Turhan Tayan'dan Darbe Açıklaması

Eski Milli Savunma Bakanı Turhan Tayan, 28 Şubat sürecinde komutanların ihracının istendiği ancak kendisinin kararı imzalamadığı iddialarıyla ilgili, "Kimse benden böyle bir şey istemedi. Ben de böyle bir çaba içerisinde olmadım" dedi.

TBMM Darbe ve Muhtıraları Araştırma Komisyonu 28 Şubat Alt Komisyonu, dönemin Milli Savunma Bakanı Turhan Tayan'ı dinledi.

CHP Bursa Milletvekili Tayan, 27 Mayıs'ın akabinde kurulan Yassıada Mahkemesinde darbe heyetinin tutumunun siyasete girmesinin en önemli nedenlerinden olduğunu belirtti. 1973 Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde, bir daha yaşanmamasını diledikleri demokrasi dışı olayların cereyan ettiğini anlatan Tayan, bunun daha vahiminin 12 Eylül 1980'de yaşandığını söyledi. Tayan, "Bu olaylar, Türk demokrasisinin kendi arızalarını, eksiklerini kendisinin gidermesine fırsat vermedi" dedi.

28 Şubat 1997 tarihli MGK bildirisini anımsatan Tayan, dönemin başbakanı Necmettin Erbakan'ın bildirideki kararların uygulanması konusunda hassasiyet gösterilmesi yönünde bakanlıklara yazı gönderdiğini ifade etti.

Hükümetin, bildirinin ardından 3,5 ay görevde kaldığını belirten Tayan, şöyle konuştu:

"Bu süreçte, demokrasi dışı bir uygulama olduğuna dair, TBMM'den, siyasi liderlerden, basından, uluslararası kurum ve kuruluşlardan herhangi bir değerlendirme duymadım, görmedim. 12 Mart muhtırasında Meclis Başkanı çıktı ve

'Bu antidemokratik bir davranıştır' dedi. Başbakan, şiddetle karşı çıktı ama 28 Şubat ile ilgili böyle bir şey hatırlamıyorum. Hiçbir yerde demokrasiye müdahale olduğu yönünde bir yoruma rastlamadım. Böyle bir değerlendirme olmadı. Siyasi hayatı darbe ve muhtıralarla geçen bir kişi olarak böyle bir şeyi kabul etmem kişiliğime uymaz."

-"Ülke o dönemde siyasi bir stres yaşadı"-

Ülkenin o dönemde siyasi bir stres yaşadığını ifade eden Tayan, olayların günün şartları içinde değerlendirilmesi gerektiğini söyledi.

Erbakan'ın istifasını sunmadan önce Bakanlar Kurulu'na, görevi bu şartlarda yürütemeyeceği, bunun demokrasi dışı bir davranış olduğu yönünde bir beyanının bulunmadığını dile getiren Tayan, istifayı kendilerinin de basından okuduklarını kaydetti.

Tayan, bir soru üzerine, 12 Eylül darbesinin bütün siyasi partileri etkilediğini vurgulayarak, bütün siyasi kadroların cezalandırılırcasına devre dışı bırakıldığını, nereden bakılırsa bakılsın Türk demokrasisinin büyük yara aldığını ifade etti.

-"Söylendiği gibi bir konuşma olmadı"-

Dönemin Deniz Kuvvetleri Komutanı Güven Erkaya'nın söyleşilerinin yer aldığı bir kitaptaki, Tansu Çiller'in komutanların emekliye ayrılmasına yönelik söylemine, kendisinin "Selam söyleyin, bizimki Yunan ordusuna benzemez" şeklinde yanıt verdiği iddiası sorulan Tayan, yaşanan bilgi kirliliğine üzüldüğünü söyledi. Tayan, "Erkaya, hareketli, okuyan, yazan birisiydi. Aramızda konuşmalar geçmiştir ama söylendiği gibi bir konuşma olmadı" dedi.

Milli Savunma Bakanı olarak doğrudan Genelkurmay Başkanıyla muhatap olduğunu belirten Tayan, "(Komutanların ihracını istedik ama Turhan Tayan imzalamadı) dediler. Kimse benden böyle bir şey istemedi. Ben de böyle bir çaba içerisinde olmadım" şeklinde konuştu.

Batı Çalışma Grubu'na yönelik bir soru üzerine de Tayan, " Batı Çalışma Grubu'nu sonradan basından duydum. Bakanlığım döneminde, ne resmi ne gayrı resmi toplantılarda Batı Çalışma Grubu ifadesi yer aldı" diye konuştu.

-"Öyle olsa ben imzalamam"-

Tayan, bir soru üzerine, söz konusu MGK bildirisinin diğerlerinde olduğu gibi devlet terbiyesi içinde hazırlandığını, her bildiride olduğu gibi dikkatle müzakere edildiğini anlattı. Turhan Tayan, "Radikal, sanki bir ihtilal beyannamesi sunulmuş da sonradan düzeltilmiş diye bir şey söylemek doğru değil. Öyle olsa bunu ben imzalamam. Ömrü ihtilallerle geçmiş Cumhurbaşkanı imzalamaz. Bunu söylemek, o günkü komuta kademesine de haksızlık olur" dedi.

"Susurluk olayının üzerine neden gidilmediği" şeklindeki soru üzerine de Tayan, konunun yargıya taşındığını ve her şeyin kamuoyunun önünde cereyan ettiğini söyledi. Tayan, olayın önemli olduğunu ancak rejim figürü haline getirilmesini doğru bulmadığını anlattı.

Milli Savunma Bakanlığı ve Enerji Bakanlığı'nın ihalelerinde yüzde 10 komisyon alındığı iddialarının sorulması üzerine Tayan, bu iddiaları dile getiren bakanın görev yaptığı dönemde bunları gündeme getirmesi gerektiğini ifade etti. Tayan, belge ve bilgiye dayanmadan bu tür beyanlar verilmesini bir bakana yakıştıramadığını söyledi.

Darbeleri Araştırma Komisyonu'nun, Anayasa ve Meclis İçtüzüğü'ne aykırı olduğunu bilerek geldiğini vurgulayan Tayan, yasaları öne sürerek kaçınmayı uygun bulmadığını sözlerine ekledi.

Muhabir: Ferdi Türkten

Yayıncı: Sefa Salantur - TBMM