Üç Kuşağın Asırlık "Tahıl Öğütme" Hikayesi

HÜSEYİN DEMİRCİ - Sarıkamış ilçesine bağlı Yağbasan köyündeki, Rus kökenli dini azınlık Malakanlar'dan kalma tarihi su değirmeni, artık su çarkı yerine elektrik dinamosuyla çalıştırılıp hizmete devam ediyor.

Çarlık Rusyası döneminde iktidarla anlaşmazlığa düşen ve bu nedenle Osmanlı-Rus Savaşı'nın ardından Rus işgaline uğrayan Kars'a zorla göç ettirilerek yerleştirilen Malakanlar'ın izlerine, aradan geçen yüzyılı aşkın zamana karşın Kars ve yöresinde rastlanabiliyor.

Savaş karşıtı bir dini azınlık olan Malakanlar'ın Sarıkamış'ın Yağbasan köyünde inşa ettiği iki katlı taş su değirmeni de aradan geçen zamana rağmen hala çalışıyor.

Malakanlar'ın, 1920'li yıllarda ülkeyi terketmeye başlamasıyla Ekinci ailesinin devraldığı değirmen, deden toruna uzayan bir öyküyle tahıl öğütmeye devam ediyor.

Değirmeni babasından devralan ve şimdilerde işleri oğluna bırakan Orhan Ekinci, AA muhabirine yaptığı açıklamada, tarihi değirmeni babasının, Malakanlar'ın anavatanlarına dönme kararı ile babası tarafından devralındığını ve yarım asrı aşkın bir zaman babasının çalıştırdığını söyledi.

Babasının ardından değirmenin başına kendisinin geçtiğini ifade eden Ekinci, şunları söyledi:

"Değirmen suyla çalıştığı dönemde işlerimiz çok yoğundu ve 24 saat aralıksız tahıl öğütüyorduk. Şimdi elektrikle daha kolay olmasına rağmen işler eskisi kadar yoğun değil. Vatandaşlar buğdayı satıp yerine hazır un aldığı için işlerimizde düşüş oldu. Ben rahatsızlığım nedeniyle fazla uğraşmıyorum, artık oğlum bu işleri yürütüyor. Elektrikle dönse de asırlık değirmeni çalıştırmaya devam ediyoruz. Köylüler burada öğütülen unla evlerinde ekmek yapıyor. Bizde baba oğul geçimimizi bu değirmen sayesinde sağlıyoruz."

"Ömrüm yettiğince çalıştırmaya devam edeceğim"

Değirmenin son temsilcisi Doğan Ekinci ise dedesinden kalan asırlık değirmenin uzun yıllar suyla çalışarak köylülerin tahıllarını öğüttüğünü dile getirdi.

10 yıl önce, kolaylık sağlaması ve çalışmasının su debisinden bağımsız olarak süreklilik kazanması için değirmenin su çarkını iptal ederek elektrik dinamosundan enerji sağlamaya başladıklarını anlatan Ekinci, bunun dışında değirmenin eski düzende tahıl öğüttüğünü söyledi.

Ekinci, işlerinin süreklilik kazanması için yaptıkları bu değişikliğin, değirmene olan talebin azalmasıyla kazançlarını olumsuz etkilediğini ifade ederek, "Eskiden suyla çalıştığı için fazla masraf ve gider olmuyordu. Şimdi elektrik ve diğer masraflar kazancımızı düşürdü ama ben bu dede yadigarı tarihi değirmeni ömrüm vefa ettiği sürece çalıştırmaya devam edeceğim" dedi.