Osmanlı'da 5 Yaşından İtibaren Askerlik Yoklaması Geliyormuş

Samsun'un Kavak ilçesi ve 73 köyün 1831 yılındaki nüfus sayım kayıtlarına göre, Osmanlı zamanında 5 yaşından itibaren erkek çocuklara askerlik yoklamasının yapıldığı ortaya çıktı.

Osmanlı tarihi ve Samsun yerel tarihi üzerine pek çok araştırma, makale ve kitap çalışması bulunan Kılıçarslan Ortaokulu Müdürü, araştırmacı-yazar Civan Çelik ve Kavak tarihi üzerine kitap ve çalışmaları bulunan Kavak Milli Eğitim Ar-Ge Sorumlusu ve Tarih Öğretmeni Mehmet Köseoğlu, Canik (Samsun) Sancağı ve Kavak kazası tarihine ışık tutacak önemli bir çalışma yaptı. Osmanlı Devleti'nde 1831 yılında II. Mahmut tarafından askeri ve mali amaçlarla Kavak kazasının ve bağlı 73 karyenin (köy) erkek nüfusuna yapılan ilk resmi nüfus sayımını Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Osmanlı Arşivi'nden temin eden iki araştırmacı, yaklaşık 1 yıl süren bir zamanda Türkçe'ye çevirdi. İki araştırmacı 1834 tarihli Kavak kazası nüfus defterlerini tarihin tozlu sayfalarından çıkartarak, transkripsiyonunu yaptı. Kavak ve bağlı 73 karyenin (köy) erkek nüfusunu hane hane gün yüzüne çıkaran çalışma, 500 sayfalık bir kitaba dönüştü. Araştırmacılar bu kıymetli araştırmanın tarihi mirasımıza kazandırılması ve kitap olarak yayınlanması için sponsor arıyor.

Kendi dedelerini bulmak için Osmanlı arşivinden bu defterleri Türkçe'ye çevirdiklerini söyleyen araştırmacı-yazar Civan Çelik, "Yaklaşık 1 yıldır Kavak kazasına ait 4 nüfus defterini bütün ayrıntılarıyla ve titizlikle inceledik. Bu veriler üzerinden değerlendirmeler yaparak çalışmayı tamamladık. Samsun Kavak ilçesi İdrisli köyü nüfusuna kayıtlıyım. Bir tarihçi olarak yıllardır ismini duyduğum dedelerimin ve öncesinin kimler olduğunu merak ediyordum. Mezarlarını bulduğum fakat kimler olduğunu bilemediğim büyüklerimi bulmak amacıyla çıktığım yolda kendi dedelerimi ve bütün Kavak halkının dedelerine ulaşmak bizi büyük bir çalışmanın içine çekti. İsmini bilmediğim dedelerimi bularak 1730 yılına kadar ve hatta 1640 yılına kadar indirebilmek, cephede şehit olan dedeme ulaşmak beni çok duygulandırdı. Kavak'ın sosyal, kültürel ve tarihi hafızasına çok büyük katkı sağlayacak ve Tımarlı Sipahileri'yle, hane reisleri ile, lakaplarla bugünkü soyadlarının benzerliğini görmek ve dedelerini bulmak eminim herkesi duygulandıracaktır" dedi.

1837'DE KITLIK OLMUŞ

Çalışman hakkında bilgi veren Tarih Öğretmeni Mehmet Köseoğlu da, "Osmanlı Devleti'nde ilk resmi nüfus sayımı 1831 yılında II. Mahmut tarafından askeri ve mali amaçlarla yapılmıştır. Sadece erkek nüfusun yazıldığı bu sayımda Osmanlı coğrafyası eyalet, sancak ve kaza olmak üzere nüfus memurlarınca gezilerek mevcut nüfus hane hane yazılarak kaydedilmiştir. Bu defterlerde en çok dikkat çeken hususların başında Kavak kazasında askere alınanların büyük kısmının asakir-i bahriye olmasıdır. 5 yaşından itibaren çocukların askerlik yoklamasının yapıldığını, tüvana (güçlü, kuvvetli) olarak isminin üzerine not ve tarih düşüldüğünü görmekteyiz. Bu tarihte çocuk askerlerin var olduğu ve yetiştirilmek üzere esnafın yanına verildiği görülmektedir. Ayrıca 1837 yılında (Hicri 1253) bebek ölümlerinin çok olduğu da bu araştırma sırasında istatistiki olarak ortaya koyulmuştur. Bunun nedeni ise bu yıllarda Canik'i ve Kavak'ı da vuran çok büyük bir kıtlığın yaşanmasıdır" diye konuştu. - SAMSUN