Türkiye-Irak İlişkileri İyileşme Sinyali Veriyor

Selen Tonkuş - Son dönemde gerginleşen Türkiye- Irak ilişkileri, iki ülke arasında birbiri ardına gelen ziyaretlerle iyileşme sinyali veriyor. Uzmanlar, Ankara-Bağdat diyaloğunun gelişmesinde Suriye ve İran kaynaklı gelişmelerin etkisine işaret ediyor.

TBMM Dış İlişkiler Komisyonu Başkanı ve AK Parti Milletvekili Volkan Bozkır'ın Bağdat'a yaptığı ziyaretinin ardından Irak Dışişleri Bakanı Hoşyar Zebari, Türkiye'ye iki günlük resmi ziyaret gerçekleştiriyor.

Irak'ta yargılanan Cumhurbaşkanı Tarık el-Haşimi'nin Türkiye'ye gelmesi, Irak Başbakanı Nuri El Maliki'nin Türkiye hakkındaki açıklamaları, Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu'nun geçen yıl Erbil'i ziyareti sırasında ani bir kararla Kerkük'e de gitmesi, bir konferans için Erbil'e havalanan Enerji Bakanı Taner Yılmaz'ın uçağına Bağdat tarafından son anda uçuş izni verilmemesi ve Irak'ın Suriye konusunda İran eksenli yaklaşımı gibi konular Ankara-Bağdat arasında gerginlik nedenleri olarak gösterilmişti.

Uluslararası ilişkiler uzmanlarına göre, Bozkır'ın bu hafta Bağdat'ta Irak Başbakanı Maliki, Dışişleri Bakanı Zebari ve Irak Meclis Başkanı Usame Nuceyfi ile görüşmesi ve Maliki'ye Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın Ankara'ya davetini iletmesinin arından Zebari'nin Ankara ziyareti ilişkilerde olumlu hava yarattı.

Irak'ın iç ve dış konjonktürü

Uluslararası Stratejik Araştırmalar Merkezi'nde Irak uzmanı olarak görev yapan Ali Bekir, AA muhabirine yaptığı açıklamada, ilişkilerin düzeldiği düşünmek için çok erken olduğunu ifade etti ve yakınlaşmanın Irak'ta Nisan'da yapılması planlanan genel seçimlerde çıkacak her senaryo için hazır olmak, her kesimle iyi diyaloga sahip olmak için atılan bir adım olduğunu belirtti. Bekir, Irak'ın ABD-İran diyaloğunun yarattığı olumlu havadan faydalanma isteği duyduğunu için de Türkiye'ye yaklaştığını söyledi.

Bekir, ilişkilerin kötüleşmesindeki diğer bir faktörün de Suriye krizinde takınılan farklı tutumlar olduğunu hatırlatarak, her iki ülkenin artan güvenlik tehditlerine karşı farklılıklardan ziyade ortak tehditlere odaklanmak istediği yorumunu yaptı.

Suriye krizinin etkisi

Bilge Adamlar Stratejik Araştırmalar Merkezi (BİLGESAM) Irak uzmanı Ali Semin de AA'ya yaptığı değerlendirmede, Türkiye-Irak ilişkilerinin yumuşama sürecine girdiğini, Zebari'nin ziyaretinin başlangıç olacağını ve karşılıklı ziyaretlerle zaman içinde düzelebileceğini kaydetti. Irak Cumhurbaşkanı Celal Talabani'nin sağlık durumunun belirsiz olduğuna işaret eden Semin, Türkiye'nin girişiminin Talabani sonrası Irak için hazırlık niteliğinde olduğunu dile getirdi.

Irak ve Şam İslam Devleti, El Nusra gibi El Kaide ile bağlantılı örgütlerin faaliyetleri nedeniyle Suriye krizinin Irak'ı her geçen gün daha da tehdit eder hale geldiğini söyleyen Semin, Irak'ın İran eksenli politika izlemek yerine Türkiye ile yakınlaşarak dengeli bölgesel politika izlemesi gerektiği gerçeğini fark ettiğini savundu.

Semin, Irak'ın enerji kaynaklarının dahi "Kürt, Şii, Sünni petrolü" olarak adlandırılmaya başlandığına, dolayısıyla etnik ve mezhepsel bölünme dışında bu anlamda da bölünme tehlikesiyle karşı karşıya olduğuna dikkati çekerek, Türkiye'nin Irak'ın toprak bütünlüğü ve istikrarı anlamına geldiğini ifade etti.

Davutoğlu'nun ziyareti belirleyici olabilir

Ortadoğu Stratejik Araştırmalar Merkezi (ORSAM) Irak uzmanı Dr. Serhat Erkmen ise iki ülke ilişkilerinde henüz bir iyileşme olmadığını, ancak Dışişleri Bakanı Davutoğlu'nun kasım ayındaki olası Irak ziyaretinden sonra iyileşme yaşanabileceğini söyledi.

Maliki'nin Türkiye'ye yakınlaşması için önemli nedenlerden birinin Nisan 2013'te gerçekleştirilen yerel seçim sonuçları olduğunu aktaran Erkmen, seçimlerin Maliki'ye tek başına iktidar olamayacağını gösterdiğini söyledi. Erkmen, Şii grupların bir araya geldiklerinde Maliki'nin Kanun Devleti koalisyonunu geçebileceği tahmininde bulundu ve Maliki'nin daha dengeli bir bölgesel siyaset sürmeye ihtiyaç duyacağını ifade etti.

Türkiye'nin Irak ile ticaret hacminin Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği çerçevesinde 2009'da imzalanan 48 anlaşma sonrasında arttığını hatırlatan Erkmen, Türkiye'nin son zamanlarda Irak'ın güneyindeki petrol ve doğal gaz ihalelerinde beklentilerinin bir ölçüde gerisinde kaldığını, bu nedenle Bağdat ile yakınlaşarak enerji güvenliğini güçlendirmek istediğini söyledi.

Erkmen ayrıca Irak'ta kötüleşen güvenlik durumuna da dikkati çekti ve Suriye'deki El Kaide bağlantılı örgütlerin faaliyetlerinin her iki ülke için de tehdit haline gelmesini de yakınlaşmadaki faktörlerden biri olarak gösterdi. - Ankara