Türk Sinemasında Büyük Kayıp

Efsane yönetmen Metin Erksan, 83 yaşında hayata veda etti.

Erksan, rahatsızlığı dolayısıyla tedavi gördüğü Bahçelievler MedicalPark Hastanesi'nde bu akşam hayatını kaybetti.

Metin Erksan, 1929 yılında Çanakkale'de doğdu. İlk ve orta öğrenimini İstanbul'da tamamlayan, Pertevniyal Lisesi mezunu Erksan'ın, 1947'den başlayarak çeşitli gazete ve dergilerde sinema yazıları yayınlanmaya başladı.

Üniversite yıllarında sinemayla ilgilenen Erksan, 1950'de Atlas Film için Yusuf Ziya Ortaç'ın "Binnaz" adlı filmini senaryolaştırarak sinemaya adımını attı.

İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Bölümü'nden 1952'de mezun olan Erksan, aynı yıl Dünya gazetesinde film eleştirileri yazdı.

Yine 1952'de Bedri Rahmi Eyüboğlu'nun senaryosundan çektiği "Aşık Veysel'in Hayatı-Karanlık Dünya", ilk filmi oldu.

Erksan, 1957'de "Dünya Havacıları Türkiye'de" ve "Büyük Menderes Vadisi" isimli iki belgesel film yönetti.

İlk filmi "Karanlık Dünya" ile halk ozanı Aşık Veysel'in yaşamını, filmin çekimlerini sanatçının köyünde gerçekleştirerek yarı-belgesel bir yaklaşımla perdeye getirdi.

1957'de çektiği ikinci filmi "Dokuz Dağın Efesi" ile büyük ilgi toplayan Erksan, daha sonra "Gecelerin Ötesi", "Yılanların Öcü" ve "Acı Hayat" gibi filmlerle toplumsal gerçekçilik türünde ürünler verdi.

Sinemacılar Kuşağı'nın üç önemli temsilcisinden biri olarak adını duyuran Erksan, "Susuz Yaz", "Suçlular Aramızda", "Sevmek Zamanı" ve "Kuyu" gibi filmlerle kendine özgü üslubunu geliştirdi.

"Susuz Yaz" adlı filmi, 1964'te Uluslararası Berlin Film Festivali'nde büyük ödül olan "Altın Ayı"yı kazanarak, Türk sinemasının yurt dışında tanınmasına öncü oldu.

Erksan, 1974'te Türkiye'de ilk defa İDGSA Film Arşivi tarafından başlatılan eğitim çalışmalarına katıldı, sinema kurslarında öğretmen olarak görev aldı.

Metin Erksan, 1974'te Sait Faik Abasıyanık'ın "Müthiş Bir Tren", Kenan Hulusi'nin "Sazlık", Samet Ağaoğlu'nun "Bir İntihar", Sabahattin Ali'nin

"Hanende Melek" ve Ahmet Hamdi Tanpınar'ın "Geçmiş Zaman Elbiseleri" adlı öykülerini, TRT kurumu adına "Beş Türk Hikayesi" ismiyle yönetti.

İDGSA Sinema-TV Enstitüsü'nde 1975'ten itibaren öğretim görevlisi olarak çalışmaya başlayan Erksan, 1981'de TRT adına sinema alanındaki son çalışması olan "Preveze'den Önce" adlı diziyi gerçekleştirdi.

Çeşitli dergi ve gazetelerde yazılar yazan Erksan'ın çalışmaları özellikle yurt dışında büyük ilgi gördü. Birçok festivalde çeşitli ödüller kazanan Erksan adına toplu gösteriler, film haftaları düzenlendi.

Erksan'a, 1997'de Mimar Sinan Üniversitesi Senatosu kararı ile "Onursal Profesörlük" unvanı verildi.

YÖNETTİĞİ FİLMLER

Metin Erksan'ın yönettiği filmler şunlar:

Aşık Veysel'in Hayatı/Karanlık Dünya (1952), Dokuz Dağın Efesi (1953), Beyaz Cehennem (1954), Yol Palas Cinayeti (1955), Ölmüş Bir Kadının Evrak-ı Metrukesi

(1956), Gelinin Muradı (1957), Hicran Yarası (1958), Gecelerin Ötesi (1960), Şoför Nebahat (1960), Mahalle Arkadaşları (1961), Oy Farfara Farfara (1961), Acı Hayat (1962), Çifte Kumrular (1962), Sahte Nikah (1962), Yılanların Öcü (1962), Susuz Yaz (1963), İstanbul Kaldırımları (1964), Suçlular Aramızda (1964), Sevmek Zamanı (1966), Ölmeyen Aşk (1966), Ayrılsak da Beraberiz (1967), Kuyu (1968), Ateşli Çingene (1969), Reyhan (1969), Yılın Kadını Değil (1969), Eyvah (1970), Sevenler Ölmez (1970), Feride (1971), Hicran (1971), Makber (1971), Keloğlan ve Can Kız (1972), Süreyya (1972), Dağdan İnme (1973), Şeytan (1974), Kadın Hamlet / İntikam Meleği (1976), Sensiz Yaşayamam (1979), Ödeşme.

KATILDIĞI FESTİVALLER VE ÖDÜLLERİ

Metin Erksan'ın katıldığı festivaller ve aldığı ödüller de şunlar:

Dokuz Dağın Efesi: 1. Türk Filmleri Festivali, Jüri Özel Ödülü 1959.

Gecelerin Ötesi: 2. Türk Filmleri Festivali, En Başarılı Senaryo Ödülü 1959.

Sinema Dergisi, En Başarılı Yönetmen Ödülü 1959, Sinema Dergisi, En İyi Film Ödülü 1959.

Türk Filmleri Yarışması, Metin Erksan, En İyi Senaryo Ödülü. 1961.

Türk Filmleri Yarışması, Kadir Savun, En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu Ödülü. 1961.

Yılanların Öcü: Sinema Yazarları, 1961/1962 döneminin En Başarılı Yönetmen Ödülü 1962.

Tunus Kartaca Film Festivali'nde Şeref Madalyası Ödülü 1966.

Susuz Yaz: Berlin Film Festivali Altın Ayı (Uluslararası Arenada İlk Ödül Alan Türk Filmi) 1964.

Acı Hayat: Sinema Yazarlarınca Yılın Filmi Ödülü 1964.

Suçlular Aramızda: 2. İzmir Film Şenliğinde En İyi Yönetmen Ödülü 1965.

Milano Film Festivali'nde En İyi Sosyal İçerikli Film Ödülü 1965.

Kuyu: 1. Adana Film Şenliğinde En Başarılı Film Ödülü 1969.

1. Adana Film Şenliğinde En Başarılı Yönetmen Ödülü 1969.

3. Ankara Film Festivalinde Emek Ödülü 1990.