Trafo Başında Korkutan Nöbet

TOLGA ALBAY - Ne kuraklık ne mazot ne de gübre fiyatları... Son günlerde çiftçilerin mücadele ettiği en güncel sorun trafo hırsızlığı. Kış aylarında kullanılmadığı için elektrik akımının bulunmadığı trafolar, içindeki yağ ve kabloların hurda olarak satışı amacıyla hırsızlar tarafından kullanılamaz hale getiriliyor. İzmir'in Kemalpaşa ilçesinde trafo hırsızlığından şikayet eden üreticiler, av tüfekleriyle nöbet tutuyor.

Meyve bahçeleriyle kaplı Kemalpaşa ovasında yer alan Bağyurdu mahallesinde bir araya gelen sulama kooperatifi başkanları ve üreticiler, bir kaç gün önce direğin üzerinden sökülüp yere düşürülerek içi boşaltılan bir trafonun başında açıklamalarda bulundu.

Ellerindeki pankartlarla soruna dikkat çekmeye çalışan çiftçiler adına AA muhabirine açıklama yapan Kemalpaşa Ziraat Odası Başkanı Bülent Oray, çiftçinin yazın sulama yapmak için ihtiyaç duyduğu enerjiyi 10-15 bin lira maliyetle kurdukları trafolardan karşıladığını, kışın kullanılmayan trafolarda akım olmaması nedeniyle hırsızların dikkatinin ovalara çekildiğini ifade etti.

Trafoların içine soğutma sistemi için konulan yağın yakıt karışımı olarak da kullanılabildiğini, bakır ve alüminyum kabloların da hurda olarak satıldığını ifade eden Oray, "Trafo hırsızlığı yapan kişiler önceden keşif yapıyor. Genelde gece saatlerinde gelerek direğin üzerine çıkıyorlar. İçinde 300 kilogramı bulan yağı boşaltıp trafoyu yere düşürüyorlar. Trafonun içini açarak yaklaşık 150 kilogram olan kabloları alarak kaçıyorlar. Bir çok direkte ses ve ışıklı alarm sistemi ve güvenlik kamerası bulunmasına rağmen hırsızlıkların önüne geçilemiyor" dedi.

Bu hırsızlığın bireysel yapılabilecek bir iş olmadığını, elektrik işlerinden anlayan organize şebekelerin bulunduğunu savunan Oray, yakalanan hırsızların ise tutuksuz yargılanmak üzere serbest bırakıldığını iddia etti. Bunun çiftçiyi daha çok korkuttuğunu anlatan Oray, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Yaşadığımız bir çok olay var. Jandarma hırsızın peşine düşüyor, yakalıyor, mahkemeden serbest bırakılıyor. Maalesef cezalar caydırıcı değil. Köylüler, trafolarını korumak için silahlı nöbet tutuyor. Ancak bu çok riskli bir iş. Bir gün başımıza bir iş gelmesinden korkuyoruz. Çünkü karşımızdaki insanlar her şeyi yapmaya hazırlar. Nöbet tutuyoruz ama hırsızlarla karşı karşıya kalmaktan da korkuyoruz"

Oray, örgütlü olarak yapıldığına inandıkları trafo hırsızlığına yönelik cezaların artırılması konusunda İzmir milletvekillerine başvuruda bulunacaklarını ayrıca hurda malzeme alan geri dönüşüm firmalarının denetim altında tutulmasının da sorunu çözebileceğine inandıklarını sözlerine ekledi.

"Hırsıza karşı haberleşme ağı"

Bölgede kiraz üretimiyle uğraşan Serkan Karasüyek, trafolara telefonla uyarı veren alarm sistemleri, harekete duyarlı ışık sistemleri ve güvenlik kameraları yerleştirmelerine rağmen hırsızlığın önüne geçilmesi yönünde başarı sağlayamadıklarını, bunun üzerine çiftçilerin trafo başında av tüfekleriyle nöbet tutmaya başladığını söyledi.

Ovadaki köylerde bir haberleşme ağı kurduklarını anlatan Karasüyek, "Ova yollarında yabancı bir araç gördüğümüzde diğerlerini arayıp haber veriyoruz. Şüpheli bir durumda arabalara binip hırsız takip etmeye başlıyoruz. Aslında çok tehlikeli bir iş yapıyoruz. Ama başka çaremiz yok. Bunu yapmazsam o yıl bahçemden elde edeceğim geliri trafoya yatırmak zorunda kalırım" dedi.

Merkezi sisteme geçilecek

Türkiye Sulama Kooperatifleri Merkez Birliği Başkanı Halis Uysal da uzun bir süredir yaşadıkları sorunun birliklere büyük bir mali yük getirdiğine dikkati çekti.

Ülke genelinde 80 bine yakın trafolarının bulunduğunu ifade eden Uysal, şöyle konuştu:

"Her hafta bir trafonun çalındığı haberi geliyor. Rakamları toplamak zor ancak sadece Eskişehir'de bir yılda 117 trafo çalınmış. Manisa'da da bu sayı 100'ün üzerinde. İzmir, Konya gibi bir çok kentten çiftçilerin yakarışları geliyor. Bir günde 25 trafo çalındığını biliyoruz. Bunun önüne geçmek amacıyla trafoların tek merkezden yönetileceği bir sistem oluşturacağız. Merkezi alarm donanımları yerleştirilecek bu trafolar sigortalanacak. Kooperatiflerin trafoları yanında çiftçilere ait trafolar da sisteme dahil edilecek" dedi.

Elektrik Mühendisleri Odası İzmir Şubesi Yönetim Kurulu Üyesi Bülent Uzunkuyu, yeni tip trafolarda bakır yerine hurda değeri daha az olan alüminyum kabloların kullanıldığını, yağla birlikte diğer malzemelerin hurda piyasasında 300-400 lira edebileceğini belirterek, "Bunun için 15 bin liralık trafonun kullanılamaz hale getirilmesi önemli bir milli kayıptır. Hurda malzemeleri alan firmaların denetim altına alınması bu sorunu kısa sürede çözebilir" dedi. - İzmir