Sayıştay, MTA'daki Giyim Yardımları ve KDV Uygulamaları Üzerine Eleştirilerini Açıkladı

Haber: Melis Yıldırım

(ANKARA) - Sayıştay, 2023 yılı Maden, Tektik ve Arama Genel Müdürlüğü (MTA) Denetim Raporu'nda; MTA'da koruyucu giyim malzemesi yardımlarının ayni olarak verilmesi yerine PTT Kart üzerinden verildiği, söz konusu yardımların açık arazi şartlarında sahada görev alan ve almayan ayrımı olmaksızın üst yönetim kademesi dahil tüm personele verildiğini tespit etti. Raporda, "PTT Kart üzerinden giyim yardımı dağıtımı uygulamasının önceki senelerde de yapıldığının anlaşıldığı, sahada çalışan-çalışmayan ayırt etmeksizin tüm personele PTT Kart üzerinden sağlanan bu imkanın her yıl tekrar edilerek adeta bir maaş unsuru ve kazanılmış özlük hakkı algısına sebep olacak şekilde yapıldığı, PTT Kart ile alışveriş yapılabilecek firmaların listesi incelendiğinde koruyucu giyim malzemesi temin edemeyecek firmaların bulunduğu, söz konusu firmaların daha çok günlük giyim malzemesi tedariki ile iştigal ettiği tespit edilmiştir" denildi.

Sayıştay'ın 2023 yılı MTA Denetim Raporu yayınlandı. Rapora göre, 2022 mali yılı sonu bütçe ödeneği 1 milyar 733 milyon 566 bin 829 lira 91 kuruş olan MTA'ya, 2023 yılında toplam 3 milyar 311 milyon 129 bin 569 lira ödenek tahsis edildi.

Mali rapor ve tablolara verilen görüş ile ilgili olan bulgular bölümünde, Katma Değer Vergisi'ne (KDV) ilişkin hatalı uygulamalar neticesinde kurum hesaplarında yüksek tutarlı ve sürdürülemez boyutta devreden KDV oluştuğu tespitine yer verildi. Söz konusu tespite ilişkin şu değerlendirme yapıldı:

"KDV hesabının borç kalanında yer alan ve aktarılan tutar 1 yılda yüzde 100'e yakın artış gösterdi"

"Ticari faaliyet kapsamına girmeyen mal ve hizmet alımları ile yapım işlerine ilişkin ödenen KDV'nin indirim konusu yapılmasının mümkün olmamasına rağmen 191 indirilecek KDV hesabına kaydedilmek suretiyle indirim konusu yapıldığı tespit edilmiştir. Buradan hareketle, yapılan harcamaların katma değer vergisi ile ilişkisinin doğru kurulmaması sonucunda indirilecek katma değer vergisinin yüksek boyutlara ulaşıp, verginin dönemler arasında yüksek tutarlı olarak devretmesine sebebiyet verildiği görülmüştür.

190 devreden KDV hesabının borç kalanında yer alan ve dönemler itibarıyla aktarılan tutarın 1 yılda 266 milyon 739 bin 961 lira 26 kuruştan 520 milyon 918 bin 78 lira 65 kuruşa ulaşarak yüzde 100'e yakın bir oranda artış gösterdiği görülmektedir. Bu durum, KDV hesabının hatalı kullanımının sürdürülemez olduğunun bir diğer göstergesidir."

"PTT Kart ile alışveriş yapılabilecek firmalar arasında koruyucu giyim malzemesi temin edemeyecek firmalar var"

Mali rapor ve tablolara verilen görüş ile ilgili olmayan bulgular arasında, MTA'da koruyucu giyim malzemesi yardımlarının ayni olarak verilmesi yerine PTT Kart üzerinden verildiği, söz konusu yardımların açık arazi şartlarında sahada görev alan ve almayan ayrımı olmaksızın tüm personele verildiği tespiti yer aldı. Tespite ilişkin şu detaylara yer verildi:

