Oluz Höyük'teki Kazılar Pers Tarihine Işık Tutuyor

FATİH MEHMET KÜRKÇÜ - Amasya Oluz Höyük'teki kazıların uzun yıllardır başkanlığını yapan İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Şevket Dönmez, kazılarda Pers yerleşimi keşfettiklerini, Anadolu din tarihini değiştirecek çok önemli bulgulara ulaştıklarını söyledi.

Dönmez, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Tokluca köyü yakınlarında, kendisi ve ekibinin 1999 yılında yaptıkları yüzey araştırmasında keşfettikleri Oluz Höyük'te 2007 yılında başlatılan kazıların sürdüğünü belirtti.

Kazılarda 11. sezonu kapattıklarını, günümüze kadar bin 300 eseri müzeye teslim ettiklerini ifade eden Dönmez, bunun yanı sıra önemli medeniyetlere ait kültür katmanlarını ve kentleri açığa çıkardıklarını anlattı.

Kazılarda geçen yıl Pers dönemine ait yerleşim keşfettiklerini dile getiren Dönmez, şu değerlendirmede bulundu:

"Bu Pers yerleşiminde Anadolu din tarihini değiştirecek çok önemli bulgulara ulaştık. M.Ö. 5. yüzyıla ait bu yerleşimde bir ateş kültüyle ilgili daha doğrusu erken Zerdüşt diniyle ilgili ya da İslamiyet'te Mecusilik denen ve ateşe saygı gösteren insanların dini yaşamlarıyla ilgili çok orijinal, bugüne kadar Anadolu arkeolojisinde saptanmayan bir tapınak kompleksi keşfettik. Bunun içinde ateşin yandığı kutsal odası var. Diğer odaları var, taş döşemeli alanları var. En önemlisi bu tapınakta kullanılan eşyaları burada biz açığa çıkardık."

"2 bin 500 yıllık buluntuların hiçbirisi İran'da yok"

Keşfin heyecan verici olduğunu dile getiren Dönmez, buluntuların Anadolu din tarihi ve semavi dinler açısından önemini anlattı.

İslamiyet'in ve Hristiyanlığın olmadığı, günümüzden 2 bin 500 yıl öncesine ait buluntuların basit anlamda tevhit inancını Anadolu'ya yerleştirdiğini söyleyen Prof. Dr. Dönmez, "2 bin 500 yıllık buluntuların hiçbiri İran'da yok. Bunlar Anadolu'da ortaya çıktı. Böylece kutsal kitapları Avesta olan bugünkü Zerdüştlerin kutsal coğrafyasına Anadolu da girmiş oluyor. Artık Anadolu da onların kutsal coğrafyası içinde değerlendirilecek." diye konuştu.

"Kazı çalışmalarımızda ateş tapınağını daha da genişleteceğiz"

Anadolu ve Ön Asya din tarihi için söz konusu keşfin çok önemli olduğunu vurgulayan Dönmez, şunları aktardı:

"Zerdüştlük İran kökenli olarak bilinir. Kazıda bulduklarımız İran'da bile olmayan ilk defa Anadolu arkeolojisinden ortaya çıkan Oluz Höyük'e has özellikler taşımaktadır. Çünkü Oluz Höyük'ten başka bir Pers yerleşmesi biz bölgede bilmiyoruz. Burada bir göl olduğunu biliyoruz. Perslerin canlı eko sistemleri sevdiğini, parklar kurduğunu biliyoruz. Burada muazzam bir din sistemi kurmuşlar ve bunu yaşamışlar. Bu ateş kültürünü de Amasya'dan başka bölgelere de taşımışlar. Bunu keşfettik. Bu ateş tapınağını kazı çalışmalarımızda daha da genişleteceğiz. Belki restorasyonunu yapacağız. Bununla ilgili bilimsel çalışmalarımız devam edecek."

Henüz yolun başında olduklarını ifade eden Dönmez, "Buradaki çalışmalarımız devam ederse tapınağın tamamını açarsak çok daha buluntuya ulaşacağız. Bunları bir şekilde insanların gezmesi için teşhir, tanzim projeleriyle desteklersek, yayınlarla bunları insanlara kamuoyuna duyurursak Amasya'nın önemi çok daha belirgin bir şekilde ortaya çıkacak. Orta Karadeniz bu anlamda ciddi bir atılım yapmış olacak. Bu din tarihi açısından çok önemli." değerlendirmesinde bulundu.