Özhaseki: "Kentsel Dönüşümde Öncelik, Yerinde Dönüşüm Olmasıdır"

Çevre ve Şehircilik Bakanı Mehmet Özhaseki, "Şehircilikte yeni vizyonumuz; insan ve varlık odaklı, doğal kaynaklarını koruyan, tarihi ve kültürel varlıkları gözeten, dönüşüm fırsatını değerlendirerek şehirlerimizi afetlere hazır hale getiren, yenilikçi ve özgün, katılımcı, şeffaf ve çözüm odaklı ilkeler üzerine inşa edilmiştir." dedi.

Özhaseki, Bakanlıkça "Şehircilikte Yeni Vizyon" temasıyla ocakta başlayan Şehircilik Şurası'nın Sheraton Otel'de düzenlenen Sonuç Bildirgesi Toplantısı'na katıldı.

Program, AK Parti Genel Başkan Yardımcısı Çiğdem Karaaslan moderatörlüğünde yapılan ve komisyonlardaki akademisyenlerin katıldığı Şehircilik Şurası Kapanış Paneli ile başladı.

Panelin ardından şuranın sonuç bildirgesini açıklayan Özhaseki, 2050'de dünya nüfusunun üçte ikisinin, Türkiye nüfusunun ise büyük çoğunluğunun şehirlerde yaşayacağının öngörüldüğünü belirterek, şehirlerin geçen yüzyılda, büyümenin, sanayileşmenin ve ekonomik gelişmenin lokomotifi olduğunu vurguladı.

Özhaseki, imar ve yapı mevzuatının geliştirilmesi, mekansal planlama pratiğinin etkinleştirilmesi, çevresel kirliliğin önlenmesi için kentsel altyapı yatırımlarının desteklenmesi, farklı gelir grupları için toplu konut üretimi yapılması, organize sanayi bölgelerinin kurulması gibi şehre ve mekana yönelik tedbirlerin uygulandığını aktardı.

Özhaseki, 2009'daki Kentleşme Şurasında da şehirleşme sürecinin geldiği aşamanın mercek altına alındığını ifade ederek yaşam kalitesi, afetlere duyarlı yerleşme, doğal ve kültürel varlıkların korunması, kentsel dönüşüm, teknik ve sosyal altyapı, yerel kalkınma, kentlilik bilinci, katılım ve yerel yönetimler konularında çalışmalar yapıldığını söyledi.

Bakan Özhaseki, Kentleşme Şurasının sonuçları esas alınarak KENTGES Bütünleşik Kentsel Gelişme Stratejisi ve Eylem Planı'nın (2010-2023) hazırlandığını bu kapsamda birçok eylemin de hayata geçirildiğini belirtti.

Türkiye'de kurumsal örgütlenme ve yapılanma, mevzuatta yapılan yeni düzenlemeler, şehirleşme gündeminde yaşanan ulusal ve uluslararası gelişmeler ile belediyelerin hizmet kapasitelerinin geliştirilmesi kapsamında Şehircilik Şurasının düzenlemesinin kararlaştırıldığını ifade eden Özhaseki, "Şehircilikte Yeni Vizyon" teması ile yapılan Şehircilik Şurasında, Türkiye'nin yeni şehirleşme vizyonunun, gelişen ve değişen koşullar çerçevesinde katılımcı bir şekilde belirlendiğini söyledi.

Şehirciliğin yeni vizyonu insan odaklı

Yeni şehirleşme vizyonu kapsamında "Şehirlerimizde Kimlik, Planlama ve Tasarım", "Kentsel Dönüşüm", "Şehirleşme, Göç ve Uyum" ve "Şehirleşmenin Yeni Vizyonunda Yerel Yönetimlerin Rolü" ana başlıklarının belirlendiğini ifade eden Özhaseki, "Şehircilikte yeni vizyonumuz insan ve varlık odaklı, doğal kaynaklarını koruyan, tarihi ve kültürel varlıkları gözeten, dönüşüm fırsatını değerlendirerek şehirlerimizi afetlere hazır hale getiren, yenilikçi ve özgün, katılımcı, şeffaf ve çözüm odaklı ilkeler üzerine inşa edilmiştir." dedi.

