Mursi'nin Yargılanması

Askeri darbeyle görevinden uzaklaştırılan Mısır'ın seçilmiş ilk Cumhurbaşkanı Muhammed Mursi'nin, yaklaşık 4 aylık tutukluluk süresinin ardından pazartesi günü hakim karşısına çıkarılması beklenirken, yargı sürecinin ülkede sarsıntılı bir dönemin kapısını aralayacağı tahmin ediliyor.

Darbe yönetiminin, Mursi'yi yargı karşısına çıkararak "bir dönemi geride bırakma" planlarına karşın, duruşma ve ardından tanık olunacak gelişmelerin, Mısır'da darbe karşıtı direnişe yeni bir ivme kazandırabileceği ifade ediliyor.

Ortadoğu'nun en kalabalık ülkesi Mısır'ın siyasal ve toplumsal dengeleri üzerinde önemli etkileri olması beklenen yargı süreci dünya tarafından da yakından izlenecek. Mısır güvenlik güçlerinin olağanüstü emniyet tedbirleri eşliğinde ve gergin bir siyasi atmosferde yapılacak duruşmanın ayrıntıları 30 soruda aşağıdaki şekilde özetlenebilir:

1. Mahkeme ne zaman başlıyor?

Davanın ilk duruşması 4 Kasım Pazartesi sabah saatlerinde yapılacak. Mısır makamları, güvenlik gerekçesiyle duruşmanın kesin saatini açıklamadı.

2. Mahkeme nerede yapılacak?

Mahkemenin görüleceği yer hakkında resmi açıklama yapılmasa da, başkent Kahire'nin güneyindeki Tora Hapishanesi yakınında bulunan Polis Akademisi binasında yapılacağı tahmin ediliyor.

3. Mursi, mahkeme salonuna nasıl getirilecek?

Mısır basınında yer alan haberlere göre, Mısır makamlarının yine güvenlik gerekçesiyle Mursi'yi duruşma salonuna getirmekten vazgeçmesi de ihtimal dahilinde. Bu yönde bir karar alınmaması halinde Mursi, tutuklu bulunduğu yerden askeri helikopterle Polis Akademisi'ne nakledilecek. Mursi, kendisini karşılayan güvenlik güçleri refakatinde mahkeme salonuna getirilecek.

Tora Hapishanesi'nde bulunan diğer sanıklar da mahkeme salonuna yoğun güvenlik eşliğinde getirilecek. Mahkeme salonunun içinde ve dışında güvenlik önlemleri alınacak. Mahkeme heyeti üyelerinin, evlerinden mahkeme salonlarına geliş ve gidişleri güvenlik güçlerinin gözetiminde gerçekleşecek.

4- Dava konusu nedir?

Dava, Kahire'nin doğusundaki "İttihadiye" adlı Cumhurbaşkanlığı Sarayı önünde geçen yıl aralık ayında meydana gelen kanlı çatışmalarla ilgili. Karşıt görüşlü gruplar arasında çıkan ve çok sayıda kişinin hayatını kaybettiği olaylarla ilgili Müslüman Kardeşler Teşkilatı ve Mursi karşıtları savcılığa suç duyurusunda bulunmuş savcılık konuyu mahkemeye taşımadan kapatmıştı. Mursi'nin 3 Temmuz'daki darbe ile görevinden uzaklaştırılmasının ardından savcılık dosyayı yeniden açarak dava sürecini başlatmıştı.

5- Sanıklar kim?

"Şiddete teşvik" suçlamasıyla yargılanan 15 sanık:

Darbeyle görevden uzaklaştırılan Cumhurbaşkanı Muhammed Mursi

Eski Cumhurbaşkanlığı Özel Kalem Müdür Yardımcısı Esad Muhammed Ahmed Şeyha

Eski Cumhurbaşkanı Sekreteri Ahmed Muhammed Abdulati

Cumhurbaşkanlığı Emniyet Müsteşarı Eymen Abdurauf Ala Ahmed (Eymen Hüdhüd)

Muhammed el-Biltaci - Hürriyet ve Adalet Partisi yürütme kurulu üyesi ve İhvan yöneticilerinden

Muhammed Hüseyin Aryan - Hürriyet ve Adalet Partisi Başkan Yardımcısı

Ala Hamza Ala Seyid - Şarkiyye kenti idari müfettişi

Raza Muhammed Savi - Petrol Mühendisi

Lemlum Makavi Cuma Afifi - Diplomat

Abdulhakim İsmail Abdurrahman - Öğretmen

Hani Seyyid Tevfik Seyyid - İşçi

Ahmed Mustafa Hüseyin Abdulmuğir - Yönetmen

Abdurrahman Azuddin Heni - Mısr 25 kanalı muhabiri, Siyasi aktivist

Cemal Sabır Mustafa - Hazımın hareketi liderlerinden

Vecdi Abdulhamid Muhammed Ganim - Vaiz ve İhvan üyesi olduğu varsayılıyor

6- Sanıklar nerede?

