Sudan, Cenevre müzakerelerine katılmayacak

PORT Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı Abdulfettah el-Burhan, ülkedeki iç savaşın bitirilmesi için ABD'nin davetiyle başlatılan Cenevre müzakere sürecine itiraz etti.

Burhan, ülkenin doğusundaki Port Sudan şehrinde düzenlenen basın toplantısında, Sudan'da 16 aydır devam eden ordu ile Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) arasındaki savaşın bitirilmesi için başlatılan Cenevre müzakerelerine katılmayacaklarını bildirdi.

"Cidde Müzakere Platformunun" genişletilmesine izin vermeyeceklerini vurgulayan Burhan, "Cenevre Grubu HDK'yi övdü, biz bu milislerin övüldüğü bir yerde oturmayı kabul etmiyoruz, onlarla oturmayacağız ve görüşmeyeceğiz." dedi.

"Bu Cenevre'yi istemiyoruz, oraya gitmeye niyetimiz yok ve gitmeyeceğiz." ifadesini kullanan Burhan, "isyan" bitene kadar savaşın devam edeceğini belirtti.

Savaştan etkilenenlere insani yardım ulaştırma konusundaki kararlılıklarına dikkati çeken Burhan, sahada üstün olduklarını söyledi.

Sudan'ın toprak bütünlüğüne vurgu yapan Burhan, "Sudan'ı bölmeyi planlayan birileri var, buna asla müsaade etmeyeceğiz." diye konuştu.

ABD'nin, Cenevre'de düzenlenecek müzakereye katılma çağrısı

ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, 23 Temmuz'da Sudan hükümetini, ateşkes müzakereleri için 14 Ağustos'ta İsviçre'ye davet ettiğini bildirmişti.

Blinken, Cidde müzakere sürecinin önemine ve devam ettirilmesi gerektiğine işaret ederek, ateşkes müzakerelerinin ABD ve Suudi Arabistan tarafından yürütüleceği, aynı zamanda Afrika Birliği, Mısır, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ve Birleşmiş Milletlerin gözlemci olarak katılacağı bilgisini vermişti.

Sudan hükümeti, yeni platforma gerek olmadığı, BAE'nin gözlemci olarak bu görüşmelere katılmama isteği gibi gerekçelerle Cenevre müzakerelerine itiraz etmişti.

Suudi Arabistan'ın Cidde kentinde geçen yıl varılan anlaşmalara bağlı kalınması gerektiğini ifade eden Sudan hükümeti, ABD'nin "isyancı milisleri (HDK) Cidde Bildirgesi'ni uygulamaya zorlama konusunda kararlı olmadığını" savunmuştu.

Cenevre'de 14 Ağustos'ta başlayan görüşmelere HDK heyeti katılmış ama hükümet tarafı katılmamıştı.

ABD'nin Sudan Özel Temsilcisi Tom Perriello, dün yaptığı açıklamada, Sudan'da yaşanan krizle ilgili müzakereleri sürdüreceklerini, krizin aciliyet durumuna göre görüşeceklerini ve bunu da resmi tarihler ve yüz yüze görüşmelerle sınırlandırmak istemediklerini kaydetmişti.

Cidde Bildirgesi

Sudan'da ordu ile HDK arasında çatışmaların durması için Suudi Arabistan'ın Cidde şehrinde taraflar arasında yürütülen görüşmeler sonucunda 11 Mayıs 2023'te "Cidde Bildirgesi" imzalanmıştı.

ABD ve Suudi Arabistan'ın ara buluculuğunda yürütülen görüşmeler yoluyla imza altına alınan bildirgede, Sudan ordusu ve HDK'nin sivillere zarar verecek herhangi bir saldırıdan uzak duracağı belirtilerek, Sudan halkının çıkarlarının iki taraf için öncelik olduğu vurgulanmıştı.

Sudan ordusu, HDK'nin başkent Hartum'da sivil yerleşim yerleri ve kamu tesislerini boşaltmamasını, tekrarlayan ihlalleri gerekçe göstererek temmuzda Cidde'deki görüşmelerden çekilmişti.

Suudi Arabistan, ABD ve Doğu Afrika bloku Hükümetlerarası Kalkınma Otoritesi, 29 Ekim 2023'te çatışan tarafların heyetlerinin tekrar görüşmelere başladığını duyurmuştu. Bu müzakere turu da 4 Aralık 2023'te çıkmaza girip süresiz olarak ertelenmişti.

Sudan'daki iç savaş

Sudan'da 30 yıl süren Ömer el Beşir iktidarının halk ayaklanmasıyla devrilmesi sonrası sivillerin katılımıyla oluşturulan hükümete karşı ortak darbe yapan ordu ve HDK arasındaki güç mücadelesi 16 aydır devam ediyor.

Birleşmiş Milletlere göre, dünyanın en büyük yerinden edilme ve açlık krizinin yaşandığı Sudan'daki çatışmalar sonucu 18 bin 800'den fazla kişi hayatını kaybetti, yaklaşık 10 milyon kişi yerinden edildi ve 25 milyondan fazla kişi insani yardıma muhtaç durumda.