Okuma Alışkanlığı Okul Öncesinde Başlar"

SELİM BOSTANCI - Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Firdevs Güneş, en etkili bilgi alma yolunun okumak olduğuna işaret ederek, "Çocukların gelişimi ve başarısında belirleyici faktör olan okuma alışkanlığı kazanılmasında en etkili dönem, okul öncesi dönemdir" dedi.

Güneş, AA muhabirine yaptığı açıklamada, okuma yazmanın, eğitim sürecinin ilk ve en zor aşamasını oluşturduğunu, bu aşamanın bilimsel kurallara uygun yürütülmesinin çocuğun geleceği açısından büyük önem taşıdığını söyledi.

Yaşamın ilk yıllarında beyin yapısı ve zihin fonksiyonlarının gelişiminin çok hızlı olduğunu, bebeklerin anne ve babalarıyla etkileşime geçerek seslerini duymasının, söylediklerini dinlemesinin nöronları uyararak beynin hızla gelişmesini sağladığını dile getiren Güneş, şöyle devam etti:

"Bu işlemler bebeğin dinleme, hatırlama, anlama, öğrenme, düşünme gibi becerilerinin gelişimi açısından çok önemli olmaktadır. Bebeklerin zihinsel gelişimleri eğitim alanını ve özellikle ilk okuma yazma öğretimini doğrudan etkilemektedir. Günümüz araştırmaları, çocukların erken yaşlarda bazı üst düzey zihinsel becerileri yapabildiklerini göstermekte, bebeklerin birinci aydan itibaren düşünme ve soyutlama yapabilmektedir. Çocuklarda zihinsel gelişimin erken yaşlarda yüksek olması, okuma yazma öğretim yaşını ve sürecini etkilemektedir. Araştırmalar, küçük yaşlarda çocuğun oyun oynayarak okuma yazma öğrenebileceğini, okumayı oyunun bir parçası olarak zevkle yapabileceğini açıklamaktadır. Diğer taraftan çok sayıda araştırma, okuma yazma öğretmek için çocuğun en uygun olduğu dönemin 4-5 yaşları arası olduğunu göstermektedir."

- "Küçük yaşlardan itibaren okuma sevgisi verilmeli"

En iyi bilgi alma yolu olan okumanın, çocukluk yıllarında geliştirilen bir beceri özelliği taşıdığına vurgu yapan Güneş, şöyle devam etti:

"Çocukların gelişimi ve başarısında belirleyici faktör olan okuma alışkanlığı kazanılmasında en etkili dönem, okul öncesi dönemdir. Bu nedenle çocuklara küçük yaşlardan itibaren okuma sevgisi ve okuma alışkanlığı verilmelidir. Okuma becerisinin gelişimi kısa bir zamana sıkıştırılmamalıdır. Bunun için okul öncesi dönemden başlanmakta ve orta öğretime kadar sürdürülmektedir. Erken yaşlarda okuma ve yazma çalışmalarına katılan çocuklar, dil ve zihinsel becerilerini de erkenden geliştirmektedir. Okul öncesi dönemde çocuklar, öyküler dinlemeyi ve kitaba bakmayı sever. Okuyucu gibi davranmayı sever, elinde kitap tutar, okuyormuş gibi davranır. Kitabın resimlerine bakarak kelimeler üzerinde alıştırmalar yapar. Küplerle veya hazır harflerle kitapta yazılı kelimeleri oluşturmaya çalışır. Yollardaki pankartlara, ilanlara, resimlere, gıda ambalajlarının üzerindeki yazılara bakar. Çocuğun ilk öğretmeni çok önemlidir. Bu nedenle ilk öğretmen aileden biri olmalıdır. Çocuk okumaya ailede hazırlanmalıdır."

- "Evde bol resimli kitaplar bulundurulmalı"

Çocuğun kitaba ilgisini çekebilmenin en etkili yöntemlerinden birinin, yüksek sesle çeşitli hikayeler okumak olduğunu kaydeden Güneş, bu sayede bir süre sonra çocuğun da hikayeleri ve kitapları sevmeye başladığına ve okuma isteği duyduğuna işaret etti.

Çocuğun, çok küçük yaşta da olsa kitaba ilgi duyacağını, sayfalarını çevireceğini, resimlerine bakacağını anlatan Güneş, şöyle konuştu:

"Bunun için, evde bol resimli kitaplar bulundurulmalıdır. Çocuk okuma-yazmayı öğrense bile ona kitap okuma etkinliği sürdürülmelidir. Bu aşamada onun beğendiği ve anlayacağı düzeyde, okuma becerilerini geliştiren kitaplar seçilmelidir. Çocuğun okumayı sevmesi ve ondan zevk alması için okuma etkinlikleri eğlenceli hale getirilmelidir. Bunun için duygulu bir okuma yapılmalıdır. Hikayede okunan her karakter için ayrı bir ses tonu kullanılabilir. Hikayedeki kahramanların birinin ismi çocuğa verilebilir. Okurken kukla ya da bir oyuncaktan yararlanılabilir. Çocuk istiyorsa ona sevdiği hikayeler tekrar tekrar okunabilir. Tekrarların çok olduğu hikayeleri okurken bazı yerleri çocuğun tekrar etmesi sağlanabilir. Çocuk, ara sıra kütüphaneye götürülmeli, orada kitaplar, dergiler, gazeteler gösterilmelidir. Kitapçıya götürülebilir. Evde bir kitaplık oluşturulabilir. Buraya çocuğun sevdiği kitaplar ve diğer eşyalar yerleştirilebilir. Bunun gibi etkinlikler, çocuğun okumayı sevmesine yardımcı olur. Okuma yazma öğrenmiş, kitap okumaya başlamış bir çocuğun okuma alışkanlığını devam ettirebilmesi ve bunun kalıcı olabilmesi için veliler, evde okuma saati, kütüphane ziyareti gibi etkinliklerini sürdürmeli."