Türkler İçin Eğitimin Cazibe Merkezi Amerika

ABD'li eğitim kurumlarına son yıllarda büyük ilgi gösteren Türk öğrencilerin çoğu, mühendislik ve işletme yönetimi gibi alanlardaki yüksek lisans ve doktora programlarını tercih ederken, mezunlar, geçirdiği ekonomik dönüşüm sayesinde daha iyi iş imkanları sunan Türkiye'ye geri dönüyor.

AA, Türk öğrencilerin Amerikan üniversitesine ilgisini araştırdı.

ABD'ye eğitim için giden veya oradan dönen Türk öğrencilere sorulduğunda, onlar için Türkiye'deki eğitimlerinin üzerine ABD diplomasını koymak ve böylece daha iyi iş fırsatlarına sahip olmak en büyük etken.

Türkiye'de üniversite ve yüksek lisans eğitimi aldıktan sonra, Fulbright bursiyeri olarak Virginia Old Dominion Üniversitesinde Çatışma ve İşbirliği üzerine doktora yapan Beyza Ünal, Türk öğrencilerin, Türkiye'de eğitim yetersiz olduğundan dolayı ABD'ye gittiği düşüncesinin yaygın bir yanlış olduğu kanaatinde. Ünal, "Türkiye'deki sistem, öğrencilerin yurt dışını görmesi ve mümkünse yurt dışı deneyimini ileride işine ve yaşamına aktarabilmesi üzerine kurulu" dedi.

Diğer bir yanlış yargıyı "sadece zengin ailelerin çocuklarının ABD'de eğitim görüyor olması" şeklinde gören Ünal, "Ben Fulbright bursunu kazanarak geldim. Benim kazandığım sene bursu alan gelir durumu düşük veya Anadolu'nun farklı okullarından bursu kazanmış öğrenciler vardı. Yurt dışında eğitim görmek için zengin bir aileden geliyor olmanıza gerek yok" diye konuştu.

Deneyimler ülkesi ABD-

İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Fizik Mühendisliği bölümünden mezun olarak ABD'ye dil eğitimi için giden Kurumsal Kredi Tasfiye Uzmanı Dilek Bolat da ABD'de tanıştığı Türk öğrencilerin Türkiye'deki iyi okullardan mezun olmuş, başarılı öğrenciler olduğunu söyledi.

Uluslararası öğrenciler arasında ödül alan çok fazla Türk öğrenci bulunduğunu dile getiren Bolat, ABD'de Türk öğrencilerin artmasındaki en önemli faktörleri şöyle sıraladı:

"ABD'deki devlet üniversitelerinin okul ücretlerinin Türkiye'deki özel üniversitelerden çok daha ucuz olması, Türkiye'deki okullarda verilen İngilizce eğitimin eksik kalması, Türkiye'deki iyi şirketlerin hepsinde alınacak olan personelden çok iyi İngilizce beklentisinin bulunması, özellikle bilim alanında ABD'de yapılan akademik çalışmaların çok daha kolay olması ve yurt dışı deneyimi kazanmanın önemi".

-"ABD'de okumuş olmak hala geçer akçe"-

Hacettepe Üniversitesi İngiliz Dili Eğitimi bölümünden mezun olduktan sonra 5 yıl önce Fulbright bursunu alarak New York Eyalet Üniversitesi'nde TESOL (Dil Bilimi) yüksek lisansı yapan ve Koç Üniversitesi'nde okutman olarak görev yapan Ozan Varlı da kendi deneyimini şöyle aktırıyor:

"Türkiye'ye döndüklerinde ABD'de okumuş olmak hala geçer akçe ve bu durumun verdiği ayrıcalık çoğu kurumda diplomanın nereden alındığı pek önemli olmadığı için hala geçerli. Bu durumda ABD'ye giden çoğunluğun ilk aklına gelen spesifik bir okul ya da program yok, aksine, 'hele bir ayak basalım da sonra orada kararımızı veririz, kendimize bir yol çizeriz' deniyor. Bu tercihleri belirleyen faktörler arasında da ekonomik kaygılardan (okul harcı, ders kredisi başına ödenen para, ev kiraları, hayat pahası vs.) tutun, yaşanacak yerde Türklerin çoğunlukta olup olmadığına kadar birçok ince hesabı sayabiliriz."

Türk öğrencilerin amacının okumaktan ziyade "şansını denemek" ve "Amerikan rüyasının gerçek olup olmadığını bizzat yerinde teşhis etmek" olduğunu savunan Varlı, "Bunun için çok ciddi süreçlerden geçmenize, çok ciddi kriterleri aşmanıza gerek yok. İşiniz rast gider de bir dil okulundan kabul alırsanız, öğrenci vizesi başvurusu yapabilir, bu vizeyle dil okulundan başlamak üzere azminize ve şansınıza bağlı olarak başka okullara kayıt yaptırabilir, bu şekilde vizenizi uzatarak senelerce ABD'de kalabilirsiniz" diyor.

-"Kapağı atan" ABD'de mi kalıyor, Türkiye'ye mi dönüyor?-

Türk öğrenciler, çoğunlukla eğitimlerini tamamladıktan sonra, sanılanın aksine orada yaşamak yerine, özgeçmişlerini inşa edip, para biriktirip genelde Türkiye'ye geri dönmeyi tercih ediyor.