"-MTA'da 2023 yılında KKD (Kişisel Koruyucu Donanım ve Demirbaş Giyim Eşyası) yardımı dağıtımının, 4734 Kamu İhale Kanunu 3/o istisna maddesi kapsamında PTT A.Ş. ile yapılan sözleşme karşılığında ve PTT tarafından her bir personel için tahsis edilen 'PTT karta' yüklenen limit çerçevesinde, personelin giyim malzemesinin kartın geçtiği AVM ve mağazalardan alışveriş sırasında karşılanması usulüyle yapıldığı,

-Bu şekilde personele yapılan yardımın kişi başı belli bir tutarda olduğu,

-PTT Kart ile kişi başına olacak şekilde tanımlanmış tutar karşılığında hangi giyim malzemesi alındığına dair bir kontrol yapılmadığı,

-Söz konusu meblağın yukarıda sayılan şartlardan olan 'Fabrika, atölye, laboratuvar, maden ocakları, sanayi tesisleri ve akaryakıt istasyonları ile petrol boru hatlarında görev yapan personel olacak veya açık arazi şartlarında görev yapan personel olacak' şartını sağlayan personel olup olmadığına bakılmaksızın merkezi birimlerde çalışan üst yönetim kademesi dahil kadro ve görev unvanı, çalışma koşulları vb. hiçbir ayrım gözetmeksizin tüm personele dağıtıldığı,

-2023 yılı görevlendirme belgeleri ile bu şekilde PTT Kart üzerinden giyim yardımı alanların sayısal bilgileri üzerinden yapılan denetimde bazı personelin toplu sözleşme çerçevesinde hiç görevlendirmesi olmaksızın, bazılarının da görevlendirme şartlarının toplu sözleşmede belirtilen mahallerden olma şartını taşımamasına rağmen giyim yardımından yararlandığı,

-Bu şekilde 2023 yılında sahada hiçbir görev almamış kişiler bulunduğu ve bu kişilere de sahada zorlu ve riskli ortamda görevlendirilenler ile aynı haklar tanındığı, bu uygulamanın farklı ortamlarda çalışan personeller arasında mukayesesinde çok daha dezavantajlı ortamlarda çalışan personel aleyhine adaletsiz bir durum da arz ettiği,

-PTT Kart üzerinden giyim yardımı dağıtımı uygulamasının önceki senelerde de yapıldığının anlaşıldığı, sahada çalışan-çalışmayan ayırt etmeksizin tüm personele PTT Kart üzerinden sağlanan bu imkanın her yıl tekrar edilerek adeta bir maaş unsuru ve kazanılmış özlük hakkı algısına sebep olacak şekilde yapıldığı,

-PTT Kart ile alışveriş yapılabilecek firmaların listesi incelendiğinde koruyucu giyim malzemesi temin edemeyecek firmaların bulunduğu, söz konusu firmaların daha çok günlük giyim malzemesi tedariki ile iştigal ettiği tespit edilmiştir."

"Sondaj hizmet alımlarında süresi dini bayramlara rastlayan işlerde cezasız süre uzatım kararı verilmiş"

Sayıştay, MTA tarafından ihale edilen sondaj hizmet alım işlerinde, süre uzatımı ve teknik şartname düzenlenmesi konularında mevzuata uygun olmayan işlemler yapıldığını da tespit etti. Raporda söz konusu bulguya ilişkin, "İdare tarafından yapılan sondaj hizmet alımları incelendiğinde süresi dini bayramlara rastlayan işlerde cezasız süre uzatım kararı verildiği görülmüştür. Olumsuz hava koşulları (kar, don, şiddetli yağmur, sel) nedeni ile çalışma yapılamaması halinde, çalışma yapılamayan günlerin sözleşme süresi sonuna cezasız ek süre olarak ilave edileceğine ilişkin teknik şartname hükmünün sözleşmelerin 'süre uzatımı verilecek haller ve şartları' başlığı altında yer almadığı görülmüştür. Sondaj hizmet alımlarının teknik şartnamesi ile belirlenen sondaj sayısı, derinliği ve konumlarına İlişkin bilgiler ile kabulü yapılan sondaj sayısı, derinliği ve konumlarında farklılıklar olduğu görülmüştür" değerlendirmesi yapıldı.