Özhaseki, yeni vizyonun doğal, tarihi, kültürel değerleri koruyan, mahalle ve sokak kavramını öne çıkaran, kültürel ve sosyal dokuyu dikkate alan ve şehirlerin kimliğini canlandıran, yöresel kimliği ve özgün değerleri öne çıkaran, akıllı ve yeşil şehirler kavramlarını somutlaştıran, dönüşümü rant aracı olarak görmekten çıkaran, çarpık yapılaşmayı ortadan kaldıran ve dönüşümü harekete geçiren 2023 odaklı bir vizyon olacağını kaydetti.

Şura Sonuç Bildirgesi'nin, Şehircilik Şurasındaki komisyonlarca hazırlanan tespit ve tavsiyelerden yola çıkılarak belirlenen Yeni Şehircilik Vizyonu doğrultusundaki öncelikli konulardan oluşturulduğunu ifade eden Özhaseki, komisyonlarda şehirlerin planlama ve tasarımında medeniyetlerin izleri, milli ve manevi değerler ile geleneksel kültürün öne çıkarılması gereğinin ifade edildiğini aktardı.

Kent kimliğinin ve özgün mekansal dokunun korunması ve geliştirilmesi amacıyla mahalle, aile ve komşuluk kültürü ile toplumsal değerlerin dikkate alınması gerektiğine dikkati çeken Özhaseki, sürdürülebilir mekansal gelişme için şehirlerde çok merkezli, toplu taşıma olanaklarını destekleyecek, erişilebilir, güvenli, afetlere dirençli, enerji etkin ve katılımcı fiziki planlama stratejilerinin geliştirilmesinin önemine işaret etti.

Kimlikli şehirlerin korunması ve geliştirilmesinde tasarımın etkinliğinin artırılarak kentsel tasarım rehberlerinin hazırlanması ve yaygınlaştırılması gereğine vurgu yapan Özhaseki, şöyle konuştu:

"Kentsel koruma ve yenileme alanları için yoğunluk ve yükseklik artışı oluşturmayacak modeller geliştirilmelidir. Kentsel ve kırsal kimliğin birlikte korunması ve geliştirilmesinde yasal, yönetsel ve finansal teşvik mekanizmaları ve programları geliştirilmelidir.

Küçük ve orta ölçekli şehirlerin yerel ve özgün kimlikleriyle çekim merkezi olmalarını sağlayacak plan ve teşvik programları geliştirilmelidir. Planlama ve uygulamalarda, konuların ve kurumların önceliklerinin belirlendiği, koordinasyon hukukunun geliştirildiği, yaşanabilirlik ve sürdürülebilirlik temelli yeni bir şehircilik çerçeve kanunu hazırlanmalıdır. Şehirlerde sektörel amaçlı plan yapımından ziyade, katılım, eşgüdüm, izleme-değerlendirme süreçlerini güçlendiren bütüncül bir planlama anlayışına geçilmelidir.

Yeni şehircilik vizyonu doğrultusunda yaşam kalitesini artırmak üzere ilgili tüm kurumlarla ortak politika oluşturulmalı ve yaşam kalitesi göstergeleri belirlenerek izlenmelidir. Yeni şehircilik vizyonuyla, fikir ve uygulamalarının geliştirilmesini sağlayacak çok paydaşlı ulusal bir araştırma merkezi oluşturulmalıdır.

Yeşil şehir yaklaşımı çerçevesinde şehirlerimizde yeşil altyapı bileşenleri ile doğa ve ekolojik sistemler geliştirilmelidir. Kentsel dönüşüm, planlamadan bağımsız yürütülmemeli ve dönüşüm stratejileri üst ölçekli planlardan başlayarak belirlenmelidir. Kentsel dönüşüm, hak sahiplerine kazanç sağlayan gayrimenkul odaklı ve emsal artışına dayalı bir yaklaşım algısından kurtarılmalı, yaşam, toplum ve çevre unsurlarını ön planda tutan örnekler geliştirilmelidir."

Özhaseki, dört farklı komisyon çerçevesinde ele alınan ve şura kararı niteliği kazanan önerilerin, diğer tespit ve tavsiyelerle birlikte değerlendirileceğini belirterek, şura kararlarının izleme ve değerlendirme sürecinin de başladığını bildirdi.

Bakan Özhaseki, konuşmasının ardından komisyon başkanlarına teşekkür belgesi takdim etti.