Osmanlı Tarihi Araştırması Ödül Getirdi

Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Murat Tuğluca, Osmanlı tarihçiliğini dünyaya bir disiplin olarak kabul ettiren Prof. Dr. Halil İnalcık adına verilen ödülü almanın gururunu yaşıyor.

Türk Tarih Kurumu tarafından 2016 yılında bastırılan "Osmanlı Devlet-Toplum İlişkisinde Şikayet Mekanizması ve İşleyiş Biçimi" adlı kitabıyla Türkiye Bilimler Akademisi (TÜBA) Halil İnalcık Özel Ödülü'nü Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın elinden alan Tuğluca, İstanbul'daki Osmanlı Arşivinde bulunan Şikayet Defterlerinden 3 bin 500'ün üzerindeki belgeyi inceleyerek başladığı çalışma ile bu başarıya ulaştı.

Tez çalışmasını daha sonra kitap haline getiren Tuğluca, 17. yüzyılın sonunda Osmanlı Devleti'ndeki toplum ve alt idarecilerin şikayet konuları, bunların Divanı Hümayun'a ulaştırılması ve verilen hükümler üzerinde bilimsel araştırma yaparak önemli bir tarihi konuya ışık tuttu.

Fen Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Tuğluca, AA muhabirine, bir meslektaşının tavsiyesiyle geçen yıl ocak ayında TÜBA ödüllerine Osmanlı'daki şikayet mekanizmasını incelediği tez çalışmasını içeren kitabıyla başvurduğunu söyledi.

Telif eserlere verilen Hail İnalcık Özel Ödülü'nü almasından dolayı mutluluk duyduğunu ifade eden Tuğluca, iki sene önce vefat eden İnalcık'ın dünyaya mal olmuş bir tarihçi olduğunu, Osmanlı tarihçiliğini dünyaya kabul ettiren bilim insanı olarak bilindiğini dile getirdi.

Onun çalışmalarıyla bir disiplin olarak Osmanlı tarihçiliğinin dünyada tanındığını vurgulayan Tuğluca, "Türkiye'deki birçok tarihçi de Halil İnalcık'ın çalışmalarını aşmaya, onu geliştirmeye, kaldığı yerden devam ettirmeye çalışmakta. Kitaplarımızın çoğu Halil İnalcık kitaplarıdır. Kütüphanemiz onun kitaplarıyla dolu. Halil İnalcık için özel bir deyim vardır, 'tarihçilerin kutbu' diye. Osmanlı tarihçiliğinin en önemli isminin adıyla bir ödül almış olmak benim için oldukça önemli. Tarihçilerin kutbunun adını taşıyan ödül almak onur verici." dedi.

Tez çalışmasına 2006 yılında başladığını anlatan Tuğluca, şunları kaydetti:

"Bana verilen ödül telif eserlerle yani kitapla ilgili verilen ödüldür. 2010 yılında tamamladığım doktora tezimin kitaplaştırılmış halidir. Doktora tezine Hacettepe Üniversitesi'nde 2006 yılında başladım. 2010 yılına kadar hazırlandı. Sonraki 6 yılda kitabın üzerinde eklemeler, çıkarmalar, düzenlemeler yapılarak kitap formatına dönüştürüldü. Kitap, 2016 yılında Türk Tarih Kurumu tarafından 'Osmanlı'da Şikayet Mekanizması' adıyla yayımlandı. Birinci bölümde şikayet mekanizmasının nasıl bir yöntemle işlediği ele alınmıştır. İkinci bölümde ise '17. yüzyılın sonunda Osmanlı Devleti'nde hangi şikayet konuları yer almıştır, toplum ve alt idareci kesim ne tür konularda şikayette bulunmuştur, bu şikayetler merkeze nasıl ulaşmıştır, merkez bu şikayetlere nasıl çözüm üretmiştir' gibi konuların sorularına cevap aramaya çalıştık."

Osmanlı Devleti'nde şikayetlerin padişaha bağlı olan Divanı Hümayun'a iletildiğini vurgulayan Tuğluca, "Şikayet meseleleri padişah adına çözülmekte idi. Divanı Hümayun'da şikayet konularıyla ilgili kararlar padişah adına alınmaktaydı. Ama padişah bu kararı bizzat almıyordu. Padişah adına divanda çalışan yetkililer şikayet konularını inceliyor, değerlendirme yapıp karar alarak yazdıkları hükmü kişiye teslim ediyorlardı." ifadelerini kullandı.