Sfenksli Bazalt Ortostat Evine Döndü

Bulgaristan'a götürülmek istenirken 2007 yılında sınır kapısında ele geçirilen sfenksli ortostat, sergilenmek üzere Gaziantep Müze Müdürlüğü'ne teslim edildi.

Edirne'nin Lalapaşa ilçesi Hamzabeyli Sınır Kapısında Bulgaristan'a götürülmek istenirken 5 Mayıs 2007 tarihinde ele geçirilen bazalt taştan yapılan sfenksli ortostat, Edirne Müze Müdürlüğü'ne teslim edilmişti. 11 yıl sonra tarihi eser, Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü tarafından Gaziantep Arkeoloji Müzesinde sergilenmek üzere Gaziantep'e gönderildi. Kısa bir zaman içinde bakımı yapılacak olan eserin müze teşhirinde sergileneceği belirtildi.

Sfenksli Ortostat

Bazalt taştan yapılmış olan sfenksli ortostat; 76 cm boyunda, 84 cm eninde ve 20-28 cm kalınlığındadır. Dörtgen ortostat bloğun ön yüzünde, üstte birbirleriyle bağlantılı on dört nar silsilesinin altında, kabartma halinde, profilden, sakallı insan erkek başlı, kanatlı, aslan gövdeli, yılan kuyruklu, yürür halde bir sfenks betimlemesi yer almaktadır.

Başında boynuzlu bir külah bulunan, badem gözlü, bukleli uzun sakallı, dalgalı ve bukleli uzun saçlı olan erkek başı ani bir geçişle kanatlı bir aslan gövdesinin üzerine yapılmıştır. Aslan şeklinde yapılmış olan gövdenin göğüs kısmına ise üst üste binen pul yapılmıştır. Ön ayakların iç kısım başlangıcından gövde gerisine doğruda altı adet kanat yapılmıştır. Kanat uzunluğu gövdeyi geçerek, yukarıya doğru kıvrılmış, bir kısmı kırık ve eksik olan yılan başlı kuyruğun bir kısmını kapatmıştır. Sfenksin kaburgalarını belirtmek için ise dikine beş adet kaburga yapılmıştır. Arka ayakların diz eklemlerine ise noktalı bezeme yapılmıştır.

Sfenksli ortostat bloğunun ön dar kısmında ise görülebildiği kadarı ile bir hayat ağacı ve ağacın tepesinde ise muhtemelen kartal olan bir kuş figürüne yer verilmiştir. Ortostatın arka kısmı kanat ve ayak hizasından kırık ve eksik olup, bu kırık sadece kuyruğun bitiminde bulunan yılan başının tahrip olmasına sebep olmuştur.

Asur ve Arami sanat etkilerinin güçlü bir şekilde yansıtıldığı sfenksli ortostat, Geç Hitit Dönemi yerleşimi olan, Gaziantep ili Nurdağı ilçesi sınırları içerisindeki Sakçagözü Coba Höyükte bulunan ve Anadolu Medeniyetleri Müzesi'nde sergilenen, sakallı, erkek başlı sfenksli ortostat ile bazı ayrıntılar hariç neredeyse bire bir benzerlik göstermektedir.

Yine aynı höyüğe ait ve Anadolu Medeniyetleri Müzesi'nde sergilenen dişi sfenksler ile Zincirli Höyükte bulunan ve bugün Berlin ve İstanbul Arkeoloji müzelerinde sergilenen dişi sfenksler ile de stil ve dönem açsından da birçok benzerlikleri bulunmaktadır. - GAZİANTEP