Astana'da 'Üçlü Mekanizma' Uzlaşması! Türkiye, Rusya ve İran Ateşkesi İzleyecek

Kazakistan'ın başkenti Astana'da devam eden Suriye konulu toplantıda Türkiye, Rusya ve İran, Suriye'deki ateşkes ihlallerinin üçlü ortak mekanizmayla izlenmesi ve uygulanmasının sağlanmasında uzlaştı.

TÜRKİYE, RUSYA VE İRAN'DAN ORTAK KARAR

Astana toplantısına katılan kaynaklardan edinilen bilgiye göre, çatışmaların durdurulması ve ateşkes ihlallerinin önlenmesi amacıyla Türkiye, Rusya ve İran arasında mutabakat sağlandı.

Mutabakat, üç ülkenin ortak bir mekanizma kurarak, sahadaki ateşkes ortamını izleme ve uygulanmasını sağlamasını öngörüyor.

KABUL EDİLEN MADDELERDEN BİRİ

Üçlü mekanizmanın anlık izlemelerle ulaştığı bilgilerden hızla tespitte bulunarak, saldırıların durdurulması için taraflar üzerindeki nüfuzunu kullanması bekleniyor.

Uzlaşmanın, taraflar arasında hazırlanan ve bugün yapılması planlanan ortak açıklama çalışmasında kabul edilen maddelerden biri olduğu öğrenildi.

Ancak açıklamaya henüz son halinin verilmediği bilgisine ulaşıldı.

TÜRKİYE MUHALİFLERİN GARANTÖRÜ

Astana görüşmelerinin ana gündem maddesini, Türkiye ve Rusya'nın garantörlüğünde 30 Aralık'ta ilan edilen ateşkesin güçlendirilmesi, yoğun ateşkes ihlallerin önüne geçilmesi oluşturuyor.

Türkiye muhaliflerin, Rusya ise rejim güçlerinin garantörlüğünü üstlenmişti. Ancak Esed ordusu ve İran destekli yabancı gruplar ateşkesi yüzlerce kez ihlal etmiş, muhalifler de saldırılara yer yer mukabele etmişti.

SALDIRILAR SÜRÜYOR

Dün de toplantının başladığı saatlerde rejim güçleri Şam, Dera, Hama, Halep ve Lazkiye'de muhaliflerin kontrolündeki bölgelere kara ve hava saldırıları düzenledi.

Suriye'deki AA muhabirleri, söz konusu bölgelerde saldırıların geceden bu yana sürdüğünü bildirdi.

ZİRVEDE GÜNÜN ÖNEMLİ GELİŞMELERİ

* Muhalefet temsilcisi, toplantının ardından herhangi bir bildiri veya deklarasyon imzalanmayacağını açıkladı.

* Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Astana'da devam eden Suriye Zirvesi ile ilgili Rus mevkidaşı Sergey Lavrov'la görüştü.

* BM Suriye Özel Temsilcisi, Türkiye, Rusya ve İran'ın silahlı çatışmaların kesilmesi konusunda anlaşmaya yakın olduklarını duyurdu. BM temsilcisi Mistura, "Çatışmaları gerçekten sonlandıracak katı bir deklarasyon üzerinde çalışıyoruz. Bu bir kağıt parçası değil ama çatışmaları durduracak ve hayatları kurtaracak. Son anlaşmadan uzak değiliz." dedi.

ASTANA ZİRVESİ NEDEN ÖNEMLİ?

Astana toplantısı, Suriye'de 6 yıllık iç savaşta askeri muhalefet, rejim, İran ve Rusya'nın ilk kez uluslararası bir toplantıda bir araya gelmesi açısından önem taşıyor.

Daha önce siyasi muhalefetin katıldığı uluslararası görüşmelere, Suriye askeri muhalefetinin geniş bir katılım sağlaması da dikkatleri çekti.

Ankara'da Türk yetkililerin askeri muhalefetle haftalardır süren toplantılarında gruplar arasında ortak tutum alma konusunda görüş birliği sağlanmıştı. Diğer taraftan, Astana'ya gelmeyen bazı askeri gruplar da ateşkes sürecine uyarak, sahada yapıcı bir tutum izlemeye devam ediyor. Muhalif gruplar, Esed ordusu ve rejim yanlısı yabancı terörist grupların yoğun saldırılarına karşı yer yer meşru müdafa çerçevesinde mukabelede bulunuyor.

DİYALOG KÖPRÜSÜ

Türkiye, Astana toplantısı öncesinde askeri gruplar ile Rus yetkilileri birçok kez buluşturarak yüzyüze görüşmeler yapılmasını sağladı. Bu görüşmelerde, Suriye'deki çatışmaların durdurulması amacıyla taraflar arasında diyalog köprüsü inşa edilmiş oldu.

Türkiye'den Dışişleri Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Sedat Önal, İran'dan Dışişleri Bakan Yardımcısı Hüseyin Cabiri Ensari başkanlığında heyetlerin bulunduğu Astana'da, ABD yönetimi Astana Büyükelçisi George Krol ile temsil ediliyor. Rus tarafı adına görüşmelerde Devlet Başkanı Vladimir Putin'in Suriye Özel Temsilcisi Alexander Lavrentiev ile Dışişleri Bakan Yardımcısı Mikhail Bogdanov görüşmelerde yer alıyor. Müzakerelerde Esed rejimi adına masada Birleşmiş Milletler'deki temsilcisi Beşar el-Caferi bulunurken, Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri'nin Suriye Özel Temsilcisi Staffan de Mistura da çalışmalara katılıyor.

Kazakistan Dışişleri Bakanlığı iki gün olarak planlanan görüşmelerin TSİ akşam saatlerinde tamamlanmasının beklendiğini açıklamıştı. Ancak toplantıya katılan taraflar gerekmesi halinde görüşmelerin uzatılabileceğini bildiriyor.