Mübadele Dostluğu Fırsata Dönüşüyor

Türkiye ile Yunanistan arasındaki nüfus mübadelesinin 90. yılında Selanik, Kılkış, Kavala ve Drama şehirlerini kapsayan tarihi yolculuk Türk ve Yunanlı mübadillerin çocuklarını buluşturdu. Tuzla Belediyesi'nin düzenlediği gezide 2'nci ve 3'üncü kuşak 450 mübadiller, dedelerinin yaşadığı toprakları ziyaret etti. Yıllar sonra ilk defa ayak bastıkları dede topraklarında hasret gideren Türk ve Yunanlı mübadillerin çocukları kucaklaştı, duygusal anlar yaşadı. Atalarının yaşadığı köylere ilk defa ayak basan bazı mübadil çocukları gözyaşlarını tutamadı.Lozan Anlaşması ek protokolü gereğince 1923'te yapılan nüfus mübadelesinde Yunanistan'da yaşayan yaklaşık 600 bin Müslüman Türk Anadolu'ya, Türkiye'deki yaklaşık 1 milyon 200 bin Hıristiyan Rum ise Yunanistan'a zorunlu göçe tabi tutulmuştu. Evlerini, eşyalarını ve topraklarını geride bırakarak yokluk ve sefalet içinde göç eden mübadillerden geriye ise acı hatıralar kalmıştı. Ancak bu seyahat çerçevesinde Selanik, Kılkış, Kavala ve Drama'ya giden yüzlerce mübadil torunu, yaşanan acıların geçmişte bırakılmasının arayışı içinde. Yüreklerinde taşıdıkları yaraları nesilden nesile yeniden kanatmak yerine, sevgileri yeşertme çabasında…Ekonomik olarak zor durumda olan Yunanistan da yıllardır sürdürdüğü gerilim ve düşmanlık politikasını bir kenara bırakmış durumda. Bu zihniyet değişiminde mübadele torunlarının etkisi de büyük oldu. Dostluk için önemli adımlar atılıyor. Selanik, Kılkış, Kavala ve Drama şehirlerindeki Osmanlı eserleri restore edilerek yeni bir sayfa açılıyor.Drama Valisi Yannis Santapolus, yıllarca yanlış yaptıklarını itiraf ederek, "Artık farkındayız. Bu iki halkı ayıran çok büyük özellikler yok. Onlarca yıl geç kalsak da şimdi doğru yolda adımlar atıyoruz. Osmanlılar dönemine ait Şadırvan ve Arap Camii'ni restore ediyoruz. Tadilattan sonra ibadete açılacak" diye konuştu.Osmanlı eserleri restore ediliyorYunanistan'ın farklı bölgelerinde koruma altına alınan, ancak zamanla tahrip olan 400 Osmanlı eseri onarılmayı bekliyor.Yunanistan yıllarca ihmal ettiği Osmanlı eserlerini yeniden ihya edecek. Ülkenin farklı bölgelerinde bulunan 100 cami ve minare, 50 hamam ve kaplıca, bir imaret ve aşevi, 5 medrese ve 2 kitaplık, 14 türbe ve mozole, 9 tekke, 11 su kemeri, 3 bedesten, 10 han, 5 saat kulesi ve 50 kale onarılmayı bekliyor. Birçok tarihi miras şehirlerin merkezlerinde, bazıları ise yüksek binaların arasında boğulmuş, bazıları da özellikle hamamlar ve kaplıcalar yüksek bitki örtüsüyle kaplanmış durumda. Yunanistan'da koruma altına alınan 400 Osmanlı eseri bulunuyor. Bunların çoğu Makedonya, Trakya, Epir'de ve Türk sahillerine yakın Ege adalarında; Midilli, İstanköy ve Rodos'ta bulunuyor.Hayrettin TURAN - SELANİK