Senegal'deki Af Yasası Uluslararası Hukuka Aykırı
Afrikajom ve Stanford Üniversitesi, Senegal'deki af yasasının uluslararası hukuka aykırı olduğunu belirten bir rapor yayımladı. Rapor, yasanın adalet arayışını engellediğini ve insan hakları ihlalleriyle suçlananların cezasız kalmasına yol açtığını vurguluyor.
Senegal merkezli düşünce kuruluşu Afrikajom ile Stanford Üniversitesi Hukukun Üstünlüğü Etki Laboratuvarı, Senegal'de 2024'te eski Cumhurbaşkanı Macky Sall tarafından çıkartılan af yasasının, uluslararası hukuka aykırı olduğunu savunan bir rapor yayımladı.
"Adaletin Engellenmesi: Senegal'in Af Yasası" başlıklı raporda, söz konusu yasa, Senegal'in taraf olduğu uluslararası anlaşmalar ve Afrika İnsan ve Halkların Hakları Mahkemesi gibi insan hakları denetim organlarının içtihatları çerçevesinde değerlendirildi.
Af yasasının, mağdurların adalet arayışını engellediği ifade edilen raporda, ayrıca insan hakları ihlalleriyle suçlananların cezasız kalmasına yol açtığı vurgulandı.
Raporda, 2024'te kabul edilen yasanın, Senegal'in ciddi insan hakları ihlalleriyle suçlanan kişilere koşulsuz dokunulmazlık sunduğu, bu durumun da cezasızlığın pekişmesine yol açtığı kaydedildi.
Adaletin sağlanabilmesi için af yasasının iptal edilmesi gerektiği savunulan raporda ayrıca, insan hakkı ihlalleri mağdurlarına tazminat ödenmesi ve ihlallerin faillerinin adalete hesap vermesi gerektiğine dikkat çekildi.
Raporda değerlendirmelerine yer verilen Afrikajom kurucusu Alioune Tine de "Af yasası, 2024 seçimlerinin huzurlu geçmesini sağladı ancak 2021 ile 2024 arasında işlenen ciddi insan hakları ihlallerinin yarattığı derin yaraları sarmıyor. Mağdurların hak ettikleri adalete erişmesi için adım atılmalı." ifadesini kullandı.
Tine, yasanın koşulsuz dokunulmazlık sunması nedeniyle Senegal'deki cezasızlık kültürünü de normalleştirdiğini kaydetti.
Stanford Hukuk Fakültesi'nde profesör olan Hukukun Üstünlüğü Etki Laboratuvarı Direktörü Amrit Singh de "Son yıllarda pek çok ülkede diktatör yönetimler olmasına rağmen Senegal kıl payı bu riskten kurtuldu ancak af yasası, Senegal'in demokrasi ve insan hakları konusundaki itibarını zedeliyor." yorumunu yaptı.
Tartışmalı af yasası
Senegal'de meclis, Mart 2024'te, 1 Şubat 2021 ile 25 Şubat 2024 tarihleri arasında siyasi protestolarla bağlantılı suçlara yönelik af yasasını kabul etmişti.
Yasa, eski Cumhurbaşkanı Sall'ın seçimi erteleme isteği sonrası yükselen tansiyonu düşürerek, 2024 Mart'taki cumhurbaşkanlığı seçiminin sükunet ortamında yapılabilmesine olanak tanımıştı.
O dönem hapiste olan mevcut Cumhurbaşkanı Bassirou Diomaye Faye ve Başbakan Ousmane Sonko, yasa sayesinde seçime 10 gün kala cezaevinden çıkmıştı.
Yasa iptal edilebilir
Söz konusu tarihlerde tutuklanan protestocuların serbest kalmasını sağlayan yasa, aynı zamanda muhalefet liderleri ve devlet yetkililerine de işledikleri insan hakları ihlallerine karşı af içeriyor.
Uluslararası insan hakları örgütleri, yasanın kapsadığı sürede 40'tan fazla göstericinin öldürüldüğünü, 1000'in üzerinde kişinin ise keyfi olarak tutuklandığını ve işkenceye uğradığını savunuyor.
Kasım 2024'teki genel seçimde mecliste çoğunluğu sağlayan Cumhurbaşkanı Faye ve Başbakan Sonko'nun partisi PASTEF, af yasasını iptal etme yetkisine sahip.
Başbakan Ousmane Sonko, 27 Aralık 2024'teki açıklamasında, hükümetin af yasasını iptal etmek için yasal düzenleme yapacağını duyurmuştu.
