Süryani Ustalar Göç Etti, Testi Üretimi Bitti

MARDİN'in Midyat ilçesinde, 1980'li yıllara kadar testi üretiminin yapıldığı Bardakçı köyünde yaşayan Süryani ustaların Avrupa'ya gitmesinin  ardından testi üretimi sona erdi. Köyde bulunan 20'ye yakın testi üretim atölyesi kapandı. Köyde yaşayan Müslümanlar ve ilçedeki esnaf temsilcileri, atölyelerin yeniden faal hale getirilmesini ve testi üretim sanatının devam etmesini istedi.

Teknolojinin tam anlamıyla gelişmediği 1980'li yıllar ve öncesinde gümüş telkari ve taş işleme gibi birçok sanatın öncülüğünü yapan Süryanilerin Avrupa ülkelerine göç etmesinin ardından sanatların temsilcileri kalmadı. Güneydoğu Anadolu Bölgesi'ndeki şehirlere, ürettikleri testileri satan Süryani ustaların göç etmesiyle birlikte testilerin üretildiği Bardakçı köyündeki 20 atölye de kapandı. Süryanilerden geriye sadece ibadet yaptıkları kiliseleri kaldı. Avrupa'ya göç eden Süryani aileler, yaz tatillerinde köye gelerek hasret giderdikten sonra tekrar geri dönüyor.

Bardakçı köyünde yaşayan ve geçimini çobanlık yaparak sağlayan Mehmet Selim Kahraman (65), 16 yıl boyunca yanında çıraklık yaptığı Süryani ustasının Avrupa'ya göç etmesinin ardından kendisinin de testi yapımını bıraktığını belirterek, "Süryani ustalar Avrupa'ya göç etti. Yanında çıraklık yaptığım soyadını hatırlayamadığım ustam Abdullah'ın 1980'de Avrupa'ya gitmesinin ardından ben de testi yapımını bıraktım. Şimdi çobanlık yapıyorum. Buradaki atölyeler bakımsızlıktan harabeye dönmüş. Geriye kalan testi ve topraktan yapılma kulanım malzemeleri, şimdiki köy evlerinde süs eşyası olarak kullanılıyor. Köyde şimdi sadece Müslüman olanlar yaşıyor. Bizler de bu atölyerin yeniden faal hale getirilmesini istiyoruz" dedi.

'SON USTA DA GİDİNCE TESTİ ÜRETİMİ BİTTİ'

Köy muhtarı İsa Şahin, köylerinde 1980 yılına kadar Süryaniler tarafından testi yapıldığını hatırlatarak, şöyle konuştu:

"Bu köyün en meşhur ürünü testisiydi. Süryaniler burada 1980'li yıllara kadar testi yapıyordu. Bu tarihte bu köy testilerin üretim merkeziydi. Bu bölgenin, Güneydoğu'nun tamamı gelip buradan testi satın alıyorlardı. Bu testilerin yerini bugün naylon bidonlar almış. Tabi ki o testilerin sağlık açısından yerini hiçbir şey tutamaz. Bizler bugün de, o eski sanatın köyümüzde yeniden canlanmasını talep ediyoruz. Şu anda bu üretim yerlerinin kalıntıları hala var. Tabii ki çocuklar ve gençler hatırlamaz, ben hatırlıyorum. Sadece tesitler değil, bugün eskiden olduğu gibi bir imalathane yapılırsa köye, hediyelik eşyalar da üretebilir. Her topraktan da testi yapılmıyor. Bizim köyün yakınlarında çok değerli bir toprak var ve bu topraktan testiler yapılıyordu. En son kalan Süryani testi ustası da Avrupa'ya göç edince köyde testi üretimi durdu. Şu an köyde bu işi yapan kimse kalmadı."

'KÖY CAZİBESİNİ YİTİRDİ'

Midyat Esnaf ve Sanatkarlar Odası Başkanı Rıfat Direkçi de, köyde testi üretiminin yeniden canlanması için ellerinden geleni yapacaklarını ifade ederek, "Plastik üretimlerden önce bu köyde çanak çömlekçilik ve testi üretimi vardı. Köyümüz, burada yapılan testi üretimi ile bölgede çok tanınan, bilinen bir köydü. Fakat Süryani ustaların göçüyle birlikte bu üretim merkezi de cazibesini yitirmiş oldu. Amacımız köyümüzde, bu üretimi tekrar canlandırmak, eskiden olduğu gibi yeniden testi ve diğer tüm ürünleri buradan yapılmasını sağlamaktır. Bu üretim merkezinin göz göre göre yok olup gitmesine seyirci kalmayacağız. Bizler elimizden ne geliyorsa yapmaya hazırız" diye konuştu.

- Mardin