Mısır ordusu Muhammed Mursi ve Esad Muhammed Ahmed Şeyha'yı, 3 Temmuz'daki darbeden bu yana gizli bir yerde tutuyor. Mursi ile Şeyha'nın askeri bir üste tutulduğu tahmin ediliyor.

Ahmed Muhammed Abdulati, Eymen Abdurrauf Ala Ahmed, Ala Hamza Ala Seyid, Cemal Sabır Muhammed Mustafa, Muhammed el-Biltaci, Muhammed Hüseyin Aryan, haklarında verilen ihtiyati tutukluluk kararıyla Kahire'nin doğusundaki Tora Hapishanesi'nda tutuluyor.

Haklarında yakalama emri çıkarılan diğer 7 sanık ise bulunamadı. Bu kişilerin yurtdışında oldukları ihtimali üzerinde duruluyor.

7 - Sanıklara yöneltilen suçlamalar neler?

Savcılık, 15 sanık hakkındaki suçlamaları iki kısma ayırıyor. Birinci kısımda 11 sanık, "asıl fail" olarak yargılanıyor. Bu sanıklara  "güç kullanma, iki gazeteciyi öldürme, zorla alıkoyma, işkence, 20 kişiyi yaralama, silah ve mühimmat taşıma" suçlamaları yöneltiliyor.

İkinci kısımdaysa aralarında Mursi, Biltaci, Aryan ve Vecdi Ganim'in yer aldığı 4 sanık, yukarıda sözü edilen suçlara teşvikle itham ediliyor.

8- Suçlamalara verilecek en ağır ceza?

İdam

9- Dava hangi mahkemede görülecek?

Dava Kahire Ağır Ceza Mahkemesi'nde görülecek.

10 - Mahkeme heyetindeki hakimler kimler?

Yargı kaynaklarından alınan bilgiye göre, hakim Ahmed Sabri Yusuf'un başkanlık edeceği mahkeme heyetinin diğer üyeleri Hüseyin Kandil ve Ahmed Ebu'l Futuh.

11- Mursi'nin mahkemeyle ilgili tavrı nedir?

Mursi'nin, hakim karşısına çıkarılması halinde yapacağı konuşmada, ülkenin demokratik yollardan seçilmiş meşru cumhurbaşkanı olduğunda ısrar etmesi ayrıca yargılandığı mahkemenin meşruiyetini de tanımadığını ifade etmesi bekleniyor.

12- Mursi savcılık sorgulamasından geçti mi?

Mursi ülkenin yasal cumhurbaşkanı olmasından dolayı gözaltına alınmayı kabul etmedi. Dolayısıyla soruşturmayı yürüten makamlarla işbirliği yapmayarak meşruiyet tavrında ısrarcı oldu. Ayrıca darbeyi ve darbe sonrası yapılan hukuksuzluğu tanıma anlamına geleceği gerekçesiyle avukat istemedi.

13- Mursi avukatlarıyla görüştü mü?

Hayır

14- Mursi avukatlara kendisini savunması için vekalet verdi mi?

Hayır

15- Mursi'yi savunmaya hazırlanan bir heyet var mı?

Mursi için farklı siyasi kesimlerden 25 kişilik bir avukat heyeti oluşturuldu. Mursi'nin yargı sürecini kabul etmesi halinde bu heyet mahkemede savunma tarafı olarak yer alacak. Ancak Mursi, bir avukat veya heyete vekalet vermeyi reddederse, mahkeme kendisine avukat tayin edecek. Savunma ekibi ise yasal sürece gözlemci statüsünde katılabilecek.

16- Bu heyet yargı evraklarını inceleyebilir mi?

Mursi vekalet vermediği için, heyetin evrakları inceleme hakkı bulunmuyor.

17- Mursi'nin kendisini savunma hakkı var mı?

Mursi, avukat olmadığı için kendisini savunma hakkı bulunmuyor

18- Mursi mahkeme heyeti önünde konuşabilecek mi?

Duruşma esnasında Mursi söz hakkı talep edebilir. Mahkeme heyeti genel olarak bu talebe olumlu cevap veriyor.

19- Mursi'nin duruşmaya katılmama hakkı var mı?

Yasalarda, ceza mahkemesinde yargılanan sanıkların ilk duruşmaya katılmama talebinde bulunma hakkı olduğu öngörülüyor. Ancak bu konuda nihai karar mahkeme heyetinde.

20- İlk duruşmayla ilgili beklentiler neler?

