Rumuz Goncagül' Sansürüne, Varisinden Tepki

Antalya'da, içeriğindeki 'muhabbet tellalı' kelimesinin 'p.....k' anlamına geldiği gerekçesiyle İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü komisyonunun izin vermediği 'Rumuz Goncagül' adlı tiyatro oyununun yazarı Oktay Arayıcı'nın eşi ve varisi Semiha Arayıcı, komisyon üyelerinden birine 'Sansürcüsünüz' diyen öğretmene kademe durdurma cezası verilerek başka bir okula sürgün edilmesini, 'Çarpık hastalıklı zihniyet' olarak nitelendirdi.

Türk tiyatrosunun toplumcu- gerçekçi çizgideki önemli oyun yazarlarından Oktay Arayıcı'nın 1977'de yazdığı ve en bilinen oyunlarından 'Rumuz Goncagül'e, Antalya'da Kepez İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü Eser İnceleme Komisyonu'nca, oyun içindeki 'muhabbet tellalı' kelimesinin 'p....k' anlamına geldiği gerekçesiyle izin verilmemesine, 1985 yılında vefat eden Oktay Arayıcı'nın eşi ve varisi Semiha Arayıcı tepki gösterdi. Arayıcı, karar karşısında hayretler içinde kaldığını söyledi.

SEZEN AKSU VE TÜRKAN ŞORAY DA OYNADI

İngilizce öğretmeni Barış Aksoy'un, aynı okulda komisyonda görevli edebiyat öğretmeni Nergiz Ö.'ye 'Sansürcüsünüz' dediği için kıdem durdurma cezası verilmesi ve başka bir okula sürgün edilmesini 'Çarpık hastalıklı zihniyet' diye nitelendiren Semiha Arayıcı, yıllarca TRT'de bu filmin ve oyunun yayınlandığını, devletin de o zaman suç işlediğini söyledi.

Arayıcı, Sezen Aksu'nun bu oyunun fotoromanında oynadığını, Türkan Şoray'ın ise filminde başrolde yer aldığını aktardı.

İLK ANKARA'DA SAHNELENDİ

Kepez İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü'nün komisyon kararını 'Olamayacak bir uygulama biçimi' diye nitelendiren Semiha Arayıcı, eşinin 'Nafile Dünya' oyununun 12 Mart dönemindeki sıkıyönetim, sansürcü zihniyet tarafından İzmir'de yasaklandığını, ancak 'Rumuz Goncagül' adlı oyununun yıllarca devlet, belediye ve lise tiyatrolarında sahnelendiğini kaydetti. İlk kez Ankara Sanat'ta sahnelenen Rumuz Goncagül'ün kapalı gişe oynadığını belirten Semiha Arayıcı, o dönem Uğur Mumcu ve birçok yazar, tiyatro eleştirmeninin oyun için çok güzel yazıları olduğunu dile getirdi.

ÇIKAR İLİŞKİSİNE DAYALI EVLİLİĞİ ANLATIYOR

Rumuz Goncagül'ün o dönem ekonomik çıkarlar ön planda tutularak, çıkar ilişkilerine dayalı yanlışlıkları vurguladığını belirten Semiha Arayıcı, şunları söyledi:

"Burada müstehcenlik yoktur. Evlilik kurumunun çıkar ilişkilerine dayandırılmıştır. Mektupla talip bulunur. Ekonomik çıkarlar ön planda tutularak yapılan evliliklerin yanlışlıklarını vurgular. ve onu resmeder, ortaya çıkarır. Böyle bir yaklaşım sonucu çıkabilecek terslikleri resmeder. Burada müstehcen bulunan durum da 'muhabbet tellalı' diye oyunda geçer. Çıkar bilmem ne adına kadının bedenini kötü şekilde kullanan bir durumu sergiler. Bu müstehcenlik değildir. Zaten bu oyuna müstehcen diyen zihniyet, oyun metnini kesinlikle okumamıştır. Bu kadın ve insan haklarına yapılmış bir suçtur. Böyle bir yaklaşım trajikomik, şaşkınlık içindeyim."

'ÇARPIK VE HASTALIK ZİHNİYET'

Bunu sansürleyen zihniyetin, 'hamile kadın sokağa çıkarsa tahrik eder' gibi çarpık bir zihniyetin yaklaşımı olduğunu dile getiren Arayıcı, "Eşim adına, bu oyun yazılırken sahnelenirken, şahit olduğum olayları düşündükçe inanamıyorum. Bu onların kafalarındaki zihniyetin bir yansımasıdır. Kadını cinsellik objesi gören, yasakları getiren bakış açısıyla oyuna müstehcen diyorlar. Çok ayıp. Bu oyun halen devlet tiyatrolarında oynanmaya devam ediyor. Birçok lise için birincilik ödülü alındı. O zaman geriye dönüp bakıldığında milli eğitim bakanlığı suç işledi" diye konuştu.

MİLLİ EĞİTİM'DEN SAVUNMA

Antalya Milli Eğitim Müdürlüğü'nden yapılan açıklamada ise Atatürk Endüstri Meslek Lisesi'nde sahnelenmek üzere, Kepez İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü Eser İnceleme Komisyonu'na gönderilen, ancak 'eğitim öğretimin mana ve ruhu ile bağdaşmadığı' gerekçesiyle sahnelenmesine izin verilmeyen Rumuz Goncagül adlı tiyatro oyunuyla ilgili süreç anlatıldı. Öğretmen Barış Aksoy'un komisyon üyesi öğretmen Nergiz Ö.'ye, öğretmenler odasında arkadaşlarının önünde 'sansürcü, yasakçı, gerici vb' hakaret içeren sözler sarf ettiği, 'televizyonlara gazetelere düşeceksin' diye tehdit ettiği iddialarına dayalı olarak şikayet geldiği belirtilen açıklamada, "Bunun üzerine açılan soruşturmada disiplin yönünden '1 yıl kademe ilerlemesinin durdurulması', idari yönden de Atatürk Anadolu Lisesi'nden, Aksu Anadolu Lisesi'ne atamasının yapıldığı belirtildi. - Antalya