ABD Dışişleri Bakanlığı Eğitim ve Kültür İşleri Dairesi Halkla İlişkiler ve Stratejik İletişim Masası Başkanı Jouse Barrera, AA'ya, eğitimleri bittikten sonra ABD'de kalan öğrencilerin sayısı konusunda net bir veriye sahip olmadıklarını ifade ederek, Türk öğrencilerin yüzde 11'inin 12 ila 29 ay boyunca eğitimlerini tamamladıktan sonra eğitim aldıkları alanda pratik yapma hakkı olan Seçmeli Tatbiki Eğitim aldığını, dolayısıyla öğrencilerin iş buldukları takdirde Amerika'da bir yıl süre ile çalışma hakkı elde ettiğini kaydetti. Barrera, "Buna göre bazı Türk öğrenciler teorik eğitimlerini tamamladıktan hemen sonra ABD'de kalarak pratik eğitimlerine devam ediyorlar fakat birçoğu eğitim ve iş hayatlarına ülkelerinde devam etmeyi seçiyor" diye konuştu.

Türk-Amerikan Derneği bünyesinde faaliyet gösteren eğitim-danışmanlık firması Future Assist Yetkilisi Gökyar Karşıt da "ABD herkes için yaşanabilir bir yer değil. Belli kuralları var, üniversite bitince 1 yıl çalışma izni veriyorlar ama iş bulamayanlar dönüyor" dedi.

Dilek Bolat, ABD'de kaldığım süre boyunca edindiği bilgilerin iş hayatında çok yararını gördüğünü belirterek, "Bu deneyimin bana en büyük katkısı; dünyanın herhangi bir yerinde yaşayabilme cesareti vermiş olması. Geri dönme kararım tamamen burada karşıma daha iyi bir fırsat çıkmış olmasından kaynaklı" dedi.

ABD'de kalmayı düşündüğünü ancak ABD'de öğrencilik sonrası yetişkin hayatının daha zor olduğunu ifade eden Ozan Varlı ise "Türkiye'deki imkanlar şimdilerde hiç de fena değil. Zaten ABD'de üniversitelerle ortak akademik çalışmalarımız hala devam etmekte, iletişim ve mobilite bu düzeyde olduğu sürece nerede yaşıyor olduğumuzun çok da bir etkisi yok" dedi.

-Hangi programlar tercih ediliyor?-

IIE'ya bağlı Akademik Hareketlilik Araştırmaları Merkezi Başkan Yardımcısı ve Araştırma-Değerlendirme Direktörü Dr. Rajika Bhandari, AA muhabirine, Türk öğrencilerin yüzde 25,2'sinin mühendislik, yüzde 15,2'sinin işletme yönetimi ve yüzde 14,4'ünün de sosyal bilimler alanlarını tercih ettiğini söyledi.

Eğitim düzeyi olarak da Türk öğrenciler, ABD'ye daha çok yüksek lisans ve doktora için gidiyor. 2011-2012 Open Doors raporunda, Türklerin yüzde 51,8'i lisansüstü, yüzde 29,2'si lisans, yüzde 10,8'i Seçmeli Tatbiki Eğitim, yüzde 4,1'nin dil eğitimi ve 4.2'sini de diğer programları tercih ettiği belirtiliyor.

-Lisans ve lise eğitimi için gidenler de artıyor-

Aileler lisans ve dil eğitim için daha çok İngiltere gibi yakın ülkeleri tercih etse de son yıllarda ABD'ye lisans eğitimi için giden öğrenci sayısı da hayli arttı.

Türkiye Fulbright Eğitim Komisyonu Danışmanlığı Koordinatörü Mevlüde Bakır, "(Lisans eğitimine gidenlerin sayısının artmasında) Türkiye'deki özel üniversite ücretlerinin neredeyse Amerika'daki okullar ile aynı miktarda olmasının ve ailelerinin tercihlerini Amerika yönünde kullanıyor olmaları olduğunu düşünüyoruz" diye konuştu.

Washington merkezli Globalise isimli lise eğitimi için danışmanlık kurumu Direktörü Sevine Hava, AA muhabirine, lise eğitimi için gidenlerin sayısının da arttığını dile getirerek, "Türk öğrenciler sadece lisans ya da lisansüstü eğitim için gelmiyorlar, artık daha genç yaşlarda ABD'ye gelmeye başladılar. ABD'deki üniversitelere başvurularında rekabet avantajı elde edebilmek için daha öncesinden ABD'de okumayı tercih etmeye başladılar" dedi.

Türkiye'de özel okullarda lise eğitiminin yıllık 15 bin TL'den başladığına ve buna bir da dershane masrafının eklendiğine dikkati çeken Hava, şunları kaydetti:

"Öğrenciler İngilizce kurslarına da gidiyor. Erken yaşta ABD'ye gelmek hem iyi İngilizce eğitimi hem ekonomik olarak avantaj hem de dershaneye gerek olmadan iyi bir üniversitenin sınavına girip, orada eğitim almak demek. Bana göre ABD'de eğitim, erken yaşlarda çocuklara onları neyin mutlu ettiğini gösteriyor ve daha sonra o yönde eğitim almalarına imkan veriyor. Eğer daha sonra seçimlerinden pişman olurlarsa alan değiştirebiliyorlar".

- Washington DC