Şeyh Hasina Vecid'in St. Martin Adası iddiası

Bangladeş'te protestoların ardından ülkesini terk eden eski Başbakan Şeyh Hasina Vecid'in ABD'nin Bengal Körfezi'ndeki St. Martin Adası'nı ele geçirmeye çalıştığı iddiası üzerine, adanın stratejik konumunun önemi gündeme geldi.

Bengal Körfezi'nin kuzeydoğusunda yer alan 3 kilometrekarelik karaya sahip sıradan bir mercan adası olan St. Martin'de yaklaşık 8 bin kişi yaşıyor.

Dünyanın en işlek deniz ticaret yollarından biri olan Malakka Boğazı'na yakın konumda bulunan ada, Hindistan cevizi ağaçlarının bolluğu nedeniyle yerel halk tarafından "Narikel Jinjira" olarak anılıyor.

St. Martin Adası, Bangladeş'in tek mercan adası olma özelliğini taşıyor.

Boyutuna rağmen ada, Bengal Körfezi içinde canlı mercan resifleri, çeşitli deniz yaşamı ve nadir kuş türleri dahil zengin biyolojik çeşitliliğiyle tanınıyor.

Ada sakinleri, balıkçılık, pirinç ve Hindistan cevizi yetiştiriciliği ve turizmden geçimlerini sağlıyor.

Adadaki kurulacak bir üs Bengal Körfezi'ni denetleme imkanı sunacak

St. Martin Adası'nın Malakka Boğazı yakınlarındaki konumu nedeniyle üzerinde kurulacak askeri bir üssün, herhangi bir ülkeye Bengal Körfezi'ni denetleme imkanı sunacağı ifade ediliyor.

Adanın konumu aynı zamanda bölgedeki ticari ve askeri faaliyetlerin takip edilmesini mümkün kılıyor. Bu da adayı, üs kurmak isteyen ABD ve Çin gibi ülkeler için daha arzu edilir bir nokta haline getiriyor.

St. Martin Adası, stratejik konumunun yanı sıra Bangladeş için önemli bir ekonomik kaynak olarak görülüyor.

Ada, Bangladeş'in Münhasır Ekonomik Bölgesi'nde bulunduğu için Dakka, balık, petrol ve doğal gaz gibi kaynaklara erişim sağlayabiliyor.

St. Martin Adası'na ilişkin bölgede yaşanan egemenlik anlaşmazlıklar

Tarih boyunca bölgedeki ülkeler arasında birçok anlaşmazlıklara yol açan St. Martin Adası, 1947'de Pakistan kontrolü altına girerken, 1971'de Bangladeş'e devredildi.

Adanın Myanmar kıyılarına sadece 8 kilometre uzaklıkta yer alması, Dakka ile Nepido arasında, özellikle deniz sınırları ve çevredeki sularda balıkçılık hakları konusunda uzun süredir devam eden toprak anlaşmazlıklarına yol açıyor.

Bangladeş ile Myanmar arasında 1974 yılında imzalanan ve adanın Bangladeş toprağı statüsünü teyit eden anlaşmaya rağmen bu konudaki tartışmalar devam ediyor.

ABD'nin St. Martin Adası'na ilgisi

Stratejik konumu nedeniyle ABD'nin St. Martin Adası'nda kontrol sağlamayı istediği söylentileri uzun zamandır bulunuyor.

Bu küçük ada üzerindeki hakimiyetin, ABD'nin önemli deniz nakliye yolları üzerindeki kontrolünü artırması ve bölgede daha fazla nüfuz elde etmesini sağlayacağı ifade ediliyor.

Eski Başbakan Şeyh Hasina da protestolar üzerine ülkesini terk ettikten bir süre sonra verdiği röportajda, 2023'te Bangladeş Milliyetçi Partisinin (BNP) seçimleri kazanması karşılığında adayı satın almayı ve askeri üs inşa etmeyi planladığını iddia ederek, BNP'nin adayı, ABD'ye satacağını öne sürdü.

ABD'nin adadaki varlığının özellikle Çin'in tarihi İpek Yolu güzergahındaki Doğu-Batı ticaretini canlandırmayı amaçlayan "Kuşak ve Yol Girişimi"ni baltalayabileceği yorumları da yapılıyor.

Şeyh Hasina yıl başında, yabancı bir ülkenin, Bangladeş topraklarında bir üs kurmasına izin vermesi koşuluyla muhalefet koalisyonuna, 7 Ocak'taki seçimleri sorunsuz kazanma teklifinde bulunduğunu ileri sürmüştü.

Hasina, ABD'ye atıfta bulunmadan "teklifin beyaz bir adamdan geldiğini" savunmuştu.

Washington yönetimi ise Dakka ile arasındaki ortaklığa değer verdiğini belirterek, adayı satın alma iddialarını reddediyor.

"St. Martin Adası'nı ABD'ye verseydim iktidarda kalabilirdim"

Bangladeş'te hükümet karşıtı protestoların ardından istifasını açıklayan eski Başbakan Şeyh Hasina Vecid, Hindistan'a gittikten sonra ilk kez konuşmuştu.

Hasina, iktidarı kaybetmesinde ABD'nin parmağı olduğunu ima ederek, "St. Martin Adası'na egemenliğini teslim edip ABD'nin Bengal Körfezi üzerinde hakimiyet kurmasına izin verseydim iktidarda kalabilirdim." ifadesini kullanmıştı.

Ülkede kalması durumunda daha çok ölüm ve yıkımın olacağını belirten Hasina, "Öğrencilerin ölü bedenleri üzerinden iktidarı ele geçirmeyi amaçlıyorlardı ama ben istifa ederek bunu engelledim." demişti.