böylece parlamentoda sandalye sayısı 241'e gerileyen hükümete son darbe bu partiden geldi.

Sandalye sayısı 215'e gerileyen Yatsenyuk hükümeti, artık parlamentoda salt çoğunluk için gerekli 226 milletvekilini kaybetti. Hükümetten desteğini çekenler arasında Radikal Parti de bulunuyordu. Radikal Parti geçen yıl eylül ayında bu yöndeki kararını açıklamıştı.

Bu arada IMF, geçen yıl Mart ayında ekonomiyi desteklemek ve reformları teşvik etmek amacıyla Ukrayna'ya 4 yılda 17,5 milyar dolar kredi sunulmasını öngören yardım paketini onaylamıştı.

Bu yıla kadar kredinin ilk iki dilimi alınmıştı. Kredinin şubat ayında üçüncü dilimin alınması beklenirken ortaya çıkan siyasi kriz nedeniyle Uluslararası Para Fonu'nun (IMF), yeni işbirliği memorandumunu ve 1,7 milyar dolarlık üçüncü dilimi onaylaması belirsiz bir zamana ertelendi. IMF Başkanı Christine Lagarde, Ukrayna ile işbirliğini sürdürmenin, yolsuzlukla mücadele ve reformların hayata geçirilmesine bağlı oluğunu belirterek, yardım paketlerinin askıya alınabileceğini açıklamıştı.

Diğer yandan süreç içinde Avrupa Birliği (AB) yetkilileri ve ülkeleri, Ukrayna ile ilgili her açıklamada ülkede yaşanan siyasi krizden duydukları rahatsızlığı, reformların istenilen düzeyde hayata geçirilemediğini dile getiriyor.

Yatsenyuk, siyasi krizle ilgili, "Yeni bir sayfa açalım ve savaş baltalarını gömelim" diyerek gerilimi azaltmaya çalışsa da bu girişimi olumlu sonuç vermedi. Başta Özyardım Partisi olmak üzere Muhalif Blok'tan da erken seçim önerileri gündeme gelmeye başladı.

Bir yandan ülkenin doğusunda Rusya'nın desteklediği ayrılıkçı hareket, diğer yandan ekonomik kriz nedeniyle seçimlere gitmenin riskli olduğunu düşünen Devlet Başkanı Poroşenko, şubat ayı sonunda erken seçime izin vermeyeceğini açıkladı.

Mart ayı, siyasi kriz tartışmalarının en yoğun yaşandığı dönem oldu. Partiler kendi aralarında toplandı, ancak sorunun çözümü yönünde bir karara varılamadı. Poroşenko da Nükleer Güvenlik Zirvesi'ne katılmak ve temaslarda bulunmak üzere ABD'ye gitmeden son olarak parti liderlerini topladı.

Basına yansıyan haberlerde, görüşmelerden, Petro Poroşenko Bloku ile Halk Cephesi'nin Parlamento Başkanı Vladimir Groysman'ın başbakanlığında yeni bir hükümet kurma iradesi çıktığı öne sürülmüştü. Bu iradenin, Başbakan Arseniy Yatsenyuk'un dün istifa kararını açıklamasını sağladığı iddia ediliyor.