Mısır ve Sudan Dışişleri Bakanlarından Su Güvenliği ve Somali İle İlgili Görüşme

Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati ile Sudanlı mevkidaşı Ali Şerif, su güvenliği dosyasının yanı sıra Somali'nin egemenliğine ve birliğine saygı gösterilmesi ile terörle mücadelesinin desteklenmesi konularını ele aldı.

Mısır Dışişleri Bakanlığından yapılan yazılı açıklamaya göre, Abdulati ile Şerif, başkent Kahire'de bir araya geldi.

Su güvenliği meselesini görüşen ve iki ülkenin bu konudaki tutumlarının uyumlu olduğunu belirten bakanlar, Nil Nehri kıyısında yer alan Mısır ve Sudan'ın, su güvenliğini korumak ve Nil Havzası'nda uluslararası hukuk ve fikir birliği kurallarına uymak için aralarındaki koordinasyon ve işbirliği sürecinin devam ettirilmesi gerektiğini vurguladı.

Görüşmede, Somali'deki durumla ilgili gelişmeleri de değerlendiren dışişleri bakanları, "Somali'nin egemenliğine, birliğine ve toprak bütünlüğüne saygı duymanın; terörle mücadele çabalarını desteklemenin önemi" konusunda mutabık kaldı.

Mısırlı Bakan Abdulati, ülkesinin Sudan'ı tamamen desteklediğini, hassas durumunda yanında yer aldığını; Sudan'ın maslahatını, egemenliğini ve toprak bütünlüğünü koruyacak şekilde istikrarını sağlaması adına sarf edilen bölgesel ve uluslararası çabalara etkin şekilde katılma konusunda kararlı olduğunu teyit etti.

Mısır'ın Sudan'da ateşkesi destekleyen tutumuna işaret eden Abdulati, Sudan Egemenlik Konseyi'nin, "Birleşmiş Milletler personelinin görevlerini yerine getirmesine ve insani yardım depolamak için merkezler kurmasına imkan tanıyarak ülkeye insani yardım girişini hızlandırması" kararlarını memnuniyetle karşıladığını aktardı.

Abdulati, ülkesinin Sudan'ın Afrika Birliği üyeliğini mümkün olan en kısa sürede yeniden yürürlüğe girmesi, Sudan'ın bölgesel ve uluslararası çok taraflı mahfillerde desteklenmesi konusunda istekli olduğunu" da ifade etti.

Sudan'daki savaş

Sudan'da 30 yıl süren Ömer el Beşir iktidarının halk ayaklanmasıyla devrilmesi sonrası sivillerin katılımıyla oluşturulan hükümete karşı ortak darbe yapan ordu ile Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) arasındaki güç mücadelesi 18 aydan fazla süredir sürüyor.

Savaşın bitirilmesi için başlatılan tüm çözüm girişimleri sonuçsuz kalmıştı.

Birleşmiş Milletlere göre, dünyanın en büyük yerinden edilme ve açlık krizinin yaşandığı Sudan'daki çatışmalar sonucu 20 binden fazla kişi hayatını kaybetti, 25 milyondan fazla kişi insani yardıma muhtaç durumda.

Nil sularının paylaşım sorunu

Nil sularının yaklaşık yüzde 80'i topraklarında doğmasına rağmen sadece yüzde 3'ünden yararlanabilen Etiyopya, 2 Nisan 2011'de, Afrika'nın en büyüğü olacak Hedasi Barajı'nın inşasına başladı.

Baraj, Sudan-Etiyopya sınırına yakın bölgede, Nil Nehri'ni yüzde 80 besleyen Mavi Nil Nehri kolu üzerinde yapılması nedeniyle büyük önem taşıyor.

Etiyopya, Hedasi Barajı ile enerji açığını kapatmayı ve elektrik satmayı amaçlıyor.

Addis Ababa yönetimi, Mısır ve Sudan ile anlaşmaya varmamasına rağmen barajın doldurulmasında ısrar ederken Kahire ve Hartum yönetimleri ise Nil suyunun paydaş ülke başına düşen yıllık payların etkilenmemesi için öncelikle üçlü anlaşmaya varılması gerektiğini belirtiyor.

Mısır ve Sudan'ın itirazları nedeniyle bölgesel krize dönüşen Hedasi Barajı inşaatının yüzde 80'ini tamamlayan Etiyopya, 2022 itibarıyla elektrik üretimine başlarken Mısır'ın barajlarındaki elektrik üretiminin yüzde 20 ila 40 düşeceği değerlendiriliyor.

Nil havzasından Kongo Demokratik Cumhuriyeti (KDC), Tanzanya, Burundi, Ruanda, Kenya, Uganda, Güney Sudan, Etiyopya, Eritre, Sudan ve Mısır olmak üzere 11 ülke faydalanıyor.

Nil Nehri havzasında yer alan 10 ülkeden 7'si 2010 yılında "Entebbe Anlaşması" olarak bilinen ve Nil Nehri üzerinde yapılacak herhangi bir proje için Mısır'ın iznini gerektirmeyen bir anlaşma imzalamış, Mısır ve Sudan anlaşmayı reddetmişti. 2011 yılında Sudan'dan ayrılarak bağımsızlığını kazanan Güney Sudan ise anlaşmayı imzalayacağını duyurmuştu.

Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi de Nil Nehri'nin, Mısır'ın su ihtiyacının yüzde 98'ini karşıladığını ve su kaynaklarını korumanın Mısır için bir varoluş meselesi olduğunu söylemişti.