Tillo'da Hedef Unesco Kalıcı Listesi

FECRİ BARLIK - UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesinde yer alan Siirt'in Tillo ilçesindeki İsmail Fakirullah Hazretleri Türbesi, dünyanın dört bir yanından ziyaretçi ağırlıyor.

Erzurumlu İbrahim Hakkı Hazretleri'nin hocası İsmail Fakirullah'ın vefatı üzerine "Hocamın başucuna doğmayan güneşi neyleyim" diyerek 254 yıl önce türbesinde yaptırdığı ışık düzeneğiyle güneşin ilk ışınlarının hocasının başucunu aydınlatması hadisesi, ilgi uyandırıyor.

Türbede 8 köşeli, 10 metre yüksekliğinde bir kule yapan İbrahim Hakkı Hazretlerinin türbenin 3 kilometre doğusuna harçsız taşlarla inşa ettiği küçük pencereli duvar ile vadiden yükselen güneş ışınlarının hocasının başucunu aydınlatmasını sağladığı düzenek, ziyaretçilerin ilgisini çekiyor.

Bu özelliğiyle UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi'ne 2015 yılında dahil edilen türbe ve bileşenlerinin, UNESCO kalıcı listesine dahil edilmesi hedefleniyor.

"Bilim dünyasına muazzam bir eser kazandırıldı"

Kültür ve Turizm İl Müdürü Remzi Uslu, AA muhabirine, dünyanın dört bir yanından gelen ziyaretçilerin hem Tillo'yu görme hem de "ışık hadisesi"ni izleme imkanına sahip olduğunu söyledi.

Uslu, 1960'lı yıllarda bir restorasyonda bozulan düzeneğin 7 yıl önce değişik üniversitelerden bilim adamlarının yaptıkları çalışmayla yeniden bilim dünyasına kazandırıldığını ifade ederek, Kaymakam Yunus Koç ve Belediye Başkanı İdham Aydın'ın da desteğiyle yürütülen çalışma ile "ışık hadisesi" ve türbenin UNESCO Dünya Geçici Mirası Listesi'nde yerini aldığını anlattı.

Düzeneğin dünya mirası olması için çalışmaların sürdüğünü belirten Uslu, "Kalıcı listeye alınması durumunda dünya bu ışık düzeneğini çok daha yakından tanıyacak ve düzenek çok daha fazla insanın ilgisini çekecek. Dolayısıyla bu da ilimize çok daha fazla turistin, ziyaretçinin gelmesini sağlayacak." dedi.

Uslu, Ekinoks günlerinde ilçede etkinlikler düzenlendiğini ve meydanda kurulan dev ekran ile hadisenin izlendiğini anımsattı.

Uslu, düzeneğin hocaya saygının en önemli ifadelerinden biri olduğuna dikkati çekerek, "Tasavvufi ilimlerde hoca-öğrenci ilişkisi çok önemlidir. Bundan yola çıkan İbrahim Hakkı Hazretlerinin yaptığı ışık hadisesinde hocasına duyduğu saygı ve muhabbet var. Öncelikle bundan yola çıkarak bilim dünyasına çok muazzam bir eser kazandırdı. Hocasına verdiği değer ve gösterdiği saygının en önemli ifadesidir." diye konuştu.

"Sistemi ilk görenle hayretler içinde karşılıyorlar"

İsmail Fakirullah Hazretlerinin torunlarından İsmail Toprak, "evliyalar diyarı" olarak da bilinen ilçenin dünyanın birçok yerinden gelen ziyaretçileri ağırladığını söyledi.

İbrahim Hakkı Hazretlerinin yaptığı çalışmayla ekinoks günlerinde güneşin ilk ışıklarını hocasının başucuna yansıttığını dile getiren Toprak, "21 Mart ve 23 Eylül'de burada etkinlikler yapılıyor ve dünyanın birçok yerinden misafirler geliyor. Bu sistemi ilk görenler hayretler içinde karşılıyor." ifadelerini kullandı.

İbrahim Hakkı Hazretlerinin "Yıldızlar arasındaki mesafeyi Tillo sokaklarından daha iyi biliyorum" dediğini anlatan Toprak, bu kadar engin ilme sahip bir değer için bu çalışmayı yapmanın çok da zor olmadığını düşündüğünü belirtti.

"Herkesin görmesini isterim"

Hollanda'dan gelen Ali Bayrak da Tillo'nun ilgisini çektiğini belirtti.

"Işık hadisesi"ne dikkati çeken Bayrak, şöyle konuştu:

"Yılın belirli günlerinde doğan güneşin, aradaki mesafenin çok fazla olmasına rağmen türbedeki o ufacık pencereden girip hocasının başucunu aydınlatması ilginç. Ben bunu herkesin görmesini isterim. Özellikle fizikçilerin gelip görmesi gerekiyor."

Ömer Kaya da türbeyi ziyaret etmek amacıyla ailesiyle Mersin'den geldiklerini söyledi.

Yaz tatillerinde maneviyatı dolayısıyla Tillo'yu görmeyi tercih ettiklerini belirten Kaya, "Özellikle ışık hadisesi, bir öğrencinin hocasına duyduğu saygıyı açıklayan en önemli metafizik olaylarından biridir. Bu olay, şu anda bile birçok bilim adamının açıklayamayacağı derecede teknik bir yapıya sahiptir. Herkese gelip burayı görmelerini ve bu maneviyatı yaşamalarını öneriyorum." diye konuştu.

Kaya, "ışık hadisesi"ni bir an önce UNESCO'nun kalıcı listesinde görmeyi arzuladıklarını kaydetti.

Zeki Eren de herkesin gösterdiği saygıdan dolayı hocasının başucuna güneşi getiren bir öğrenciyi ve hocasını yakından tanıması gerektiğini belirtti.

İsmail Fakirullah Hazretleri Türbesi

Kültür ve Turizm Bakanlığı kayıtlarında, İsmail Fakirullah Hazretleri Türbesi'nin "ışık hadisesi", kule ve duvar kalıntısı ile beraber tasavvufi inanışı yansıtması açısından önemli bir örnek olduğu belirtiliyor.

İsmail Fakirullah Hazretlerinin vefatından sonra öğrencisi İbrahim Hakkı Hazretleri tarafından 18. yüzyılda yaptırıldığı belirtilen ve 2015 yılında UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesine dahil edilen türbeyle ilgili kayıtlarda bilgiler yer alıyor:

"İbrahim Hakkı Hazretleri, hocası İsmail Fakirullah Hazretlerinin vefatı üzerine 'Hocamın başucuna doğmayan güneşi neyleyim?' diyerek astronomi ve mimari açıdan büyük bir bilim harikasına imza atmıştır. Hocasının defnedildiği türbenin yanı sıra 8 köşeli ve 10 metre yüksekliğinde bir kule yapan İbrahim Hakkı Hazretleri, türbenin doğusuna harçsız taşlarla bir duvar inşa etmiştir. Gece ve gündüzün eşit olduğu ekinoks günlerinde (21 Mart ve 23 Eylül) kalenin arkasındaki vadiden yükselen güneş bu duvara çarpmaktadır. Işık sadece duvarda bulunan pencereden geçmektedir. İleride bulunan tepeden kırılan ışık, türbenin penceresinden içeri girerek, İsmail Fakirullah Hazretleri'nin mezarının başını aydınlatmaktadır."