Osmanlı'nın Arnavutlara Büyük Güveni Vardı"

VEDAT YÜCEBAŞ - Priştine Üniversitesi Arşiv Bölümü öğretim görevlisi Yusuf Osmani, Türkler ile Arnavutlar arasında 600 yılı aşan bir dostluk bulunduğunu belirterek, "Osmanlı'nın Arnavutlara büyük güveni vardı" dedi.

Kosova Arşivleri Genel Müdürü olarak görev yapan, şu anda Priştine Üniversitesi Arşiv Bölümü'nde öğretim görevlisi olan Osmani, AA muhabirine yaptığı açıklamada, şu ana kadar 52 kitabının bulunduğunu, son olarak 1998-99 yılında Kosova'da Sırplar tarafından katliam ve Kosova'dan Türkiye'ye göçlerle ilgili iki kitabının yayımlandığını söyledi.

Kosova'dan ve diğer Balkan ülkelerinden Arnavutlar'ın göçlerinin 1878 yılındaki Berlin Kongresi sonrası başladığını, Sırbistan'ın aynı yıl 713 Arnavut köyünün bulunduğu Niş sancağını işgal etmesinin ardından oradaki Arnavutların da başka bölgelere göçe zorlandığını ifade eden Osmani, o dönem Arnavutların genelde Kosova'ya gitmeyi tercih ettiğini, bir kısmının da Türkiye'ye geldiğini kaydetti.

Osmani, Sırbistan'ın o dönem bölgede etnik temizlik yapmayı hedeflediğini, başta Arnavutlar olmak üzere Türk ve tüm Müslümanları bulundukları topraklardan silme politikası yürüttüğünü aktararak, "Sırpların 1912 yılında Kosova'yı ve Makedonya'yı işgal etmesinden sonra ikinci büyük göçler başladı. Ayrıca iki dünya savaşı arası Arnavutlar için çok zor bir dönemdi. Sırplar, Yugoslavya'nın diğer bölgelerinden Karadağlıları Kosova'ya getirerek buradaki demografik yapıyı değiştirmeye çalıştılar. O dönemde Arnavutlar yine Türkiye ve Arnavutluk'a göç etti" diye konuştu.

"Din, Türkiye'ye göç için çok önemli bir etkendi"

Türkiye ile Yugoslavya arasında 1938 yılında göç ile ilgili bir anlaşma imzalandığını ve 1944 yılından itibaren Kosova'dan 400 bin Arnavut'un Türkiye'ye geldiğini ifade eden Osmani, ayrıca 1955-56 yılları arasında silah toplama bahanesiyle Sırpların baskı ve işkencelerine maruz kalan Arnavutların yine Türkiye'ye yöneldiğini anlattı.

"Zaten amaç bölgede yaşayan başta Arnavut olmak üzere Müslümanları kovmak." diyen Osmani, şunları söyledi:

"Sırpların şöyle bir planı vardı; Arnavutları mümkün olduğu kadar yaşadıkları topraklardan uzak tutmak. Türkiye de uzak olduğu için buraya gönderdiler,. Ne kadar uzak olursa onlar için o kadar daha iyi. Tekrar dönebilecekleri düşüncesiyle Arnavutluk tercih edilmedi. Diğer bir neden de din olgusu. Din, Türkiye'ye göç için çok önemli bir etkendi. Ayrıca pek çok Arnavut daha önce Türkiye'ye göç eden akrabaları olduğu için tercihlerini Türkiye'ye olarak yaptılar. Osmanlı İmparatorluğu'na dayanan iki halk arasındaki kültür yakınlığı da Türkiye tercihini güçlendirdi. Arnavutlar, başta Bursa, İstanbul; İzmir Samsun-Bafra olmak üzere Türkiye'nin pek çok yerine yerleştiler. Osmanlı'nın Arnavutlara büyük güveni vardı. Kararlı ve cesur insanlardır Arnavutlar. Osmanlı devletine başbakanlıktan (sadrazam) başlayarak en alt noktalara kadar çalışan Arnavutlar vardı. Bunların değişik kadrolarda yönetici düzeyinde Arnavutlar bulunuyordu. Mesela Mehmet Akif Ersoy, Şemsettin Sami gibi... Ayrıca çok ünlü mimarlar vardı. Bunlar farklı mevkilerde çalışarak Osmanlı devletine çok büyük katkı sağlamışlardır. Mesela Hoca Tahsin, İstanbul Üniversitesi'nin ilk rektörüdür ve Arnavut'tur kendileri."

Osmani, Arnavutların Osmanlı'nın son dönemlerindeki tüm savaşlarına katıldığının, sadece Müslüman değil Ortodoks Arnavutların da Türklerin yanında yer aldığının altını çizerek, "Arnavutlar, Yunan isyanı ve farklı yerlerdeki savaşlarda yer aldılar. Aynı şekilde Çanakkale Savaşı sırasında da orada da Arnavutlar vardı. Çanakkale Savaşı sırasında bir Yunan askeri Atatürk'ü öldürmek için ateş ediyor, bunu sezen Bekir Çavuş, Atatürk'ün önüne geçiyor, kendisi yaralanıyor ve Atatürk'ün hayatını kurtarıyor. Bu Osmanlı belgesi Arnavutluk arşivlerinde bulunmaktadır." görüşünü iletti.