Toplumda Sağlık Okuryazarlığı Düzeyinin Yükseltilmesinde Medyanın Rolü" Paneli

Sağlık haberlerinde güvenilirliğin artırılması ve kalitenin yükseltilebilmesi için sağlık haberciliğinin uzmanlaşması gerektiği belirtildi.

Sağlık ve Sosyal Yardım Vakfı tarafından düzenlenen "Sağlıkta Sektörlerarası İşbirliği Sempozyumu", Crown Plaza Otel'de gerçekleştirildi.

"Toplumda Sağlık Okuryazarlığı Düzeyinin Yükseltilmesinde Medyanın Rolü" temalı sempozyumda, sağlık ve medya ilişkisini ele alan panel düzenlendi.

Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesinde bir süre dekanlık görevini yürüten Prof. Dr. İskender Sayek'in başkanlığını yaptığı panelde konuşan Sağlık İletişimi Derneği (SİLDER) Başkanı İbrahim Ersoy, "Hekim Hasta İlişkisinde Medyanın Rolü" başlıklı yaptığı konuşmada, yayımlanan haberlerin doğrudan bu ilişkiye olumlu ya da olumsuz etki ettiğini vurguladı.

Medyada sıkça yer bulan sağlıkta şiddet olayların işleniş biçimini de eleştiren Ersoy, "Sağlıkta şiddet hekim hasta ilişkisini bitirme noktasına getirmiştir. Basın yayın organları, şiddet haberlerini verirken, hekimleri ve diğer sağlık çalışanlarını hedef göstermemelidir" dedi.

Ersoy, bu nedenle haber dilinin doğru seçilmesi ve kurgunun hasta-hekim ilişkisine olumsuz etki yapmayacak şekilde planlanması gerektiğini dile getirdi.

Bunun yanı sıra özellikle obezite, tuz kontrolü, fiziksel aktivite, ilacın doğru kullanımı gibi konularda basında halkın kafasını karıştıran çelişkili bilgilerin verildiğini ifade eden Ersoy, "Çelişkili bilgiler dolayısıyla birçok hasta ilacını bile bırakabiliyor ve bunu hekimine bildirmiyor. Bu da hastaların sağlığı açısından ölümcül tehlike yaratıyor" diye konuştu.

"Bilginin doğru aktarılabilmesi için sağlık habercilerinin mutlaka alanında uzmanlaşmış kişiler olması gerektiğini" de vurgulayan Ersoy, "Özellikle yurt dışında sağlık muhabirleri, en az 10 yıldır alanda çalışan kişilerdir. Bu uygulamanın Türkiye'de böyle olması, sağlık haberciliğinin gazetecilik için ilk basamak olarak yaptırılmaması gerekir. Bu nedenle, yöneticilere görevler düşmektedir" değerlendirmesinde bulundu.

-"Üç satırlık hap bilgilerle sağlık haberleri verilmeye çalışılıyor"

Eğitim ve Sağlık Muhabirleri Derneği (ESAM) Başkanı Ziyneti Kocabıyık da medya kavramının genişlemesi, sosyal medyanın sağlık alanında da etkili olmaya başlamasıyla birlikte, uzman sağlık habercisine düşen sorumluluğun daha da arttığını bildirdi.

Yayın kuruluşlarında sağlık haberlerini yapan habercilere uzmanlaşma fırsatı verilmesi gerektiğinin altını çizen Kocabıyık, "Sağlık bilgilerinin medyada haber olabilmesi için korkutucu, ürkütücü ya da mucize nitelikleri taşıması gerekiyor" dedi.

Kocabıyık, insanların genellikle bilgiyi kaynağından okuyarak elde etmeyi tercih etmediğini ifade ederek, şunları kaydetti:

"Okumayan bir toplumuz. Bu nedenle üç satırlık hap bilgilerle sağlık haberleri verilmeye çalışılıyor. Özellikle yazılı basında ve görüntülü medyada zaman ve yer darlığı da bunu gerektiriyor. Çarpıcı başlıklar ve kısaltılarak verilen bilgiler bazen gerçekten uzaklaşabiliyor. En çok kullanılan haberler kanser, obezite ve bitkisel tedaviler. Bu da toplumun kendisine fazla dikkat etmeden, bir hap ya da bir avuç bitki ile sağlığına kavuşma isteğinden kaynaklanıyor."

Sağlık haberciliğinde özellikle ajans muhabirlerinin sorumluluğunun çok daha ağır olduğuna dikkati çeken Kocabıyık, birçok yayın kuruluşundan alana ilişkin toplantılara muhabir görevlendirilmediğini, programların ajanslar tarafından takip edildiğini söyledi. Kocabıyık, "Özellikle ajans muhabirlerinin uzman sağlık habercilerinden oluşması, nitelikli haberin medyaya ulaşması açısından çok önemli. Çünkü, ajanslardan geçen bir haber anında birçok yere ulaşır" diye konuştu.

-Medya etiği

Maltepe Üniversitesi Rektör Yardımcısı ve İletişim Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Şahin Karasar, Anadolu Üniversitesi İletişim Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Erkan Yüksel'in "Türkiye'de Sağlık Konulu Yayıncılık İlkelerinin Belirlenmesi" başlıklı yaptığı araştırmaya ilişkin verileri ele aldı.

Araştırmaya göre, toplumun basın yayın organlarında yer alan sağlık haberlerine güvendiğini, ancak sağlık çalışanlarının medyada çıkan haberlere güvenmediğini ifade eden Karasar, sağlık haberlerindeki kalitenin artırılabilmesi için gazetecilere düşen rolün önemli olduğunu bildirdi.

Prof. Dr. Nükhet Örnek Büken de etik kavramı üzerinde durarak, bunun tıp alanında olduğu gibi medya alanında çok önemli olduğunu söyledi.

Gazetecinin, özel yaşamın, kişisel verilerin gizliliğine dikkat etmesi gerektiğini belirten Büken, haberlerin "mucize" şeklinde verilmemesi gerektiğini vurguladı. Büken, profesyonel gazetecinin çocuk, kadına yönelik şiddet ve istismar haberleri verirken duyarlı olması olması, yol ya da hedef gösterici olmaması, kişisel haklara uygun bir haber içeriği kullanması gerektiğini kaydetti.

Büken, medyada etik değerlerin sadece kişisel çaba ile mümkün olmadığını ifade erek, bunun için sistemin ve yönetimlerin de sorgulanması gerektiği değerlendirmesinde bulundu. - Ankara