SAAT MEKANİZMASI ÇALINAN KULEDE GERİYE SADECE 'ÇAN' KALMIŞ

ANTALYA'nın simgelerinden Saat Kulesi'nin restorasyonunda, 22 metrelik kulenin tepesine 19'uncu yüzyıl başlarında takılan orijinal saatin çalınıp, yerine plastik saat takıldığının ortaya çıkması üzerine yapılan araştırmada, orijinal parçalardan sadece çan bulunabildi. 1985'te tamirini yaparken orijinal mekanizmasını en son gören Recep Gürgen (75), saatin orijinaline uygun yeniden yapımı için çalışmalara başladı.

Tarihi Kaleiçi'nin ana giriş kapısındaki Antalya'nın simgelerinden Saat Kulesi, 1901 yılında Alman imparatoru Kaiser Wilhelm'in, 2'nci Abdülhamid'in tahta çıkışının 25'inci yılı şerefine hediye ettiği 25 saatten biri için Bizans sur burçları üzerine inşa edildi. Saat sonrasındaki yıllarda birçok kez arızalandı, tamir gördü. En son şubat ayında Saat Kulesi'nde başlatılan restorasyonda, orijinal saatin çalındığı, yerine plastik saat takıldığı ortaya çıktı.

SON TANIK RECEP GÜRGEN

Antalya Valiliği öncülüğünde gerçekleştirilen restorasyonda, orijinal saatin kayıp parçalarının araştırması sürerken, diğer taraftan da Türkiye'deki tarihi saatlerin onarımı konusundaki ender ustalardan biri olan Recep Gürgen'in, 1985 yılında saati tamire geldiğinde orijinal mekanizmaları gören son tanık olduğu belirlendi. Gürgen'le irtibata geçen yetkililer, saatin yeniden orijinal haliyle restorasyonu için çalışma başlattı.

ORİJİNALİNE UYGUN YENİDEN YAPILACAK

İzmit, Galataport gibi birçok tarihi saatin tamiri ve restorasyonunu gerçekleştiren Gürgen, Antalya'ya gelerek, Antalya Valiliği Kültür Varlıkları Birim Müdürü Cemil Karabayram ile birlikte Vali Ersin Yazıcı'yla görüştü ve ardından Saat Kulesi'nde incelemede bulundu. Yapılan toplantıda, Gürgen başkanlığında oluşturulan uzman ekip tarafından saatin, kulenin restorasyon sürecinde orijinaline uygun şekilde yeniden yapımı kararlaştırıldı.

ORİJİNAL MAKİNESİ 1985'TE KULEDEYDİ

1985 yılında saatin tamirini yaptığını açıklayan Recep Gürgen, 'Geldiğimde saat yine orijinalinden ayrılmış haldeydi. Yine mekanik makinesi çalışmıyordu, Saat Kulesi'nin içindeydi. O makinenin tamirini, çalar hale getirilmesini istedim fakat o zamanki yönetim bunu kabul etmedi. Ben daha önce değiştirilmiş olan saatlerin makinelerini çalışmaz haldeyken restorasyonunu yapıp çalışır hale getirdim. Bugün yapılması gereken o zaman yapılsaydı belki bugüne gelinmezdi. Ama bugün maalesef duydum ki; saatin makinesi içerisinde yok. Bunun çaresine bakacağız şimdi" dedi.

'SADECE SAATİN SES VEREN KAMPANASI VAR'

Bir saatin hangi parçalardan oluştuğunu bildiğini belirten Gürgen, 'Şu anda ancak eksiklerini görüyoruz. Eksik değimiz şeyde her şey eksik. Bir tek saatin ses veren kampanası (çan) ile sesi meydana getiren çekici mevcut. Başka herhangi bir şey yok. Şimdi orijinal haline getirmek için bütün bu mekanik aksamın meydana gelmesi lazım. Yani hiç olmaması, aynısı yapılamaz anlamına gelmez. Çünkü saat icat edileli 400- 500 sene oldu. O bakımdan herhangi bir eksiğimiz yok. Bunun nasıl yapılacağı, benim danışmanlığımla meydana getirilecektir" diye konuştu.

'ORİJİNAL HALİNE GETİRECEĞİZ'

Vali Ersin Yazıcı'nın yakından ilgilendiğini ve eski haline döndürüleceğinden çok mutlu olduğunu anlatan Gürgen, 'Bunu yapabilme şansımız var bugün için. Bunu eski haline getireceğiz ve sadece saatin mekanizması değil, daha önce üzerinde hiç olmaması gereken bir çember ve görüntü kirliliği var. Onu da eski orijinal haline getireceğiz. Orada görülen, sonradan resmen gri bir başka renk, bir metal parçaya gerek yok. Bunun orijinali öyle değildi ve biz orijinal haline getireceğiz. Bu bakımdan herhangi bir eksiklik yok, bunların hepsini yapabileceğiz" ifadelerini kullandı.

'YENİDEN BU MEYDANIN SESİ VE GÖRÜNTÜSÜ OLACAK'

Saatin orijinal haline döndürülmesiyle ilgili sürecin kulenin restorasyonuyla birlikte gerçekleşeceğini ifade eden Gürgen, şunları söyledi:

'Bu tür yerlerde bir irade gerekiyor, çünkü bunun sahibi birkaç kurum. Ama esas sorumluluk valinin buna eğilmiş olması ve her şey için kendi iradesini ortaya koyarak bunu eski haline getirmeye çalışması çok önemli. Dolayısıyla vali beye teşekkür etmek lazım. Çünkü çok önemli bir karar veriyor. Herkes en kolayına bakıyor ama bu zor bir iş, fakat başarılacak ve yeniden bu meydanın sesi ve görüntüsü olacak."

KAYIP PARÇALARIN ARAŞTIRMASI SÜRÜYOR

Antalya Valiliği Kültür Varlıkları Birim Müdürü Cemil Karabayram ise Vali Ersin Yazıcı başkanlığında yapılan toplantıyla saatin orijinaline uygun şekilde yeniden inşası için çalışmalara başladıklarını söyledi. Kayıp parçalara ilişkin arşiv taramalarına devam ettiklerini de anlatan Karabayram, 'En kısa sürede bütün bilimsel taramalar yapıldıktan sonra saatimizi Saat Kulesi'ne yerleştirmeyi planlıyoruz. Orijinal saatin en son mekanizmalarının yerinde olduğunu bilen bir tanığımız var, o da Recep Gürgen. 1985, 1988'e kadarki verilere göre saatin burada olduğunu düşünüyoruz. Saat Kulesi 2018 yılına kadar Büyükşehir Belediyesi'nin mülkiyetinde. 2018 yılında bu haliyle Vakıflar'a devroluyor. O zaman bakılması gereken en önemli yer belediye arşivleri. Burada Büyükşehir Belediyesi'ne büyük görev düşüyor, arşivlerinin çok iyi taranması gerekiyor. Bizim de orada bir arşiv taramamız olacak" diye konuştu.