İlk duruşmada yargı sürecine ilişkin mevzuat ve prosedürlerin görüşülmesi bekleniyor. Mahkeme heyeti ilk duruşmada, sanıklar ve savunma tarafının durumuyla ilgili değerlendirme yapacak. Mursi avukat veya heyete vekalet verirse, savunma avukatları dava dosyasını sanıkla görüşmek için zaman talep edecek.

21- Sanıklar ne giyecek ve mahkeme salonunda nerede duracak?

Haklarında ihtiyati tutukluluk kararı bulunanlar beyaz mahkum kıyafetleri giyiyor. Sanıklar, mahkeme salonunda kendileri için tahsis edilen kafeste duracak.

22 - Sanıkların aileleri mahkemeye katılacak mı?

Mursi'nin ailesinin mahkemeye katılıp katılmayacağı henüz netleşmedi. Aryan ve Biltaci'nin aileleri farklı zamanlarda AA'ya yaptıkları açıklamalarda duruşmaya katılacaklarını söylemişlerdi. Adli kaynaklar, Esad Muhammed Ahmed Şeyha ve Eymen Abdurauf Ala Ahmed'in ailelerinin de duruşmaya katılmayı talep ettiklerini belirtti.

23- Mahkeme televizyondan canlı yayınlanacak mı?

Darbe sürecinde aktif rol oynayan Ulusal Kurtuluş Cephesi, daha önce yargılanan devrik lider Hüsnü Mübarek'in davasında olduğu gibi duruşmanın televizyondan canlı yayınlanmasını talep etti. Adli kaynaklar, Mısır resmi televizyonunun mahkeme heyetine canlı yayın talebinde bulunduğunu ancak heyetin henüz yanıt vermediğini belirtti.

24- Darbe karşıtlarının tepkisi ne olacak?

Darbeyi Ret ve Meşruiyete Destek için Ulusal İttifak, destekçilerine, duruşmanın yapılması beklenen Kahire'nin güneyindeki Polis Akademisi önünde "daha önce eşi görülmemiş" kalabalıkta gösteri çağrısında bulundu.

25- Güvenlik önlemleri ne düzeyde?

Yerel basın ve emniyet kaynaklarına göre, İçişleri Bakanlığı, mahkeme öncesinde ve süresince güvenliği sağlamak için cumartesi gününden itibaren 20 bin polis görevlendirdi. Alınan güvenlik önlemlerinin, Mısır tarihinde "eşi görülmemiş" düzeyde olacağı ifade ediliyor. Ordunun da alınan güvenlik önlemlerine eşlik etmesi bekleniyor. Bu kapsamda Tora'ya çıkan yolların iki yönden kapatılacağı, caddelerin girişlerine, mahkemeye gelen aile yakınları ile basın mensuplarının kimlik kontrolünün yapılacağı kontrol noktalarının kurulacağı bildirildi.

26- Uluslararası gözlemciler duruşmaya katılacak mı?

Uluslararası Af Örgütü ve diğer uluslararası kuruluşlar duruşmaya katılmak için talepte bulundu. Ayrıca farklı ülkelerden insan hakları savunucularının da "sanıkların adil yargılanıp yargılanmadıklarının izlenmesi" amacıyla davaya katılma talebinde bulundukları bildirildi. Konuyla ilgili henüz resmi bir açıklama yapılmadı.

27- Mahkemeye uluslararası toplumun ilgisi ne düzeyde?

Mahkeme süreciyle ilgili uluslararası toplumdan henüz resmi açıklamalar yapılmadı. Öte yandan duruşmaya dünya basınının büyük ilgi göstermesi bekleniyor.

28 - Duruşmanın ertelenme ihtimali var mı?

Darbe yönetiminin, protestolardan etkilenmediğini göstermek için duruşmayı kararlaştırılan tarihte yapmak isteyeceği belirtiliyor.

29- Mursi'nin sağlık durumu, mahkeme süreci ya da tutulduğu yer konusunda değişikliklere neden olur mu?

Mursi'nin sağlık durumuyla ilgili henüz bir açıklama yapılmadı. Darbeyi Ret ve Meşruiyete Destek için Ulusal İttifak, Mursi'nin sağlık durumunda olası bir kötüleşmeden Mısır yönetimini sorumlu tutuyor.

30- Mahkeme günü çatışma çıkması ihtimali var mı?

Darbe karşıtları, Mursi'nin hakim karşısına çıkarılacağı mahkeme binasına yürümekte, güvenlik güçleri ise şartlar ne olursa olsun mahkemenin güvenliğini sağlamakta kararlı olduğunu açıkladı. Tarafların karşı karşıya gelmesinin gerilim ve şiddet olaylarına yol açmasından endişe ediliyor. - Kahire