Özbekistan, yükseköğrenimde Orta Asya'nın merkezi olma yolunda ilerliyor

Özbekistan, son yıllarda eğitim alanında gerçekleştirdiği reformlarla yükseköğretimde adeta bir dönüşüm yaşıyor.

Son yıllarda eğitim alanında köklü reformları uygulayarak eğitim kalitesinin artırılması ve üniversitelerin uluslararası standartlara uygun hale getirilmesine yönelik önemli adımları atan Özbekistan, üniversite sayısının da artmasını sağlayan bu reformlar sayesinde adeta yükseköğrenimde Orta Asya'nın merkezi olma yolunda ilerliyor.

Yapılan reformlar sayesinde eğitim sisteminin dijitalleştirilmesi, eğitim müfredatlarının iyileştirilmesi ve yabancı dillerin yaygınlaştırılması gibi konularda ciddi ilerlemelerin kaydedildiği ülkede, son 8 yılda 142 yeni üniversitenin kurulmasıyla 2017'de 77 olan yükseköğretim kurumu sayısı 219'a ulaştı.

116'sı devlet, 72'si özel ve 31'i de uluslararası yükseköğretim kurumu statüsünde faaliyet gösteren bu üniversitelerde, özellikle İngilizce eğitim veren programların sayısının hızla artması da Özbekistan'ın eğitim sektörünü daha dinamik hale getirdi.

Yerli ve yabancı öğrenci sayısı çok arttı

Üniversitelerin sayısının artmasıyla yükseköğretime erişimin de önemli ölçüde arttığı ülkede, son 8 yılda lise mezunlarının üniversiteye kayıt oranı yüzde 9'dan yüzde 42'ye yükseldi. Bunun sonucunda üniversiteye giren yıllık öğrenci sayısı 60 binden 200 bine, üniversitelerde eğitim alan toplam öğrenci sayısı ise 250 binden 1,5 milyona ulaştı.

Yaklaşık 38 milyonluk nüfusun büyük bir kısmını gençlerin oluşturduğu ülkede, çok sayıda yerli ve yabancı üniversitenin kurulması yabancı öğrencilerin de bu üniversitelere olan ilgisini artırdı.

Bunun üzerine son 10 yılda ülkedeki yabancı öğrenci sayısı 20 kat artarak 15 bine yaklaştı. Bu öğrencilerin büyük çoğunluğu Orta Asya ülkelerinin yanı sıra Hindistan, Pakistan, Rusya, Çin ve Afganistan gibi ülkelerden gelirken, özellikle 6 bin öğrenciyle Hindistan, Özbekistan'a en çok öğrenci gönderen ülke oldu.

Dünyanın en iyi üniversiteleri ile ortak eğitim programları başlatılacak???????

Son olarak Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev tarafından imzalanan yükseköğretim sisteminin geliştirilmesine ilişkin kararnameyle, 2026'da 300 bin öğrencinin üniversitelere kabulü ve 2030'da toplam öğrenci sayısının 2 milyona çıkarılması hedefleniyor.

Kararnameye göre, ülkedeki en az 10 üniversitenin dünyanın en iyi 1000 üniversitesi arasına girmesi için çalışmalar yapılacak. Dünyanın en iyi 500 üniversitesiyle bilişim teknolojileri, yapay zeka, tıp ve yeşil enerji gibi alanlarda ortak eğitim programları başlatılacak. Ayrıca dünyanın en iyi 100 üniversitesi arasında yer alan yüksek eğitim kurumlarının Özbekistan'da şubelerinin açılması için çalışılacak.

Bu hedeflerin hayata geçirilmesiyle ülkedeki yabancı öğrenci sayısı 5 kat artırılacak ve eğitimden elde edilen yıllık gelir 200 milyon dolara çıkarılacak.

En çok üniversite Taşkent'te

3 milyondan fazla nüfusuyla Orta Asya'nın en büyük ve kalabalık şehri olan Taşkent, bulundurduğu 86 üniversite ile ülkede ve bölgede en çok üniversiteye ev sahipliği yapan şehir olarak öne çıkıyor.

40'ı devlet, geri kalanı özel veya yabancı yükseköğretim kurumlarıyla işbirliğinde kurulan uluslararası üniversitelerin yer aldığı Taşkent'te, ayrıca Yüksek Eğitim, Bilim ve İnovasyon Bakanlığı ile Özbekistan Milli Üniversitesi ve Taşkent Devlet Teknik Üniversitesi gibi birçok yükseköğretim kurumuna ait bina, yurt ve kampüslerin yerleştiği Üniversiteler Semti de bulunuyor.

Kendi idari yönetimine sahip Üniversiteler semti ayrıca öğretmen evleri, öğrenci sanat merkezi, spor tesisleri ve pazar yerleri ile öğrenci lokantalarını barındırmasıyla da dikkati çekiyor.

Türkiye ile gelişen eğitim işbirliği

Özbekistan ile Türkiye arasında yükseköğretim alanındaki işbirliği güçlenerek artıyor.

Ülkede, İstanbul Sağlık Bilimleri Üniversitesi ile Buhara Devlet Tıp Enstitüsünün işbirliğinde kurulan İbni Sina Tıp Fakültesi ve Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu ile Türkiye Odalar ve Borsalar Birliğinin (TOBB) Özbekistan Ticaret ve Sanayi Odası ile işbirliğinde kurduğu Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi (ETÜ) Taşkent Şubesi faaliyetini sürdürüyor.

Mimarlık ve inşaat mühendisliği alanında verilen eğitim kalitesinin artırılması amacıyla hükümet kararıyla farklı dönemlerde Taşkent Mimarlık ve İnşaat Üniversitesi ile Semerkant Devlet Mimarlık ve İnşaat Mühendisliği Üniversitesi rektörlüğüne Türk isimler atandı.

Prof. Dr. Ercan Kahya bir dönem Taşkent Mimarlık ve İnşaat Üniversitesi'nde rektör olarak görev yaparken, Prof. Dr. Çiğdem Canbay Türkyılmaz ise halen Semerkant Devlet Mimarlık ve İnşaat Mühendisliği Üniversitesi Rektörü olarak görevini sürdürüyor.

"Özbekistan'ın yükseköğretimde Orta Asya'nın merkezi haline getirilmesi hedefleniyor"

Özbek eğitimci Humora Mahkamcanova, konuya ilişkin AA muhabirine yaptığı açıklamada, hükümetin son dönemde yükseköğretimin geliştirilmesine yönelik önemli adımlar attığını belirterek "Özbek makamları, eğitim alanında gerçekleştirdiği reformlarla bölgedeki en fazla üniversitenin bulunduğu Özbekistan'ı yükseköğretimde Orta Asya'nın merkezi haline getirmeyi hedefliyor." dedi.

Mahkamcanova, hükümetin eğitim alanındaki reformları hayata geçirerek bölgedeki en kalabalık ve genç nüfusa sahip Özbekistan'da eğitimin kalitesinin artırılmasını ve daha fazla gencin üniversite eğitimi almasını amaçladığını vurguladı.

Özbek eğitimci, ABD, İngiltere, İtalya, Japonya, Türkiye, Malezya ve Singapur gibi 20'ye yakın ülkenin Özbekistan'da ortak üniversite kurması ve ortak eğitim programları düzenlemesinin de yabancı öğrencilerin bu ülkedeki yükseköğretim kurumlarına olan ilgisini daha da artırdığını sözlerine ekledi.